پیش‌گیری از سرطان پروستات با نخوردن فست‌فود و غذاهای چرب

مینو علوی

در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن‌ خود بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.

***

سرطان پروستات سالانه بیش از یک میلیون نفر را درگیر خود می‌کند. این نوع سرطان، دومین نوع سرطان رایج در مردان و چهارمین نوع سرطان رایج در دنیاست. اگرچه مهم‌ترین عامل بروز این نوع سرطان هم مانند همه سرطان‌های دیگر ارثی است، دانشمندان در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو می‌گویند که دو عامل رژیم غذایی پرچربی و در معرض مواد شیمیایی «PFAS» قرار گرفتن، احتمال بروز سرطان پروستات را افزایش می‌دهد و بنابراین کسانی که در خانواده خود سابقه بیماری سرطان پروستات دارند، باید از خوردن غذاهای بسته‌بندی شده و حاضری و فست فودها شدیدا خودداری کنند.

بر اساس مقاله‌ای که اخیرا در مجله علمی-پژوهشی «نیوترینتس» منتشر شده، محققان آمریکایی دریافته‌اند که یک ماده شیمیایی به نام «پلی فلورو اکلیل» که با اسم عامیانه «تا ابد شیمیایی» شناخته می‌شود و قابل تجزیه نیست، در صورت بلعیده شدن یا تماس مستقیم یا غیرمستقیم با پوست، می‌تواند سرعت رشد سلول‌های سرطان پروستات را تا سه برابر افزایش دهد.

این مقاله همچنین از تاثیر رژیم غذایی پُرچربی، از نوع چربی‌های معمول موجود در غذای مردم در آمریکا، بر افزایش سرعت رشد سلول‌های سرطانی پروستات در موش‌های آزمایشگاهی نر خبر داده است.

البته دانشمندان پیش از این هم می‌دانستند که غذاهای پرچرب، به گسترش سلول‌های سرطانی پروستات کمک می‌کند، اما این‌که تا چه حد این خطر جدی است، موضوعی بوده که پژوهش حاضر به آن پرداخته است.

پلی فلورو اکلیل چیست؟

پلی فلورو اکلیل ماده شیمیایی است که در صنایع غذایی، به خصوص در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شود. اغلب ظروف کنسروی ضدلک، کاغذهایی که رستوران‌های بیرون‌بر غذا را در آن می‌پیچند و حتی برخی ظروف و قابلمه‌های نسوز PFAS دارند. این ماده شیمیایی هیچ‌وقت تجزیه نمی‌شود و بنابراین در خاک و آب تا ابد باقی می‌ماند. 

تابه‌حال درباره مشکلاتی که این ماده شیمیایی پرمصرف در صنعت غذایی ایجاد می‌کند، تحقیقات زیادی انجام نشده و دانشمندان و مقامات غذایی و بهداشتی در کشورهای صنعتی درباره خطرات آن تصمیم شفافی نگرفته‌اند. اما پژوهشگران دانشگاه ایلینوی به‌وضوح می‌گویند که پلی فلورو اکلیل موجود در آب آلوده که وارد بدن ماهی‌ها و سایز آبزیانی که در آب‌های آلوده به این ماده شیمیایی زندگی می‌کنند، هم می‌شود و همین‌طور تماس پوستی ناشی از قرار گرفتن این ماده شیمیایی در خاک، باعث ورود این ماده به بدن انسان شده و خطر بروز سرطان پروستات را تا سه برابر افزایش می‌‌دهد.

برای این‌که درباره میزان آلودگی آب به این ماده شیمیایی تجزیه‌ناپذیر اشراف پیدا کنیم، بد نیست که بدانیم در آمریکا ۲۰۰ میلیون نفر از جمعیت ۳۳۰ میلیون نفری این کشور، از آب آلوده به پلی فلورو اکلیل برای آشامیدن و استحمام استفاده می‌کنند. بنابراین، برای ما ایرانیان نیز، احتمالا میزان در معرض این ماده شیمیایی قرار گرفتن چیزی کم‌تر از آمریکا نیست.

