سنگ قبری برای شاعر پر از غلط های املایی

ساوه- مروارید کهنمویی، شهروند خبرنگار

روی جدیدترین سنگ قبری که شهرداری کاشان برای آرامگاه «سهراب سپهری» در شهر مشهد اردهال نصب کرده است، یکی از شعرهای او را به انگلیسی ترجمه کرده و نوشته اند. این ترجمه پر است از غلط های املایی و انشایی روی مزار شاعر مشهور.

داستان از این قرار است که چند وقت پیش در یکی از روزهای آخر هفته برای تعطیلات به کاشان رفتم و از آن جا با همراهان تصمیم گرفتیم برای دیدن مزار سهراب سپهری راهی شهر مشهد اردهال بشویم. بعد از رسیدن به مقصد و دیدن آرامگاه این شاعر و نقاش مشهور، اولین چیزی که به چشم مان آمد، سنگ قبر جدیدی بود که روی آن نوشته شده است:«اهدایی شهرداری کاشان».

نکته دیگر و قابل توجه روی این سنگ قبر، قسمت سمت چپ آن است که طراحان به خیال خودشان شعر معروف این شاعر را به انگلیسی ترجمه کرده اند؛ ترجمه ای پر از اشتباهات املایی و انشایی برای شعر معروفی از یک شاعر معروف. نکته عجیب این که با وجود گذشت مدت زیادی از نصب این سنگ قبر، هنوز این قسمت که حاوی همین اشتباهات است، روی سنگ دیده می شود و انگار کسی قرار نیست برای اصلاح یا تعویض این قسمت کاری بکند.

«به سراغ من اگر می آیید، نرم و آهسته بیایید، مبادا که ترک بردارد چینی نازک تنهایی من»؛ این شعری است که ترجمه آن روی سنگ قبر سهراب سپهری نوشته شده است .

در قسمت سمت راست این سنگ قبر، همین شعر به زبان عربی هم کار شده است اما از آن جایی که من اطلاع چندانی از زبان عربی ندارم، نمی دانم که آیا این قسمت هم دارای اشتباهات دستوری و املایی هست یا خیر. به همین خاطر وقتی که آن جا بودم، تصمیم گرفتم درباره این اشتباه و اتفاق که ناشی از بی مبالاتی مسوولان شهرداری کاشان است، مطلبی بنویسم و برای سایت شما بفرستم.

پرسش اصلی در این باره این است که آیا در کل شهرداری کاشان و افراد وابسته به آن ها کسی که سواد انگلیسی کافی داشته باشد، وجود نداشت که این شعر را با مشورت او ترجمه کنند و روی این سنگ قبر که قرار است سال ها آن جا باقی بماند و پذیرای گردش‏گران داخلی و خارجی فراوانی باشد، بنویسند؟

با جست وجوی همین موضوع در اینترنت متوجه شدم پیش از این در برخی رسانه ها مثل روزنامه «ایران»، به همین موضوع اشاره شده است و یک زبان شناس با نقد آن به غلط های املایی و انشایی این سنگ قبر اشاره کرده و نوشته است: «ترجمه انگلیسی این شعر بسیار ابتدایی و ناشیانه انجام شده. این ترجمه به‌صورت زیر روی سنگ مزار حکاکی شده و دارای  چندین اشکال است:

«    If you come to me Come softly and slowly Lest the crack my Chinese lone lines»

یک: علایم نقطه گذاری در آن رعایت نشده. مطابق با دستور نگارش انگلیسی، یک جمله شرطی اگر با «if» شروع شود، در بین دو جمله به ویرگول و در آخر جمله به نقطه نیاز است.

دو: قواعد کوچک و بزرگ نویسی حروف در آن لحاظ نشده است. کلمات «come»  و «lest»  در وسط جمله آمده‌اند و می‌بایست با حرف کوچک شروع شوند.

سه: کلمه «loneliness» خود یک کلمه واحد است اما روی سنگ «lone» و «lines» به صورت دو کلمه جدا نوشته شده‌اند که این کار غلط است.

چهار: بخش دوم جمله کاملاً بر مبنای مدل ترجمه کلمه به کلمه انجام شده و مکان فعل و فاعل مطابق با جمله فارسی است.

پنج: کلمه «crack» را مترجم به‌صورت فعل به‌کار برده در حالی‌که قبل از آن از « the» استفاده کرده است. «the» یک حرف تعریف است که قبل از اسم می‌آید و نه فعل.

شش: کلمه «Chinese» به‌عنوان صفت برای نشان دادن ملیت یا زبان چینی است که منظور سهراب از گفتن «چینی نازک تنهایی» این نبوده بلکه او خلوت و تنهایی خود را به یک ظرف چینی نازک تشبیه کرده است. معادل ظرف چینی در زبان انگلیسی همان  «china» است (البته حرف اول آن باید کوچک نوشته شود که با  اسم کشور چین اشتباه نشود).

هفت: معادل انگلیسی کلمه «نازک» در این ترجمه به چشم نمی‌خورد. نویسنده این مطلب در ادامه ترجمه‌ای که شاید بتواند معادل نزدیک تری برای نشان دادن مفهوم این شعر سهراب باشد را به این شکل پیشنهاد داده است:

«If you are coming to me, approach gently and softly; lest you crack the fragile china of my solitude».

سایت «کاشان آنلاین» هم در مطلبی به این سنگ قبر اعتراض کرده است: «دچار حیرت روزافزون شدم که چه گونه ممکن است چنین ترجمه ای از آن شعر انجام شود. ابزار ترجمه‌گر گوگل هم با وجود این که ناگزیر "چینی نازک" را یک مرد یا زن "چینی لاغر" ترجمه می کند، حداقل فعل را جای درست آن می گذارد. خدا می داند که در این مدت، گردش گران خارجی چه تصویری از سهراب و آن چینی لاغر تنهای شکست خورده پیش خود ساخته اند. لابد گفته اند سهراب از آن ها خواسته است که سروصدا نکنند تا حال معشوق چینی او بدتر از این که هست، نشود!»