راى مى دهم؛ تحريم انتخابات متوهمانه و خودخواهانه است

ميثم بهروش

پژوهشگر روابط بين الملل، دانشگاه لوند سوئد

بار ديگر با نزديك شدن انتخابات رياست جمهورى در ايران، بحث ها در مورد نحوه برخورد واجدان شرايط راى با آن و به عبارت ديگر مشاركت يا عدم مشاركت بالا گرفته است. در اين ميان سه گروه يا رويكرد سياسى غالب را مى توان برشمرد ( طبيعتا اين سه گروه شامل آنهايى نمى شود كه كارى به سياست و مشاركت سياسى ندارند و به قول معروف بى خيال هستند): ١. كسانى كه انتخابات را تحريم كرده و نمى خواهند راى دهند، ٢. آنهايى كه قصد دارند به نامزد اعتداليون (روحانى تا بحال) راى دهند، و ٣. كسانى كه از نامزد افراطيون (رئيسى يا قاليباف) حمايت مى كنند.

ادعاى اين نوشته كوتاه آن است كه راى ندادن از طرفى تقريبا هيچ تاثير عملى بر واقعيت هاى موجود در ايران و اوضاع حاكم بر جامعه ندارد، و از طرف ديگر عمدتا مبتنى بر عقده ها يا آرمان هاى شخصى تحريم كنندگان انتخابات است و سرنوشت ده ها ميليون نفر را كه به تحقيق به نتيجه اين راى گيرى گره خورده ناديده مى گيرد. از اين جهت، راى ندادن به مثابه يك كنش سياسى هم غيرواقع بينانه است و هم خودخواهانه، و لذا تحريم كنندگان انتخابات يا رابطه وثيقى با واقعيت ندارند و يا مغرضند. نگارنده اما بر اين باور است كه راى ندادن بسيار بهتر از راى دادن به افراطيون است. در ادامه به واكاوى بيشتر اين بحث مى پردازيم.

استدلال برخى از تحريم كنندگان آن است كه راى دادن باعث مشروعيت بخشى به رژيمى استبدادى، چپاولگر و جنايتكار مى شود. در اينكه جمهورى اسلامى گرايش هاى ريشه دار استبدادى دارد و منابع ملى را در مقاطع بسيارى به هدر داده و جنايت هايى را نيز در طول حيات ٤٠ ساله اش مرتكب شده شكى نيست، اما مشروعيت بخشيدن يا نبخشيدن به آن تاثير چندانى در زندگى مردم ايران و بهبود اوضاع جامعه ايرانى ندارد، بنابراين مى توان گفت بحث مشروعيت در عمل تا حد زيادى فاقد موضوعيت است. مشروعيت حكومت ايران با توجه به ساختار قدرت و نحوه عملكردش در چند دهه اخير پيشاپيش زير سوال رفته و لذا با چند درصد مشاركت كمتر يا بيشتر تحول خاص و ملموسى به واسطه آن رخ نخواهد داد. به بيان عامه تر، جمهورى اسلامى پوست كلفت تر از آن است كه دريغ مشروعيت در عمل فرقى به حالش كند.

همچنين اگر درصد مشاركت يا آراى ماخوذه بسيار كمتر از معمول باشد، آن وقت احتمال موفقيت اپوزيسيون (خارج از كشور) در براندازى حكومت بالاتر مى رود؟ يا مثلا در صورت وقوع جنگ، سربازان بر فرض آمريكايى با روحيه بهترى مى جنگند؟ پاسخ نگارنده به اين پرسش ها و امثال آنها آشكارا منفى ست. راى ندادن برخى غير از ايجاد حس رضايت از خويشتن و تسكين روحى فرد تقريبا هيچ تاثيرى بر واقعيت ندارد. اتفاقا اگر حاميان براندازى مى خواهند حكومت به سمت بحران بيشتر و احيانا سقوط سوق يابد، عقلانى تر آن خواهد بود كه به افراطيون راى دهند!    

هر چند بسيارى از حاميان تحريم انتخابات به انحاء مختلف از جمهورى اسلامى زخم خورده اند و به طرز قابل دركى از آن منزجر بوده و چه بسا نسبت به حكومت حس انتقام دارند، به نظر مى رسد اكثر هدايت كنندگان اين كمپين ساكن خارج از ايران هستند و لذا نتيجه راى گيرى تاثير چندانى بر حال و روز و زندگى شخصى شان ندارد. براى اكثر اينها معارضه با حكومت ايران از طريق راى ندادن يك كالاى لوكس سياسى ست كه استطاعت خريدش را دارند، در حاليكه بعيد است كسانى كه در داخل ايران هزينه سياست هاى افراطى و نسنجيده يك رئيس دولت را با گوشت و پوست و استخوان مى پردازند چنين نگرشى داشته باشند.

اين ادعاى مطلق گرايانه و كلى نگر نيز كه نامزدهاى انتخابات اعم از اعتدالى و افراطى همه "سر و ته يك كرباس" بوده و در نهايت عاملان استبدادند سخنى نادقيق و اساسا مغلوط است كه با واقعيت انطباق ندارد.  

در نهايت بايد خاطرنشان كرد كه راى به اعتدال در ايران ممكن است چنانكه گفته مى شود يا انتظار مى رود به بهبود اوضاع نيانجامد (همانطور كه عده اى از عملكرد دولت در چهار سال گذشته خرسند نيستند)، اما راى ندادن به واسطه تسهيل قدرت گيرى افراطيون مطمئنا به وخيم تر شدن اوضاع كمك خواهد كرد. با اين حال، راى به اعتدال صرفا يك انتخاب ساده و مكانيكى بين "بد و بدتر" نيست، بلكه تلاشى بالغانه براى فاصله گرفتن از توهم و تنگ نظرى و ايجاد تاثيرى عملى در چارچوب واقعيات است، تاثيرى كه در صورت راى ندادن به وجود نخواهد آمد. بدتر آنكه به نظر مى رسد بسيارى از تحريم كنندگان براى ارضاى عقده ها و نارضايتى هاى شخصى و در بهترين حالت تحقق آرمان هاى اخلاقى فردى شان خواسته يا ناخواسته از كيسه ملت ايران هزينه مى كنند. در هر حال، راى دادن تنها راه تاثيرگذارى بر واقعيت و تغيير آن است.