تحقیق جدید چه می‌گوید؟

محققان در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو با بررسی رشد و گسترش سلول‌های سرطان پروستات در موش آزمایشگاهی نر و محیط کشت سلولی، به نتایج مهمی دست یافته‌اند. وقتی موش‌های نر غذاهای چرب می خوردند و در معرض PFAS قرار داشتند، سلول‌های سرطان پروستات که به آن‌ها تزریق شده بود، سریع‌تر رشد می‌کردند. همچنین بررسی‌ها نشان داده که سلول‌های پروستاتی که در حال تبدیل شدن به  تومور بودند هنگامی‌که در محیط کشت سلولی در معرض PFAS قرار گرفتند، تا سه برابر بیشتر و سریع‌تر رشد کردند.

دکتر «زینب مدک-اردوغان»، استادیار دپارتمان تغذیه دانشگاه ایلینوی کامپوس اوربانا و تیم او که روی مدل موش آزمایشگاهی کار کرده‌اند، غذاهای فست‌فودی معمول در امریکا را به گروهی از این حیوانات خورانده و به بعضی دیگر، غذای کم‌چربی کنترل‌شده داده بودند. بعد از ده روز از شروع رژیم غذایی، آن‌ها سلول‌های سرطانی پروستات را تزریق کرده و منتظر نتایج شدند. همزمان با تزریق سلول‌های سرطانی، آن‌ها به برخی از موش‌ها، به صورت خوراکی برای هفت روز در هفته پلی فلورو اکلیل می‌خوراندند.

در بخش دیگر این پژوهش نیز، محققان سلول‌های غیرسرطانی و سرطانی پروستات انسان را در محیط کشت سلولی برای دو روز در معرض یکی از انواع پلی فلورو اکلیل قرار دادند. بعد از گذشت این دو روز، محققان متوجه شدند که سلول‌های سرطانی که در معرض این ماده شیمیایی قرار داشتند تا سه برابر بیشتر از سلول‌های دیگر که از این ماده به دور بودند، تکثیر شده‌اند.

نتایج بخشی از این تحقیق که روی موش‌ها انجام شده، نیز نشان داده است که بعد از ۴۰ روز حجم تومور موش‌هایی که در معرض PFAS قرار داشتند یا غذای پرچرب خورده بودند، بیشتر از سایر موش‌ها است. از آن مهم‌تر این‌که موش‌هایی که هم در معرض ماده شیمیایی تا ابد شیمیایی قرار داشتند و هم غذای پرچرب خورده بودند، به نسبت آن‌هایی که فقط یکی از این شرایط  را تجربه می‌کردند، تومورهای بزرگ‌تری داشتند.

از غذاهای چرب، فست‌فودها و غذاهای بسته‌بندی پرهیز کنید!

بنا به گفته دکتر مدک-اردوغان، تحقیق او و همکارانش احتمالا به تغییر توصیه‌ها به نهادهای عمومی بخش بهداشت و سلامت منجر خواهد شد. این پزشک و محقق دانشگاه ایلینوی همچنین گفته است که بهتر است افرادی که سابقه سرطان پروستات در خانواده خود دارند، تا حد امکان از خوردن غذاهای پرچرب، فست فودها و غذاهایی که بسته بندی‌های حاوی PFAS  دارند، خودداری کنند. 

همچنین دکتر «مهران موثقی»، اورولوژیست و استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه «سانتا مونیکا» در کالیفرنیا نیز به «نیوز‌مدیکال تودی» گفته است که خطر غذاهای حاضری و بسته‌بندی آن‌ها فقط شامل حال مردان نمی‌شود، بلکه تمامی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 

او در پایان گفته است: «رژیم‌های غذایی که امروز محبوبیت پیدا کرده‌اند، مانند رژیم‌های کتوژنیک که افراد در کوتاه‌مدت از آن برای کاهش وزن و بازیافتن کنترل بر سلامتی خود استفاده می‌کنند، می‌توانند به طور بالقوه خطرناک باشند.»