مینو علوی
در دنیای امروز پژوهش‌های زیادی درباره جزییات زندگی انجام می‌شود که گاه نتایج اعجاب‌آوری دارند؛ مثلا با تغییر رژیم غذایی یا عادت خواب و یا حتی انجام یک ورزش کوچک، ممکن است بتوانیم جلوی نفوذ یک بیماری سخت را در بدن خود بگیریم.
«ایران‌وایر» در سلسله مطالبی با عنوان «سلامت روح و جسم»، به همین جزییات و تغییرات کوچک و قابل دسترس می‌پردازد که روی کیفیت زندگی تاثیرات شگرف دارند.
***
اغلب ما فکر می‌کنیم که باهوش بودن و داشتن توانایی بالای شناختی، ژنتیکی و خدا‌دادی است. حالا تحقیق جدیدی که توسط محققان «دانشگاه کمبریج» بریتانیا در کشور یونان انجام شده است، نشان می‌دهد رژیم غذایی مدیترانه‌ای که مملو از روغن زیتون، ماهی، سبزیجات تازه، حبوبات و غلات کامل است، بهترین رژیم غذایی برای مغز انسان است و نه تنها باعث عملکرد بهتر مغز در همه سنین می‌شود بلکه می‌تواند سرعت کاهش توانایی شناختی مغز را در افراد مسن مبتلا به «دمانس» و «آلزایمر» کندتر کند.
سال‌ها است دانشمندان بحث تغذیه و اثر آن بر عملکرد مغز را مطرح کرده‌اند. امروز ما می‌دانیم که زیاده‌روی در نوشیدن مشروبات الکلی و کافئین‌دار می‌تواند عملکرد مغز ما را دچار اختلال کند. اما از طرف دیگر هم می‌دانیم که علاوه بر تامین مواد مغذی کافی، شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی و البته پروتئین، کارهایی مانند خوب خوابیدن و ورزش کردن هم به هوشیارتر شدن مغز ما کمک می‌کنند.
در این تحقیق جدید که نتایج آن اواخر ماه دسامبر سال گذشته میلادی در ژورنال بریتانیایی «نیوتریشن» منتشر شده است، محققان برای مدت سه سال به بررسی داده‌های بیش از ۹۰۰ نفر که با مشکل کاهش توانایی شناختی یا زوال شناختی مواجه بودند، پرداخته‌اند. آنها به هر کدام از شرکت کنندگان، بسته به این که غذاهایی که می‌خورده چه قدر به اصول رژیم غذایی مدیترانه‌ای نزدیک بوده‌اند، نمره‌ای بین صفر تا ۵۵ می‌دادند. سپس با مقایسه این نمره‌ها با میزان سلامت شناختی مغز این افراد که با معیارهایی مرتبط با حافظه، زبان، ادراک بصری و عملکرد اجرایی سنجیده می‌شد، محققان دریافته‌اند که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای، با کاهش قابل‌توجه سرعت زوال مغز مرتبط است.
در واقع، افرادی که نمره سبک تغذیه آنها عدد ۱۰ یا بالاتر بوده است، طی یک سال توانسته بودند تا هفت درصد از سرعت زوال مغز خود بکاهند.
علاوه بر این، محققان دریافته‌اند که هر وعده غذای تهیه شده از سبزیجات تازه، سرعت زوال شناختی را بیش از دو درصد کمتر می‌کند.
تحقیقات درباره رژیم غذایی مدیترانه‌ای چه می‌گویند؟
تحقیق حاضر که با همکاری دانشگاه کمبریج و موسسه «هلیاد»، یک موسسه تحقیقاتی در حوزه زوال شناختی در یونان انجام شده است، نتایجی هم‌راستا با انبوهی از پژوهش‌ها درباره مزایای رژیم غذایی مدیترانه‌ای دارد.
در واقع، این گروه از تحقیقات که برخی از تازه‌ترین‌های آنها را این‌جا مثال خواهیم زد، درباره اثرات سبک تغذیه مدیترانه‌ای بر سلامت مغز، جزییات مهمی را مطرح می‌کنند.
مطالعه‌ای که محققان «دانشگاه ادینبورگ» اسکاتلند اوایل سال ۲۰۲۱ میلادی روی بیش از ۵۰۰ سالمند انجام داده بودند، به‌خوبی نشان می‌دهد که رژیم غذایی مدیترانه‌ای با عملکرد شناختی بهتر در دوران پیری، از جمله حافظه بهتر، تکلم واضح‌تر و توان رانندگی و انجام کارهای روزمره به صورت مستقل مرتبط است.
هم‌چنین تحقیق دیگری که باز هم در سال ۲۰۲۱ نتایج آن در مجله «آلزایمر» و «دمانس» منتشر شده‌اند، نشان می‌دهد که پیروی از سبک تغذیه مدیترانه‌ای، دست‌کم در بیش از پنج هزار شرکت کننده‌ای که داده‌های آنها برای مدت ۲۰ سال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته بودند، موفق عمل کرده و تقریبا مغز آنها را شش سال جوان‌تر نگه داشته است.
«کلارا اورشانسکی»، نویسنده و متخصص تغذیه به بخش «سبک زندگی» وب‌سایت «ام‌اس‌ان» گفته است: «چنان‌چه بخواهیم فهرستی از تحقیقاتی که به همین نتیجه، یعنی تر و تیز شدن مغز در اثر تغذیه به روش مدیترانه‌ای می‌رسند، به این زودی‌ها به پایان آن نخواهیم رسید.»
او هم‌چنین ادامه داده است: «فواید رژیم مدیترانه‌ای برای مغز انسان نه نتیجه یک تحقیق تازه و در مشاهده‌ای یک‌باره بلکه به‌عنوان یک واقعیت علمی به ثبت رسیده و در میان متخصصان تغذیه کاملا پذیرفته شده است.»
به گفته این متخصص تغذیه، رژیم غذایی مدیترانه‌ای علاوه بر مزایای آن برای سلامت مغز و توانایی شناختی انسان، به‌خاطر تاثیر بر کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش طول عمر و کمک به باروری، توسط بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه به مراجعان توصیه می‌شود.
چه‌طور مدیترانه‌ای غذا بخوریم؟
مهم‌ترین رکن رژیم غذایی مدیترانه‌ای، خوردن چربی‌های تک-اشباع نشده مانند آجیل یا روغن زیتون است. در این رژیم غذایی که سبزیجات و میوه‌های تازه جزو جدایی‌ناپذیر آن محسوب می‌شوند، مقدار زیادی ویتامین، مواد معدنی و «فیتوکمیکال» (ترکیبات مفید موجود در گیاهان) به بدن می‌رسد. همین‌طور میزان نمک در این رژیم غذایی به‌خاطر وفور مواد غذایی تازه و طعم دهنده‌ها و ادویه‌های طبیعی، مانند لیمو، سرکه، سبزی‌های خشک، فلفل و پاپریکا، نسبت به غذاهای حاضری و فرآوری شده، بسیار بسیار کمتر است.
یکی دیگر از اصول مدیترانه‌ای غذا خوردن، مصرف ماهی و سایر غذاهای دریایی، حداقل هفتهای دو بار و مصرف گوشت قرمز به میزان بسیار اندک است. در کنار این، رژیم غذایی مدیترانه‌ای برای جبران تامین مواد معدنی مانند آهن و پروتئین‌های مورد نیاز بدن، حبوبات، به‌ویژه نخود را توصیه می‌کند.
نان‌های تهیه شده از غلات سبوس‌دار نیز بخش دیگری از رژیم غذایی مدیترانه‌ای هستند که کربوهیدرات مورد نیاز بدن را نه به‌شکل شکر و آرد سفید بلکه به صورت پیچیده و مملو از فیبر تامین می‌کنند. شاید لازم باشد یادآوری کنیم که فیبر، این ماده گیاهی هضم‌نشدنی، برای عملکرد دستگاه گوارش و نهایتا سلامت روان ما، حکم آب برای ماهی را دارد و بسیار حیاتی است.
متخصصان می‌گویند برای پختن غذاهای مدیترانه‌ای لازم نیست مواد اولیه خاصی تهیه کنیم. در واقع، همان چیزهایی که ما ایرانی‌ها در خانه داریم، تنها با تغییراتی جزیی در سبک خرید نان، روغن و برنج می‌توانند معجزه‌آفرین شوند. بهتر است در لیست خرید بعدی خود، روغن زیتون، سبوس برنج در صورتی‌که نتوانستید برنج سبوس‌دار پیدا کنید و نان‌های تهیه شده از آرد کامل، مانند نان سنگک را حتما بگنجانید.
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر