در حقوق ایران چه مواردی کودک‌آزاری محسوب می‌شوند؟

سوال: در حقوق ایران چه مواردی کودک‌آزاری محسوب می‌شوند و قانون برای آن، چه مجازات‌هایی در نظر گرفته است؟

پاسخ: به طور کلی حقوق ایران تعریف مشخصی از کودک‌آزاری ارائه نداده است؛ اما برخی از مصادیق آن را در قوانین در قالب واژه‌هایی چون سهل‌انگاری و بی‌توجهی برشمرده است. از جمله از قانون حمایت از اطفال و نوجوانان چنین برداشت می‌شود که بی‌توجهی و سهل‌انگاری، سوءرفتار، بهره‌کشی اقتصادی، معامله و فحشا از موارد کودک‌آزاری است. این قانون بی‌توجهی و سهل‌انگاری را چنین تعریف کرده است: «کوتاهی در انجام تکالیفی از قبیل تامین نیازهای اساسی و ضروری طفل و نوجوان با وظایف مربوط به حضانت، ولایت، قیمومت، وصایت، سرپرستی، تربیت، نظارت یا مراقبت از آنان توسط والدین، اولیاء یا سرپرست قانونی یا هر شخصی که مکلف به آن است.» سوءرفتار نیز بر اساس این قانون عبارت است از: «هرگونه فعل یا ترک فعل عمدی که سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی طفل و نوجوان را در معرض خطر و آسیب قراردهد؛ از قبیل ضرب و جرح، محبوس کردن، سوءاستفاده جنسی، توهین یا تهدید نسبت به طفل یا نوجوان در صورتی که جنبه تادیبی نداشته باشد یا قرار دادن او در شرایط سخت و غیرمتعارف و یا خودداری از کمک به وی.» بهره‌کشی اقتصادی به معنی «به‌کارگیری غیرقانونی طفل و نوجوان و با وادار کردن با گماردن او به کار یا خدمتی که از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی یا اجتماعی با نظر به وضعیت طفل و نوجوان برای وی مضر یا خطرناک باشد» است. معامله یعنی «خرید و فروش یا هرگونه اقدام غیرقانونی که به موجب آن طفل یا نوجوان در ازای پرداخت وجه یا امتیاز و سایر موارد در اختیار دیگری قرار می‌گیرد.» و در نهایت فحشا عبارت است از: «هرگونه به‌کارگیری و یا وادار کردن طفل و نوجوان در فعالیت‌های جنسی برای خود یا دیگری.» در مورد مجازات باید گفت که مجازات‌های مختلفی برای موارد فوق بسته به نوع فعل و میزان خسارت آن به کودک و جامعه پیش‌بینی شده است که عمدتا عبارتند از قصاص، حبس و جزای نقدی.