جنگ، ناامنی، غارت، تجاوز، سرقت، تشدید تغییرات اقلیمی، اعتیاد، آدم‌کشی، نابودی منابع طبیعی، کلاه‌برداری، سو استفاده از مقام و منصب، گرسنگی، فقر و اختلاس موضوع اغلب اخبار رسانه‌هاست. در این میان اخبار امیدبخش هر چند کم‌تعدادند اما می‌توانند همچون شمعی کم‌فروغ، برای مدتی کوتاه پرتوافشانی کنند و برای یک روز یا لحظه‌ای گذرا به جنگ سیاهی‌ها بروند. در زمانه‌ای که چتر سیاه اخبار مایوس‌کننده و تلخ بر همه جا سایه انداخته، همین خبرهای کم‌تعداد و زودگذر هم غنیمت است.
همه نگاه‌ها اکنون به پاریس دوخته شده که قرار است از سی‌ام نوامبر تا ۱۱ دسامبر میزبان بیست و یکمین اجلاس جهانی تغییرات اقلیمی باشد. موافقت جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و روند فزاینده تغییرات اقیلمی، هدف غایی و نهایی این نشست بین‌المللی است. در این ارتباط کمیسر اقدامات آب و هوایی اتحادیه اروپا، میگل آریاس کانیته از موافقت شگفت‌انگیز و زودهنگام ۱۴۹ کشور خبر داد. او در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی از حیرت خود در ارتباط با طرح‌های مهار تصاعد گازهای گلخانه‌ای کشورهای جهان گفت. چرا که تا شش ماه پیش حتی تصور چنین توافقی هم دشوار بود.
این تنها خبر خوش در سطح جهانی نیست که رسانه‌ای شده است. روزهای اول مهرماه سال جاری، خبرگزاری‌ها نوشتند که ۱۹۳ کشور عضو مجمع عمومی سازمان ملل به طور رسمی طرح ۲۰۳۰ (Agenda 2030) را به همراه مجموعه‌ای از اهداف نوین جهانی تصویب کردند. در میان این اهداف، ریشه‌کن کردن فقر تا ۱۵ سال دیگر نیز دیده می‌شود که البته بلندپروازانه به نظر می‌رسد. این برنامه ۱۷ هدف را در برمی‌گیرد که عنوان‌های آن عبارتند از: فقر، گرسنگی و امنیت غذایی، سلامت، آموزش، برابری جنسیتی و به کارگیری زنان، آب و بهداشت، انرژی، رشد اقتصادی، تاسیسات زیربنایی و صنعت، برابری، شهرها، تولید و مصرف پایدار، تغییرات اقلیمی، اقیانوس‌ها، تنوع زیستی، جنگل‌ها و بیابان‌زایی، صلح و عدالت، و مشارکت.
دبیرکل سازمان ملل درباره طرح توسعه پایدار گفته بود «تصویب دستور جلسه طرح توسعه پایدار سال ۲۰۳۰ ما را به طرف همبستگی و فرصت‌های برابر جهانی رهنمون کرد. برای نخستین بار ما شاهد تغییر در برخی از اهداف جهانی بودیم که می‌تواند مورد توجه هر کشوری باشد.» او افزود: «از دو سال پیش همراه با هلن کلارک، مدیر توسعه ملل متحد گزارشی را تهیه کرده‌ایم که خواهان تغییرات مرحله‌ای در دیپلماسی جهانی است. ما این سوال را مطرح کردیم که چه جهانی مطلوب نظر شماست؟ و به ما خصوصیات این جهان را اعلام کنید. ما نظرهای مختلف جوانان، زنان، گروه‌های تجاری، جوامع مدنی، هنرمندان و برخی افراد آسیب‌پذیر را جمع آوری کرده و برای طبقه‌بندی بررسی به کشورهای عضو ارسال کردیم. نظر هشت میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از طرف سازمان ملل شنیده شد. این نظرها به صورت رو در رو و یا از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شدند.»
بانکی‌مون در همان نشست گفت: «امروز ما می‌توانیم به تمامی مردم در سراسر جهان و به ویژه متخصصان که در این گفتمان جهانی مشارکت داشته‌اند اعلام کنیم که ما نظرهای شما را شنیدیم. تمام دولت‌های جهان نظر شما را شنیدند. سازمان ملل آماده حمایت از شما است. ما با هم می‌توانیم آینده‌ای بهتر را برای مردم و سیاره زمین بسازیم.»
سال ۲۰۱۵ را زمانی برای اقدام جهانی دانسته‌اند که بهبود شرایط زیستی برای مردم و سیاره زمین فراهم شود. توافق بر سر طرح توسعه پایدار ۲۰۳۰ از یک سو و نشست پاریس از سوی دیگر روشن می‌کند که چرا امسال، سالی سرنوشت‌ساز برای همه ساکنان کره زمین است.
وضعیت دردناک ایران
گرچه خبرهای خوش زیست‌محیطی، هر چند کوتاه و گذرا، از فعالیت‌های جهانی منتشر می‌شود، اما انگار قرار نیست محیط‌زیست ایران روی خوش ببیند. این سرزمین، همچنان در میان رتبه‌داران تولید گازهای گلخانه‌ای است و کماکان در رتبه هفتم جا خوش کرده است. با این که سرانه تعداد خودرو و وضیعت صنعت در ایران قابل مقایسه با کشورهای توسعه یافته نیست اما در تولید گازهای کربن با آنها رقابت می‌کند.
سدسازی که مدت‌هاست ثابت شده بلای جان طبیعت ایران است همچنان به پیش می‌تازد و انگار کسی را یارای مقابله با آن نیست. فقط در حوزه دریاچه ارومیه ۹ سد در دست ساخت و ۲۵ سد در دست مطالعه است. به بهانه تامین آب شرب سدهای دیگری نیز قرار است ساخته شود. به گزارش خبرگزاری مهر، مشاور وزیر نیرو گفته است اگر پول لازم برسد، به احتمال زیاد ۹ سد دیگر ساخته می‌شود. به گفته او بر اساس برنامه پنجم توسعه قرار بود ۴۷ سد ساخته شود که تا امروز ۳۸ تای آنها به بهره‌برداری رسیده است.
طرح‌های انتقال آب که پیوسته به عنوان پروژه‌هایی مخرب معرفی شده‌اند، قرار است با جدیت دنبال شوند. برگزاری همایشی در این ارتباط را می‌توان به مثابه دورخیزی برای کلید زدن پروژه‌های انتقال آب تعبیر کرد. دبیر همایش ملی انتقال آب بین حوضه‌ای از تمدید مهلت ارسال مقالات به این مراسم خبر داده است. پیش‌تر اعلام شده بود قرار است این همایش به بررسی مسائل حقوقی حوضه‌های مبدأ و مقصد با تاکید بر مسائل زیست محیطی و توسعه پایدار و عدالت اجتماعی بپردازد. این همایش در ۳ خرداد سال ۱۳۹۱ توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزار می‌شود.
شاید تنها خبر خوش درباره محیط‌زیست ایران، افزایش ۴ سانتیمتری ارتفاع دریاچه ارومیه باشد. خبری که در میان انبوهی از اخبار ناامید کننده گم شد. از جمله این که شمار و شدت سیلاب و توفان ظرف ده سال آینده افزایش چشمگیری خواهد داشت؛ پابان قابل پیش‌بینی تخریب محیط‌زیست.
در حالی که اخبار امیدبخش از همکاری‌های بین‌المللی برای بهبود وضعیت فقر و محیط‌زیست و بهداشت می‌رسد، این سوال مطرح می‌شود که چرا طبیعت و مردم فلات ایران نباید روزگار خوشی داشته باشند؟
ثبت نظر