کارواش لب جوی

هومن زرین، شهروند خبرنگار، شیراز 

هر جایی از شهر تابلویی دیدید که روی آن نوشته شده «شستن ماشین ممنوع» یا «شست وشوی خودرو اکیدا ممنوع» یعنی آنجا بساط ماشین شویی با آب جوی به راه است. کارواشی خیابانی با آب جاری که آبش یا از دل زمین می جوشد یا فاضلاب است. 

خیابان‌های زیادی در شهر تهران هست که هر روز بساط ماشین شویی خیابانی در آنها برقرار است. از مناطق مرکزی و شرقی و غربی گرفته تا بالای شهر و محله‌های خوش آب و هوا و مرفه نشین. ماشین‌هایی هم که برای شستن در این محل‌ها می‌توان دید شامل همه مدل‌ها می‌شود، از پراید و پژو گرفته تا شاسی بلندهای چند ده میلیونی خارجی. 

آب مفت است و فراوان، به همین خاطر عده‌ای زیاد جای آنکه ماشین را ببرند به یک کارواش مشخص و پولی خرج شست و شویش کنند، خودشان دست به کار شستن ماشینشان می‌شوند، خرجش یک سطل پلاستیکی، مقداری پودر شستشو و یک دستمال یا لنگ است. ماشین را کنار جوی آب پارک می‌کنند آستین‌ها و پاچه ها را بالا می زنند و شروع می‌کنند، از جوی جاری آب برمی‌دارند و خالی می‌کنند روی سر ماشین و بعد نوبت دستمال کشیدن و شستن با پودر و مابقی داستان. 

کنار خیلی از این جوی‌ها به خصوص در روزهای پنج‌شنبه و جمعه شلوغ تر از همیشه است، گروهی  حتی دست زن و بچه را می‌گیرند و دسته جمعی می‌افتند به جان ماشینشان و می‌شورند و می‌سابند. 

گروهی دیگر اما جای این کار، سر کیسه را شل می‌کنند و از جیبشان خرج می‌کنند. بسته به کرمشان ۵ تا ۱۰ هزار تومان می‌دهند به کسانی که کسب و کارشان شده است شستن ماشین دیگران با همین آب جوی. 

 این یعنی کسانی هست که از همین موقعیت یک کسب و کار مخصوص برای خودشان راه انداخته‌اند. دو سه تا سطل و دبه حلبی کنار دستشان گذاشته اند بعلاوه پودر لباسشویی یا مایع ظرف شویی  و چند تکه پارچه کهنه، کافی است ماشینتان را دستشان بسپارید تا ظرف چند دقیقه با آب جوی جاری آن را شستشو بدهند. 

قیمتشان هم از کارواشهای شهر ۲۰ ،‌۳۰ هزارتومانی پایین‌تر است، چه دلیل و بهانه ای از این بهتر،‌ به همین خاطر هم خیلی‌ها ماشین را می‌رانند تا کنار دست این کارواشی‌های خیابانی تا با مقداری صرفه جویی مالی ماشینشان برق بیافتد. 

هر گروه هم استدلال خودشان را دارند. کنار یک جوی آب در محله باغ فیض در غرب تهران که چندین ماشین به ردیف ایستاده و مشغول شستشوی ماشینهایشان هستند، راننده جوان یک پژو ۴۰۵ که همراه دختر خردسالش دو نفری مشغول شستن ماشینشان هستند می‌گوید:‌ » من راننده آژانس هستم و همیشه با ماشینم در حال رفتن به این ور اون ور شهرم، ماشین هم کثیف می شه و نیاز به شستن داره در حالی که تو کار ما ماشین بهتره تمیز باشه که مشتری خوشش بیاد، برام صرف نمیکنه بخوام هر ماه یا هر چند روز یه بار ماشین رو ببرم کارواش و پول شستشو بدم، به همین خاطر وقتش که میشه میام اینجا گاهی هم دخترم رو میارم، چون دوست داره و به چشم آب بازی به کار نگاه میکنه، ماشین رو می شوریم هم تفریحه و هم کارم انجام میشه.» 

راننده یک پرشیای سفید رنگ هم که ماشینش را سپرده دست کسی که کارش شستن ماشین بقیه است هم می گوید:« توی کارواش های رسمی قیمت بالا می گیرن، چندتا کارگر هم دارن که هر کدوم یه کاری میکنه و باید هی بهشون انعام بدم ولی اینجا این بنده خدا ماشین رو می شوره خوب هم میشوره، کارش درسته و قیمتش هم خیلی پایین تر از اوناست. اینم که آب خداست و جاریه و داره میره، چه عیبی داره استفاده کنیم، هم ماشین ما شسته میشه هم این بنده های خدا یه پولی گیرشون میاد.» 

اما این همه ماجرا نیست، یکی از اهالی محل که درب حیاط خانه اش درست کنار یکی از همین جوهای آب که چندین سال است به کارواش خیابانی تبدیل شده، باز می شود از این وضعیت گله دارد و می گوید:« به خدا به مصیبتی گرفتار شدیم، این محله یه زمانی مثلا برای خودش محله خلوتی محسوب می شد اما الان شده کارواش این آقایون، میان اینجا می شورن و کثیف میکنن کوچه رو شلوغ می کنند و اشغالشون رو می ریزن و میرن، سرشون هم درد نمی کنه برای ما که اینجا زندگی می کنیم زحمت و مزاحمت درست می کنند.» 

او می گوید:«تا حالا ده بار به شهرداری گزارش دادیم، شکایت کردیم، اونا هم تابلو نصب کردن که ماشین شستن ممنوعه،‌ یکی دو بار هم اومدن و برخورد کردن، ولی چه فایده چون هیچ تاثیری نداشت.» 

مشکل فقط این نیست، برخی از جوی های آب محل تامین آب مورد نیاز برای برخی از باغ های شهر است، اما ماشین شستن دایمی و ریختن انواع مواد شوینده داخل آن باعث شده است در پایین دست این مواد شیمیایی برای باغ ها ایجاد مشکل بکند. 

سازمان خدمات شهری شهرداری تهران نهادی است که این موضوع را معضل می داند و مامورانش در صورت مشاهده با آن برخورد می کند. آنها می گویند شستن خودرو در کنار خیابان، سد معبری برای عبور و مرور شهروندان محسوب می شود که ماموران اداره ساماندهی و رفع سد معبر شهرداری به همین دلیل با موارد شستن خودرو کنار خیابان برخورد می کنند. 

علاوه بر این، بر اساس ماده 163 قانون جرایم رانندگی شستن خودرو در معابر عمومی و در جوی های کنار خیابان ها، تخلف محسوب می شود. به همین دلیل نیز ماموران پلیس راهور در صورت مشاهده با رانندگان متخلف برخورد کرده و آنها را جریمه می کنند. 

در این ماده قانونی به صراحت آمده است «بر اساس آیین نامه راهنمایی و رانندگی در هر نقطه از معابر عمومی اگر خودرویی در حال شست وشو، تعویض روغن یا تعمیر باشد پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است این خودروها را جریمه کند.» بر اساس آخرین نرخهای تعیین شده مبلغ این جریمه نیز تا ۵۰ هزار در نظر گرفته شده است. 

با وجود این اما هنوز این شکل از ماشین شستن در شهر رایج است و کسانی ترجیح می دهند ماشینشان را به جای کارواش در کنار همین جوهای آب بشورند، بدون آنکه مجبور باشند پولی به کسی بدهند.