جنگ پارک‏بان‏ها و پارکومترها

ملودی خاچاطوریان، شهروند خبرنگار

سال ها است که پیدا کردن جایی مناسب برای پارک کردن خودرو یکی از دغدغه های روزانه شهروندان تهرانی است و چالشی برای مسوولان شهری پایتخت ایران. با وجود این که راهکارهای عملیاتی برای حل این بحران هزینه بسیاری به پایتخت و شهروندانش تحمیل کرده اما هم چنان هیچ کدام از تلاش های مدیریت شهری تهران بزرگ برای حل مشکل پارکینگ ها و توسعه فضای پارک خودروها به نتیجه مطلوب نرسیده است.

در تمامی این سال ها، دستگاه های پارکومتر همیشه یکی از راهکارهای پیشنهادی بوده که هر از چندگاهی با جدیت وارد خیابان های شهر تهران شده و پس از مدتی بدون استفاده ماندن، از دور خارج شده اند. ورود دستگاه‌های پاركومتر به خیابان‌های شهر تهران قدمتی 40 ساله دارد. هرچند در طول این سال‌ها در چند نوبت دستگاه‌های پاركومتر پیشرفته‌تر شدند اما هیچ گاه شهروندان آن چنان كه باید حضور آن ها را به رسمیت نشناختند و هربار این طرح با وجود هزینه های بالای خرید، نصب و نگه داری، شکست خورده است.

برخی مشکلات پارکومترهای قدیمی موجب شد درچند سال اخیر پارک‎بان ها جای آن ها را در سطح شهر بگیرند و شهرداری تهران عطای استفاده از تكنولوژی را به لقایش ببخشد.

پارک‎بان ها افرادی هستند که با کاورهای مخصوص، قبض های جای پارک را به رانندگان می فروشند، پارك ماشین‌ها را در نقاط مختلف شهر سروسامان می دهند و در ازای آن از صاحبان خودروها پولی می گیرند.

 اما این طرح نیز فرصت را برای عده ای سودجو فراهم آورد که از این مساله کسب درآمد کنند و كم‌كم بازار سوءاستفاده‌ها هم داغ شد تا جایی كه در این سال ها در هر کوچه و پس کوچه ای از شهر تهران شخصی را می بینیم که کاوری بر تن کرده است و به صورت غیر قانونی، جای پارک می فروشد و برای خود کسب و کاری راه انداخته است.

با شدت گرفتن اعتراضات شهروندان و مشکلاتی که افراد سودجو به وجود آوردند، بار دیگر مسوولان مدیریت شهری به دنبال راه حلی برای مشکل جای پارک ها در سطح شهر تهران افتادند. این بار نیز راهکار پیشنهادی، پارکومترها بود و از ابتدای سال 90 یك بار دیگر پای پاركومترها به خیابان‌های شهر تهران باز شد. این بار اما این دستگاه ها هوشنمد هستند و با کارت هوشمند اعتباری سه منظوره، مدت زمان مجاز برای توقف را براساس تقاضای شهروند صادر می‌کنند.

با نصب پاركومترهای جدید و مدرن تر، بخش زیادی از فضای پارك حاشیه‌ای در تهران تحت پوشش این دستگاه های جدید قرار گرفت. تصمیم بر این بود که پارکومترهای جدید، مدیریت پارک خودروهای شهروندان راکه بخش زیادی از طول مدت سفرهای روزانه مسافران را تشکیل می‌دهد، برعهده بگیرد.

با این حال اما گویا خیلی ها سر سازگاری با این دستگاه ها را ندارند و با وجود مدرن تر شدن پارکومترهای جدید و كنترل روزانه آن ها توسط تیم های متخصص برای حل مشکل خرابی یا نقص فنی، هنوز شهروندان به این دستگا ها اعتراض دارند و آن ها را جدی نمی گیرند.

نصب دستگاه‌های پاركومتر جدید در سطح شهر بیش تر از همه اما به مذاق پارک‎بان های قلابی خوش نیامده است و حالا آن ها دشمن شماره یک این دستگاه ها شده اند به طوری که  شبانه با هر وسیله‌ای كه دم دست‎شان باشد، به جان پاركومترها می‌افتند تا آن ها را تخریب كرده و از كار بیاندازند. آن ها در طول روز با وانمود كردن خرابی دستگاه ها، به ازای توقف خودرو در محل پارك حاشیه خیابان، از شهروندان پول دریافت می كنند.

این در حالی است که مدیر طرح پاركومترهای شهر تهران در این زمینه تاكید می‌كند: «در صورت خرابی احتمالی دستگاه پاركومتر، استفاده از محل پارك حاشیه‌ای برای شهروندان رایگان است و كسی حق ندارد به بهانه خرابی دستگاه، به ازای پارك خودروها در آن محل از شهروندان پول بگیرد. ضمن این‌كه پلیس نیز در صورت خرابی دستگاه، رانندگان را جریمه نخواهد كرد.

حال باید دید با وجود این که انواع پارکومترها (چه پارکومترهای مکانیکی ابتدایی، چه دیجیتالی های سال های نه چندان دور و حالا نیز پارکومترهای هوشمند) در سطح شهر تهران امتحان  شده اند و هربار نیز شکست خورده اند، مسوولان مدیریت شهری برای حل مشکل جای پارک چه راهکار تازه ای در پیش خواهند گرفت.

آن طور که آمارها نشان می دهند، روزانه بیش از ۵۰۰هزار خودرو برای پیداکردن جای پارک مناسب بین ۱۵ تا ۳۵ دقیقه ( زمانی که برای بیش تر شهروندان تهرانی گاهی خیلی بیش تر از این ها نیز می شود) وقت صرف می‌کنند. طبق تحقیقات به عمل آمده در «سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت»، در هر نیم ساعت زمان برای یافتن جای پارک مناسب، حداقل ۲۲۵ هزار لیتر بنزین در کشور به هدر می‌رود.

این درحالی است که در هر دوره مبالغی میلیاردی صرف هزینه ایده های جدید و اجرای آن ها برای حل مشکل جای پارک مانند پارکومتر می شود؛ دستگاه هایی که هرگز نه توسط مسوولان جدی گرفته می شوند و نه شهروندان به آن ها محل می گذارند به طوری که مدتی بعد از هر دوره نصب و شروع به کار، به کلی از دور خارج می شوند و تنها هزینه های به جای مانده از خرید و نگه داری آن ها است که بر شهر و مردم تحمیل می شود.