موفقيت تازه در درمان ديابت نوع يک

ديابت نوع يک چيزی حدود 5 تا 10 درصد از انواع ديابت را شامل می‌شود و علت اصلی آن از کار افتادن سلول‌های انسولين ساز در لوزالمعده يا پانکراس

نتايج يک مطالعه گسترده که در نشريه نيچر پزشکی منتشر شده نشان می‌دهد با تزريق سلول‌های انسولين ساز پوشيده شده در غلاف می‌توان از اين سلول‌ها در مقابل حمله دستگاه ايمنی محافظت کرد تا انسولين مورد نياز بدن تامين شود. پژوهشگران می‌گويند با استفاده از روش آن‌ها ديابت نوع يک در زمانی حدود شش ماه درمان می‌شود.

همزمان، پژوهشگران MIT با انتشار مقاله‌ای در نشريه نيچر بيوتکنولوژی نحوه توليد و مواد به کار رفته در تهيه غلاف‌های سلولی برای درمان ديابت نوع يک را گزارش کرده‌اند. برای تهيه غلاف‌های سلولی از جلبک‌های قهوه‌ای استفاده شده است.  

پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست (MIT) که هدايت هر دو مطالعه را بعهده داشته‌اند در گزارش‌های خود می‌نويسند استفاده از ژل‌های زيستی به دست آمده از جلبک‌های قهوه‌ای که برای توليد غلاف سلولی از آن‌ها استفاده شده کارآیی سلول‌های پانکراس در توليد انسولين را به آن‌ها بازگردانده و آزمايش بر روی

ديابت نوع يک را با بروز علائمی نظير خشکی پوست، تنفس‌های عميق و سريع، گيجی، دردهای شکمی و استفراغ تشخيص می‌دهند. پژوهشگران بريتانيايی در گزارشی نيز گفته‌اند که 12 درصد از مبتلايان به ديابت با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. کمترين تعداد مبتلايان تازه به اين نوع ديابت در جهان مربوط به دو کشور ژاپن و چين با يک بيمار در هر 100 هزار نفر در سال، و بيشترين موارد تازه از ابتلاء مربوط به کشورهای حوزه اسکانديناوی با 35 بيمار در هر 100 هزار نفر در سال است.  

از دهه 80 میلادی برای تنظيم انسولين خون در مبتلايان به ديابت نوع يک از تزريق مستقيم انسولين استفاده می‌شود. انسولين تزريقی برای اين بيماران از طريق دستکاری ژنتيکی در باکتری اشريشيا کولای (E. coli) به دست می‌آيد. اما در سال‌های اخير موضوع حفاظت از سلول‌های انسولين ساز در مقابل دستگاه ايمنی بدن به يکی از موضوعات پژوهشی در زمينه زيست- فناوری تبديل شده است.   

يکی از ويژگی‌های غلاف سلولی تهيه شده اين است که راه شناسايی سلول‌های پانکراس توسط دستگاه ايمنی را می‌بندد ولی همزمان به اين سلول‌ها

اجازه می‌دهد ميزان قند و پروتئين‌های خون را سنجش کنند. یکی از موانع اصلی که تاکنون امکان استفاده از غلاف‌های سلولی را فراهم نکرده اين بوده که کارگذاشتن سلول‌های غلافدار در بدن انسان و انواعی از ميمون‌ها باعث ايجاد اثر زخم در محل استقرار سلول‌ها می‌شده و در نتيجه ارتباط سلول‌های غلافدار با بافت اطراف شکل نمی‌گرفته است. روش تازه پژوهشگران استفاده از يکی از مشتقات شيميايی جلبک‌های قهوه‌ای برای توليد غلاف سازگار با بافت است.

از ميان 800 ماده شيميايی قابل استخراج از جلبک قهوه‌ای ماده‌ای به نام دی اکسيد تريازول- تيومورفولين که به اختصار به نام TMTD شناخته می‌شود بعنوان غلاف سلولی انتخاب شد. سلول‌های پانکراس انسانی که برای غلافدار شدن انتخاب شده بود به روش کشت سلول‌های بنيادی به دست آمد و پس از روکش کردن آن‌ها با غلاف TMTD در پانکراس موش کار گذاشته شدند.

پژوهشگران در گزارش خود می‌نويسند که بلافاصله پس از کارگذاری سلول‌های غلافدار در پانکراس موش توليد انسولین توسط اين سلول‌ها آغاز شد و در مدت 174 روز آزمايش سلول‌های غلافدار با ترشح انسولين بخوبی ميزان قند خون را تنظيم کردند.

قدم بعدی گروه پژوهشی موسسه فناوری ماساچوست استفاده از ميمون‌های آزمايشگاهی برای کارگذاری سلول‌های غلافدار است. موفقيت در اين آزمايش نويدی‌ست برای درمان ديابت نوع يک.