شایا گلدوست
پیمانی تحت عنوان «کنوانسیون استانبول» در ۱۱می۲۰۱۱ برای مقابله با وقوع هرگونه خشونت علیه زنان، تقویت برابری جنسیتی و پیگرد قانونی عاملان خشونت خانگی، در جریان نشست اروپا در شهر استانبول ترکیه برای امضای کشورها آماده شد.
در گزارش تازه‌ای از «شش‌رنگ» شبکه لزبین‌ها و ترنسجندرهای ایرانی به تحریر«هانا تاران» به بررسی خروج ترکیه از کنوانسیون استانبول و تاثیر آن بر شرایط جامعه ای‌جی‌بی‌تی‌کیو در این کشور پرداخته شده است. در این گزارش آمده است:
«این کنوانسیون که توسط وزرای امور خارجه ۴۷ کشور اروپایی شامل ترکیه و اتحادیه اروپا تصویب شد، یک چارچوب جامع و قانونی برای مقابله با خشونت علیه زنان، پیشگیری از خشونت، حمایت و محافظت از قربانیان و پیگیری قانونی متخلفین تاکید دارد. مفاد این کنوانسیون تنها برای زنانی که تابعیت کشورهای عضو این کنوانسیون را دارند، تدوین نشده و از پناهجویان و زنان مهاجر، بدون در نظر گرفتن وضعیت اقامت قانونی آن‌ها، حمایت می‌کند. ۱۲ کشور این کنوانسیون را صرفا امضا کردند و ۳۴ کشور نیز علاوه بر امضا، آن را در پارلمان‌های ملی خود به تصویب رسانده و اجرای آن را آغاز کردند. اجرای این کنوانسیون از اول اوت ۲۰۱۴ میلادی آغاز شد.»
کشور ترکیه نزدیک‌ترین و امن‌ترین کشور برای هزارن هزار پناهجو و پناهنده ایرانی است که به دلایل مختلفی مانند شرایط بد اجتماعی و اقتصادی ایران و دلایل سیاسی، مذهبی، قومی، جنسی و جنسیتی و ... کشور را ترک کرده و در ترکیه درخواست پناهجویی داده‌اند. یکی از اقشاری که در سال‌های اخیر شاهد خروج آن‌ها از کشور بوده‌ایم، قشر رنگین‌کمانی هستند؛ هرچند که کشور مسلمان، مذهبی و سنتی ترکیه برای آن‌ها نیز جای امن و آرامی نیست. در ادامه این گزارش به نقش سازنده این کنوانسیون برای زنان و قشر رنگین‌کمانی در سال‌های آغازین پرداخته شده است:
«در سال‌های پس از پذیرش «کنوانسیون استانبول» در ترکیه، گروه‌ها و انجمن‌های متعددی در حوزه دفاع از زنان و جامعه الجیبیتی در ترکیه تشکیل شد. با همگرایی هر چه بیشتر این انجمن‌ها در سال‌های گذشته و خصوصا مشارکت فعالان این انجمن‌ها و کنشگران این حوزه در کمپین‌ها و همایش سالانه جامعه الجیبیتی، حساسیت گروه‌ها و سیاستمداران محافظه‌کار نسبت به فعالیت این انجمن‌ها افزایش پیدا کرد.»
اما در سال‌های اخیر رویکرد دولت حاکم نسبت به اقلیت‌های جنسی و جنسیتی رویکرد خصمانه و خشمانه‌ای بوده است؛ تا آنجا که از سال ۲۰۱۵ برگزاری رژه افتخار رنگین‌کمانی‌ها در ترکیه ممنوع و هر گونه تجمع با دخالت پلیس و مخالفت دولت همراه است. در ماه گذشته نیز با خروج ترکیه از این کنوانسیون نگرانی تشدید خشونت‌ها و بدتر شدن شرایط برای زنان و قشر رنگین‌کمانی وجود دارد.
ترکیه در روز پنج‌شنبه یکم ژوئیه رسما از کنوانسیون بین‌المللی منع خشونت علیه زنان خارج شد. این تصمیم در حالی گرفته شد که آمار خشونت علیه زنان در این کشور نسبت به اغلب کشورهای دیگر بیشتر است؛ به طوری که نتیجه تحقیق یک گروه نظارتی نشان می‌دهد، در ۵ سال گذشته به طور میانگین تقریبا در هر روز قتل یک زن ثبت شده است و در سال ۲۰۲۰، تعداد ۴۰۹ زن در پی خشونت‌های اعمال شده علیه آن‌ها در این کشور جان خود را از دست داده‌اند.
در سال‌های گذشته نیز آمار خشونت علیه افراد ترنس مخصوصا زنان ترنس در ترکیه بسیار افزایش یافته و آمار قتل این افراد رو به افزایش بوده است. در گزارش «هانا ارسطو» آمده است که:
«رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه، جنبش جامعه الجیبیتی را انحرافی نفرین شده توصیف کرد و علی ارباش، عالی‌ترین مقام مذهبی این کشور هم گفته همجنسگرایی موجب بیماری می‌شود. برگزاری رژه افتخار امسال هم همچون سال‌های گذشته در ترکیه ممنوع شد و افراد شرکت‌کننده در این رژه در شهرهای مختلف این کشور، مورد خشونت پلیس ترکیه قرار گرفتند. خشونت و ستیز علیه جامعه الجیبیتی در این کشور باعث شد که نتفلیکس به دلیل پخش برنامه‌هایی با شخصیت‌های همجنسگرا به شدت مورد انتقاد قرار گیرد.»
این اتفاقات بر شرایط بسیار سخت قشر رنگین‌کمانی پناهجو و پناهنده نیز تاثیر منفی گذاشته و زندگی را برای این افراد که برخی سال‌هاست در انتظار رسیدگی به پرونده‌های خود و رسیدن به کشوری امن و آرام هستند، می‌گذارد.
توجه به این مسئله بسیار اهمیت دارد که حقوق زنان از حقوق همجنسگرایان جدا نیست؛ وقتی صحبت از محافظت از زنان به میان می‌آید، محافظت از تمام افرادی که خود را زن هویت‌یابی می‌کنند، مد‌نظر است. زنان همجنسگرا، دوجنسگرا و ترنس یک بخش بزرگ اجتماعی را تشکیل می‌دهند که نه تنها توسط نظام پدر‌سالاری و مردسالاری، بلکه توسط جنسیت‌زدگی دگرجنسگراسالار تحت ستم قرار می‌گیرند؛ همجنسگرایی در ترکیه ممنوع نیست، اما ازدواج افراد همجنس در این کشور به رسمیت شناخته نمی‌شود؛ با این حال خصومت گسترده‌ای از دیرباز علیه جامعه الجیبیتی در این کشور وجود دارد و هیچ قانون مشخصی نیز برای حمایت از این افراد وجود ندارد.
این تصمیم ترکیه با مخالفت‌های بسیاری از سوی فعالان حقوق زنان و جامعه رنگین‌کمانی مواجه شد. آن‌گونه که در گزارش آمده است هزاران نفر از طرفداران حقوق زنان تاکنون در اعتراض به این سیاست دولت ترکیه که با حضور چشمگیر ماموران پلیس برگزار شد، در شهرهای مختلف این کشور تظاهرات کرده و خواستار استمرار معاهده منع خشونت علیه زنان شدند. در بین معترضان به این تصمیم، بسیاری از افراد الجیبیتی با در دست داشتن پرچم رنگین‌کمان در تجمعات حضور داشته و اعتراض کردند.
این در حالی است که طرفداران این تصمیم ترکیه که بسیاری از آن‌ها را افراد محافظه‌کار و سنتی، احزاب و گروه‌های اسلامگرای نزدیک به اردوغان تشکیل می‌دهند، بر این باورند که این پیمان، ساختارهای خانوادگی محافظت‌کننده از جامعه را تضعیف می‌کند، جامعه‌ای بدون جنسیت را از طریق مفاهیمی مانند جنسیت هدف قرار می‌دهد، همجنسگرایی را تشویق می‌کند و با تشویق کردن زنان به طلاق، ارزش‌های دینی و سنتی این کشور را به چالش می‌کشاند. در این بین برخی با استناد به مفاد این کنوانسیون که از مبارزه با تبعیض به دلیل گرایش جنسی سخن می‌گوید، آن را تبلیغ همجنسگرایی دانسته و موجبات تشویق هر چه بیشتر افراد برای گرایش یافتن به تمایلات همجنس‌گرایانه می‌دانند.
در این موقعیت، گروه هدف کنوانسیون استانبول اعم از زنان و جامعه الجیبیتی موجودیت خود را بیهوده احساس می‌کنند و ممکن است نسبت به تمام نهاد‌ها و سازمان‌هایی که برای آن‌ها قابل اعتماد بود، بی‌اعتماد شده و نسبت به این سازمان‌ها احساس خشم و بی‌اعتمادی و نا‌امیدی پیدا کنند.
در نهایت لغو کنوانسیون استانبول علاوه بر افزایش خشونت علیه زنان و کودکان، باعث ایجاد ترس و اضطراب و نگرانی در کانون خانواده نیز خواهد شد و نگرانی را برای جامعه رنگین‌کمانی به خصوص رنگین‌کمانی‌های پناهنده که از حقوق اولیه انسانی خود نیز در ترکیه مانند حق کار، حق سلامت، حق آزادی و بیان هویت جنسی و جنسیتی خود نیز برخوردار نیستند، افزایش می‌دهد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
ثبت نظر