شایا گلدوست
عدم دسترسی برابر به خدمات پزشکی، منابع درمانی و روان‌شناسان و روان‌پزشکان متخصص یکی از مشکلاتی است که جامعه رنگین‌کمانی با آن مواجه هستند. در کنار همه مشکلات خانوادگی، اجتماعی، قانونی و... که افراد با گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی مختلف با آن روبه‌رو هستند، نداشتن دسترسی کافی به روان‌پزشک و روان‌شناس آگاه که در مسیر خودشناسی و مقابله با چالش‌ها و تنش‌های موجود فرد را یاری کند، شدت این فشارها را افزایش می‌دهد. در موارد زیادی، اعضای جامعه رنگین‌کمانی در مراجعه به روان‌شناسان، نه تنها درک، حمایت و خدمات مشاوره‌ای لازم را در جهت پذیرش هر چه بیشتر گرایش جنسی و هویت جنسیتی خود دریافت نمی‌کنند بلکه با رفتارهای غیر‌حرفه‌ای، سلیقه‌ای و تعصبات شخصی که ناشی از عدم آگاهی و هراس بسیاری از روان‌شناسان نسبت به قشر است نیز مواجه می‌شوند.
تجربه‌های اکثر افراد در جامعه رنگین‌کمانی، تلخ و ناراحت کننده هستند؛ به ویژه افراد ترنسی که برای اخذ مجوزهای قانونی لازم جههت انجام ترنزیشن و یا جراحی، به روان‌شناسان و روان‌پزشکان معتمد دادگاه و پزشکی قانونی مراجعه می‌کنند.
«آراد» مرد ترنسی است که از تجربه مراجعه به روان‌شناس به همراه شریک زندگی خود می‌گوید: «به همراه پارتنرم برای کمک گرفتن درباره مساله‌ای، به یکی از روان‌شناسان به‌نام مراجعه کردیم. جدا از این‌که مجبور به پرداخت رقمی نجومی برای هر ساعت مشاوره شدیم، با رفتارهای ترنس‌هراسانه‌ای روبه‌رو شدیم که برایمان باور کردنی نبود. زمانی که روان‌شناس متوجه ترنس بودن من شد، تمام مشکلات شریکم را به گردن من انداخت. به دلیل این‌که من یک مرد ترنس هستم، رابطه جنسی ما را یک رابطه موفق نمی‌دانست و شریکم را به نداشتن اعتماد به نفس متهم کرد؛ تنها به این دلیل که او یک مرد ترنس را به عنوان شریک عاطفی و جنسی خود به جای یک مرد همان‌جنسیتی انتخاب کرده است. حتی در کمال ناباوری، از کلمه توهین‌آمیز "هم‌جنس‌باز" برای توصیف گرایش جنسی شریکم استفاده کرد. ما واقعا انتظار شنیدن چنین کلمه توهین‌آمیزی از زبان کسی که خود را روان‌شناس معرفی می‌کند، نداشتیم. در نهایت آن‌قدر برایمان تجربه بدی بود که نمی‌توانیم در ایران به هیچ روان‌شناسی اعتماد کنیم. چون فکر می‌کنیم نمی‌توانند به دور از تعصبات و تفکرات شخصی، وظیفه خود را به درستی انجام دهند.»
ترنس به فردی گفته می‌شود که هویت جنسیتی خود را متفاوت با آن‌چه از بدو تولد، بر اساس ظاهر اندام جنسی به او‌نسبت داده شده است، تعریف می‌کند. مرد ترنس فردی است که با جسم و اندام جنسی منتسب به زنانه متولد و جنسیت زنانه به او‌نسبت داده شده است. اما او خود را یک مرد هویت‌یابی کرده و‌جنسیت خود را مردانه تعریف می‌کند.
تجربه آراد، تجربه مشابه صدها فرد ترنس و رنگین‌کمانی دیگر در ایران است. در سال‌های اخیر، با رشد شبکه‌های اجتماعی و گردش بیشتر اطلاعات درباره موضوعات جنسی و جنسیتی، در مقابل شاهد افزایش افراد ناآگاهی نیز هستیم که با عنوان پزشک یا روان‌پزشک، با نگاهی بیمار‌پندارانه به قشر رنگین‌کمانی، درمان افراد ترنس یا تغییر گرایش جنسی افراد را ادعا می‌کنند. علاوه بر این‌ها، هزینه‌های بسیار بالایی که برخی از روان‌شناسان به‌نام در این حوزه برای ارایه خدمات مشاوره دریافت می‌کنند، باعث می‌شود تا همه افراد حتی در صورت نیاز نتوانند به آن‌ها مراجعه کنند؛ به ویژه اعضای جامعه رنگین‌کمانی که معمولا حمایت عاطفی و مالی لازم را از خانواده دریافت نکرده و در پیدا کردن شغل مناسب و کسب درآمد نیز با مشکلات زیادی مواجه هستند.
«فراز»، روان‌شناس و مشاور حوزه سلامت جنسی، حدود پنج سال است که به مطالعه و ارایه مشاوره برای افراد با گرایش‌های جنسی و هویت‌های جنسیتی مختلف مشغول است و تا کنون به بیش از صدها نفر از اعضای جامعه رنگین‌کمانی خدمات مشاوره‌ای داده است. او معتقد است وجود این دیدگاه منفی در بین جامعه پزشکی و روان‌شناسان در کشور در ابتدا از نبود آموزش ساختاری به دور از تعصبات و قضاوت‌ها در سیستم آموزشی شروع می‌شود: «از جمله دلایل ریشه‌ای، فرهنگ غالب جامعه ایران و دیدگاه بدون مطالعه علمی اکثر افراد جامعه است. حقیقت این است که حتی افراد متخصص نسبت به حوزه‌هایی که در آن آموزش ندیده‌اند، مقاومت نشان می‌دهند و سلیقه‌ای عمل می‌کنند که این در هیچ کجای اصول اخلاقی و علمی روان‌شناسی تعریف نشده است.»
وی تاکید می‌کند که اولین اصل مشاوره، ارایه خدمت بی‌قید و شرط، فارغ از جنس، جنسیت، گرایش جنسی، مذهب و سلایق مراجعه کننده است. علاوه بر این، تمامی عقاید، سلایق و سبک زندگی روان‌شناس باید بیرون از اتاق مشاوره گذاشته شود و روان‌شناس می‌بایست با دیدگاه کاملا بی‌طرفانه، با محوریت نیاز مراجع و بدون قضاوت، خدمات مورد نیاز در راستای سلامت روان شخص را ارایه دهد. فراز می‌گوید: «امروزه روان‌شناسی کاملا چند جانبه است و برای هر فرد مشاوره اختصاصی وجود دارد و تعریف از پیش تعیین شده خاصی برای مشاوره افراد وجود ندارد.»
او در پاسخ به این پرسش که افراد جامعه رنگین‌کمانی در مراجعه به روان‌شناسان می‌بایست به چه حقوقی آگاه باشند تا مورد تبعیض و خشونت قرار نگیرند، این‌گونه پاسخ می‌دهد: «اولین مورد این است که هیچ فردی در هیچ کجا اجازه توهین، تحقیر، تجاوز و... را ندارد و افراد می‌توانند هشیار باشند و در صورت اتفاق، شکایت کنند و حتما از وکلای مجرب در این حوزه کمک بگیرند. دوم این‌که روان‌شناس تحت هیچ شرایطی اجازه افشای اسرار مراجعه کننده را به هیچ کسی ندارد. هیچ یک از متخصصان حوزه سلامت به لحاظ علمی و قوانین روان‌شناختی جهانی، اجازه به اصطلاح درمان گرایش جنسی و یا هویت جنسیتی افراد را ندارند؛ به این دلیل که گرایش‌های جنسی و‌هویت‌های جنسیتی مختلف دیگر بیماری یا اختلال به حساب نمی‌آیند.»
او می‌افزاید: «من به دوستان پیشنهاد می‌کنم که حتما قبل از مراجعه به روان‌شناس، در صورت امکان با دقت تحقیق کنند، از تجربه‌های دوستان در مراجعه به روان‌شناسان استفاده ببرند و از مراجعه به روان‌شناسانی که مبتلا به هموفوبیا، ترنس‌فوبیا و یا هراس نسبت به جامعه رنگین‌کمانی هستند، خودداری کنند.»
مطالب مرتبط:
برابری جنسیتی چه اهمیتی برای مردان ترنس دارد؟
یک زن ترنس ناشنوا؛ چون ناشنوا هستم فکر می‌کردند از سلامت عقلی برخوردار نیستم
«درمان» ترنس‌ها با وام ده میلیونی؛ نگاه بیمار‌پندارانه به قشر رنگین‌کمانی
درمان اجباری با شوک الکتریکی؛ روایت تلخ رنگین کمانی‌های ایران
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر