مینو علوی
در دنیای امروز، پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن خود بگیریم. «ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.
***
پلاستیک بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما انسان‌های عصر حاضر است. اغلب ما درباره این‌که این ماده چقدر برای محیط زیست مضر است، می‌دانیم. اما، به‌تازگی محققان در دانشگاه کالیفرنیای آمریکا به نتایجی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد استفاده از پلاستیک و در واقع دو ماده شیمیایی «بیسفنول آ» و «فتالات پلاستی سایزر» که معمولا در ساخت اجناس پلاستیکی به‌کار گرفته می‌شود، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
علت مرگ یک نفر از هر ۴ نفری که در امریکا می‌میرند، بیماری‌های قلبی و عروقی است. در ایران، این رقم بالاتر است. در آخرین آمار ارائه شده، بیماری‌های قلبی و عروقی عامل ۴۴ درصد مرگ‌‌‌ومیر در ایران هستند. پزشکان و متخصصان، بیماری‌های قلبی و عروقی را مرتبط با سبک زندگی انسان مدرن می‌دانند. در تحقیق جدید که در دانشکده پزشکی دانشگاه ریورساید کالیفرنیا انجام شده، دکتر «چنچانگ ژو» و تیم همراه او با بررسی موش‌های آزمایشگاهی که در معرض پلاستیک بوده‌اند، دریافته‌اند که چنانچه این حیوانات به‌مدت طولانی در معرض فتالات، ماده شیمیایی که به وفور در ظروف پلاستیکی استفاده می‌شود، باشند، کلسترول خون آن‌ها بالا می‌رود و این یعنی، شانس بالاتر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی.
فتالات موجود در ظروف پلاستیکی موجب افزایش جذب کلسترول می‌شود
دکتر ژو که استاد دانشکده پزشکی دانشگاه ریورساید کالیفرنیا است، درباره نتایج تحقیقات تیم خود می‌گوید: «ما دریافتیم که یک نوع از ماده شیمیایی فتالات، به نام دی‌سیکلو هگزیل فتالات به ذرات غذا می‌چسبد و وارد روده‌ها می‌شود. ذرات فتالاتی که همراه غذا وارد بدن ما می‌شوند، در روده پروتئین‌های کلیدی مورد نیاز برای جذب و انتقال کلسترول را فعال می‌کند و بنابراین میزان جذب کلسترول بالا می‌رود.»
بنا بر اطلاعاتی که سایت «ساینس دیلی» منتشر کرده، دی‌سیکلو هگزین فتالات یک نوع پرمصرف از ماده شیمیایی فتالات است که آژانس حفاظت از محیط زیست امریکا به تازگی آن را به عنوان ماده‌ای که خطر آن برای محیط‌زیست باید سریعا ارزیابی شود، معرفی کرده است. اما درباره اثر این ماده شیمیایی بر سلامت انسان، هنوز اطلاعات زیادی در دسترس نیست.
با این‌حال، تیم دکتر ژو در دانشگاه ریورساید کالیفرنیا می‌گویند که اثر مخرب این ماده شیمیایی بر موش‌ها را کشف کرده‌اند و احتمالا این اثر در مورد انسان‌ها نیز صادق است.
بنا به گفته ژو، پژوهشگر اصلی تحقیق حاضر، «مطالعه آن‌ها، نخستین مطالعه درباره اثرات قرار گرفتن در معرض فتالات بر افزایش جذب کلسترول و متعاقبا افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی است و از این جهت، بینش و درک جدیدی به پزشکان و سیاست‌گذاران عرصه بهداشت و سلامت عمومی می‌دهد.»
علاوه بر ارتباط تنگاتنگ دی‌سیکلوهگزین فتالات با پروتئین‌های جذب و انتقال کلسترول در روده موش‌ها، پژوهشگران این تحقیق دریافته‌اند که میزان «سرامید» در گردش در روده موش‌هایی که در معرض این ماده شیمیایی هستند، بالاتر است از سایر موش‌هاست. سرامید، نوعی از مولکول‌های چربی است که با بالا رفتن خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در انسان مرتبط است.
البته پیش از این نیز مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۰ انجام شده بود، نشان می‌داد که BPA یا بیسفنول آ، ماده شیمیایی که در تمام ظرف‌های پلاستیکی و بطری‌های آب معدنی وجود داشت، موجب ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود.
در چند سال اخیر، در آمریکای شمالی، تمامی محصولات پلاستیکی که در تماس مستقیم با آب، نوشیدنی‌های مختلف و غذا هستند، بدون بیسفنول آ تولید می‌شوند، ولی کماکان این ماده شیمیایی خطرناک به همراه فتالات در سایر محصولات پلاستیکی و پلیمرهایی که ما به صورت روزمره از آن استفاده می‌کنیم، مانند دسته عینک‌ها و حتی تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی به وفور وجود دارد.
چه باید کرد؟
به باور «دیوید بی‌یلو»، یکی از محققانی که در پژوهش سال ۲۰۱۰ درباره BPA هم مشارکت داشته، این ماده شیمیایی در محصولات پلاستیکی شفاف و رنگی ارائه می‌شود و به همین خاطر بهترین کار برای دوری کردن از آن، خریدن مواد غذایی بسته‌بندی شده در کارتن است، نه ظروف پلاستیکی و قوطی‌های کنسرو.
او همچنین تاکید داشته است که حین خریدن ظروف پلاستیکی، خصوصا شیشه‌های شیر پلاستیکی برای نوزادان، باید اطمینان حاصل کنیم که آن‌ها فاقد BPA هستند؛ زیرا نوزادان نسبت به این ماده شیمیایی کم‌طاقت‌ترند.
او همچنین درباره نحوه اثرگذاری BPA بر سلامت انسان به وب‌سایت «ساینتیفیک آمریکن» توضیح داده است: «ما در حال حاضر می‌دانیم که همجواری سلول‌های چربی انسان در محیط کشت سلولی با بی‌پی‌ای، موجب عدم ترشح و سرکوب هورمونی می‌شود که سلول‌های چربی برای کاهش قند خون از خود ترشح می‌کنند و بنابراین برای سلامت قلب مضر است.»
بی‌یلو معتقد است که برای این‌که درباره اثرات مخرب بیسفنول آ بیشتر بدانیم، تحقیقات گسترده‌تری لازم است که دامنه آلودگی را از مواد خوراکی و نوشیدنی فراتر ببرد و در واقع تماس پوستی و تنفس ریز‌ذرات این ماده شیمیایی را نیز لحاظ کند، ولی تا آن زمان می‌توان «ظروف و بطری‌های شیشه‌ای را جایگزین پلاستیک کرد.»
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر