از داروی تقویت میل جنسی تا درمان سرطان؛ عطاریها همه چیز می فروشند

شاهین بلوری، شهروند خبرنگار، شهر ری  

عطاری در ایران یک صنف قدیمی و تاریخی است. شاید خیلی ها ذهنیتشان از عطاری مغازه ای است با یک فروشنده پیرمرد که گیاهان دارویی و بهداشتی و ادویه ها و چیزهایی مثل اینها را می فروشد. اما خیلی وقت است که بسیاری از عطاری ها دیگر شبیه این تصویر نیستند. خیلی از عطاریها کارشان شده است فروش انواع مواد و داروهای عجیب و غریب که صدای اعتراض وزارت بهداشت و پزشک ها را هم درآورده است.

عطاری ها حتی به فروش داروهای اعتیاد آور مثل ترامادول و یا مکملهای غیرقانونی و قاچاق بدنسازی مثل کراتین و پروتئین ها و ... هم رو آورده اند. که در این رابطه هم خبرهای زیادی منتشر شد و مسئولان گفتند این کار غیرقانونی است و با عطاری هایی که اینطور چیزها را بفروشند برخورد می کنند.

اما حتی با وجود انتشار این خبرها شما اگر گذرتان از جلوی یک عطاری بگذرد خواهید دید که از در و ویترین آنها تبلیغات فروش هر نوع دارو و موادی را می توانید ببیند. از داروهای تقویت جنسی بگیر تا چیزهایی که ادعا می کنند برای هر مرض و بیماری خوب است حتی سرطان.

برخی از عطاری ها حتی مثل خیابان ناصرخسرو تهران انواع و اقسام داروها را که فروششان نیاز به تجویز و نسخه پزشکی دارد به مشتریان خودشان می فروشند. داروهایی که معلوم نیست آنها را از کجا تهیه می کنند.

کاسبی این نمونه عطاری ها طوری شده است که فروش داروهای و مواد گیاهی و قدیمی و همچنین ادویه جات و عرقیات و غیره را به بخش دوم و سوم کارشان تبدیل کرده و انگار کار اصلی آنها فروش همین گونه داروها و مواد مختلف است.

داروهایی که البته خودشان ادعا می کنند همه گیاهی و سالم هستند اما مسئولان وزارت بهداشت و سایت ها نوشته اند که آنها با مواد شیمایی ساخته می شوند و برای سلامتی افراد هم خطرناک هستند.

بخش دیگر کار این عطاری ها فروش یک سری از داروهایی است که آنها را به اسم داروهای ترک اعتیاد معرفی می کنند. در تبلیغاتشان هم این داروها را گیاهی معرفی کرده اند. اما طبق گفته متخصصان و کارشناسان حوزه اعتیاد این داروها اصلا قابل تایید نیست و مشخص نیست با استفاده از آنها چه اتفاقی برای فرد معتاد خواهد افتاد.

برخی از این عطاری ها حتی به مشتری های خود می گویند اگر آنها بخواهند داروهای مختلف را می توانند به صورت کپسولهای شبیه کپسولهای دارویی به آنها تحویل دهند. من یک بار که در یک عطاری این قضیه را شنیدم از مسئول آن عطاری پرسیدم که این کپسولها که مواد خاصی دارد و فقط شرکت های دارویی از آنها دارند شما از کجا تهیه می کنید، فقط در جوابم گفت ما هم کارمان داروسازی است و این چیزها را داریم.

وقتی برای آن مشتری داشت توضیح می داد به او گفت که جنس این کپسولها گیاهی است و ما دارو را داخل آن می ریزم و شما مثل همه قرص و کپسولهای دیگر می خورید و بعد داخل معده این پوشش هضم شده و دارو جذب بدنتان می شود.

شاید به خاطر همین تجویزها و دخالت در کارهای پزشکی است که وزارت بهداشت مدت‌هاست درباره فعالیت عطاری‌ها و فروش بعضی داروها به صورت غیرمجاز در این مراکز، هشدار می‌دهد.

آقای دیناورند معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو، قبلا ضمن هشدار درباره فروش داروهای غیرمجاز در عطاری‌ها، از برنامه ساماندهی و نظارت بر عطاری‌ها خبر داد. ولی چه فایده که همچنان عطارها به تجویزهای خودسرانه خودشان ادامه می دهند.

کاری که این عطاری ها می کنند حتی صدای معاون طب سنتی وزارت بهداشت را هم درآورد و او در باره آنها گفته بود که ضروری است کسانی که به عنوان عطار در عطاری‌ها فعالیت می‌کنند، آموزش‌های اولیه را در زمینه گیاهان دارویی و همچنین عوارض و تداخلاتی که می‌توانند با داروهای شیمیایی داشته باشند، ببینند، او همچنین گفته بود:"طبق مطالعات و بررسی‌ها، بخش عمده‌ای از عطاران در این عطاری‌ها، سابقه کار در چنین مکان‌هایی را نداشته و شاید خیلی از مفردات و گیاهان دارویی را نمی‌شناسند. این افراد صرفا به اقبال بیش از حد مردم برای استفاده از گیاهان دارویی، بدون مجوز از سوی صنف اقدام به بازگشایی عطاری کرده‌اند. داروهای ترکیبی بی‌نام و نشان تحت عنوان داروهای ضد چاقی، ضد لاغری، ضد سرطان، ضد دیابت و موارد دیگر در تبلیغات پشت شیشه این عطاری‌ها به وفور دیده می‌شود."

چند وقت پیش روزنامه همشهری یک گزارشی منتشر کرده بود که در آن به قول معاون طب سنتی وزیر بهداشت جزئیاتی از برنامه‌های وزارت بهداشت برای حل مشکل عطاریها را اعلام کرد.

محمود خدادوست گفته بود سلامتکده‌ها قرار است جایگزین عطاری‌ها بشوند. طبق گفته او براساس برآورد احتمالی حدود 15هزار عطاری در کل کشور وجود دارد که کمتر از یک سوم آنها مجوز دارند. اما ‌براساس قوانین، تجویز و فروش هر نوع دارو به‌هرعنوان، معاینه و ویزیت بیماران در عطاری ممنوع است.

او همچنین خبر داد که " چون وظیفه ما این است که برای تأمین نیاز مردم، مراکز مجاز معتبر ایجاد کنیماین مراکز با فضایی مناسب و بهداشتی اقدام به عرضه داروهای گیاهی بهداشتی کرده و گیاهان دارویی را در بسته‌بندی‌های بهداشتی عرضه می‌کنند. این مراکز با عنوان داروخانه‌های طبیعی یا سلامتکده مشغول به فعالیت می‌شوند و پزشک داروسازی که در رشته داروسازی سنتی تحصیل کرده عهده‌دار اداره آنها خواهد بود. در مرحله بعد دارو‌سازی‌ که دوره‌های آشنایی با داروهای سنتی و طبیعی را گذرانده می‌تواند در این مراکز خدمات‌رسانی کند. در این صورت عطاری‌ها هم برای اینکه بتوانند در این بازار رقابت خود را حفظ کنند سطح کار خود را ارتقا می‌دهند."

با وجود این حرفها اما بیشتر عطاریهای همچنان مشغول فروش و تبلیغ انواع داروهای عجیب و غریب هستند.