برداشت نمک از دریاچه ارومیه؛ تکذیب مسوولان را باور کنیم یا کامیونهای حامل نمک را

وارطان وارطانیان، ارومیه، شهروند خبرنگار

من به واسطه کارم هر روز از روی میانگذر دریاچه ارومیه عبور می کنم. چند روز پیش خبری را به نقل از حمید قاسمی مدیرکل محیط زیست استان آذربایجان شرقی در یکی از سایت ها دیدم که گفته بود: هیچ گونه مجوزی جهت برداشت نمک از دریاچه ارومیه در سال جاری صادر نشده است. اما من و همه کسانی که هر روز از این مسیر عبور می کنند می توانیم شهادت بدهیم که این حرف صحت ندارد و روزانه ده ها کامیون نمک از بستر دریاچه ارومیه در ضلع شمال شرقی میانگذر توسط ماشین های سنگین برداشت شده و به فروش می رسد.

در سمت شرقی میانگذر شهید کلانتری که از روی دریاچه عبور می کند و البته خیلی از کارشناسان هم می گویند یکی از عوامل اصلی به هم زدن ساختار طبیعی دریاچه است دکه هایی برای فروش خوراکی و تنقلات و ... وجود دارد که یکی از اجناسی که سالهاست می فروشند نمک برداشت شده از دریاچه است.

هر کسی از این مسیر عبور کند می تواند تابلوهای فروش نمک دریاچه را در کنار همه این دکه ها ببیند. بسته های سفید رنگ پلاستیکی که پر شده از نمک کف دریاچه هستند و جلوی این دکه ها به ردیف گذاشته شده اند گواه همین نکته است. اما این میزان بسیار اندک فروش نمک مشکلی برای دریاچه ایجاد نمی کند و این شیوه فروش نمک در سالهای پر آبی دریاچه هم مرسوم بود.

اما وقتی از ضلع شرقی ساحل دریاچه به سمت میانگذر حرکت کنید بعد از عوارضی اگر به سمت راستتان نگاه کنید می توانید تجهیزات کانکس ها کامیون ها و بولدوزر و بیل های مکانیکی زیادی را ببینید که در بستر سفید رنگ کف دریاچه که حالا خشک شده و جایش را لایه ضخیمی از نمک فراگرفته ببینید که مشغول کار هستند.

روزانه چندین کامیون بسیار بزرگ در این محوطه از نمک های برداشت شده از کف دریاچه پر می شود و برای فروش به مناطق مختلف ارسال می شود. فروش نمک کف دریاچه به این شیوه یکی از کسب و کارهایی است که در سالهای اخیر و با خشک شدن آب دریاچه و عقب نشینی ساحل ان ایجاد شده است.

من چیز زیادی درباره محیط زیست و خوب و یا بد بودن برداشت نمک از دریاچه نمی دانم اما چون این دریاچه را از قدیم به شکل دریای بزرگ و پر آبی می دیدم و در خاطراتم نقش مهمی دارد همیشه به آن دل بسته بودم و به همین خاطر برایم مهم بود که ببینم آیا برداشت نمک از کف آن ضربه ای به پیکره آن وارد می کند یا خیر؟

به همین خاطر در اینترنت و سایت های خبری جستجو کردم و متوجه شدم که برخی مسوولان و کارشناسان با این کار مخالفت کرده و گفته اند این موضوع هم برای دریاچه و هم برای ساکنان اطراف آن مضر خواهد بود.

به عنوان مثال در مخالفت با این کار دکتر حسین آخانی، استاد دانشگاه به خبرگزاری آنا گفته است: اصولا برداشت نمک یا هر گونه بهره‌برداری در پارک‌های ملی که ارومیه هم جزو آنهاست ممنوع اعلام شده‌ است. این توافق‌نامه نیز خلاف قوانین جاری کشور است.

او در توضیح مشکلات احتمالی این کار نیز گفت: مهمترین علت بروز پدیده ریزگرد دریاچه ارومیه در آینده برداشت نمک و چاه‌های بی‌رویه دور و بر آن است و بی‌تردید برداشت نمک در مقیاس صنعتی آسیب‌های جدی به همراه خواهد داشت. ارومیه پارک ملی است و هر‌گونه اقدامی مشابه این پروژه‌ها غیرقانونی است و هیچ‌گونه توجیهی ندارد.

در ابتدای این نوشته هم اورده شد که حمید قاسمی مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی به ایرنا گفت: هیچ گونه مجوزی جهت برداشت نمک از دریاچه ارومیه در سال جاری صادر نشده است. اما یکی از سایت های محلی ما به نام آناج چند مدت پیش خبری را منتشر کرد که در ان اسناد رسمی برداشت نمک از دریاچه را افشا کرده بود.  

در یکی از این سندها که نامه مدیر کل دیوان محاسبات استان آذربایجان شرقی است ، آمده است: «باستحضار می رساند طبق بررسی ها و رسیدگی های بعمل آمده، برداشت بی رویه نمک از منطقه آق گنبد واقع در ناحیه شرقی دریاچه ارومیه در اجرای سه فقره قرارداد و مجوزهای صادره توسط ادارات کل صنعت، معدن و تجارت استان های آذربایجان شرقی و غربی (آذربایجان شرقی 2 فقره و آذربایجان غربی 1 فقره ) در راستای مجوز های صادره از سوی وزارتخانه ذیربط و با رعایت ضوابط و دستورالعمل های اداره کل محیط زیست استان صورت پذیرفته است در این رابطه از میزان 290000 تن مجوز صادره تاکنون 188000 تن نمک برداشت گردیده و معادل 102000 تن دیگر از قراردادهای مورد نظر انجام نشده است. علیهذا طبق نتایج حاصله از رسیدگی ها و اظهار نظر کارشناس معدن اداره کل مذکور ، کلیه برداشت ها در این خصوص قانونی و برابر ضوابط بوده است.»

در همن حال اما به گزارش سایت تبریز بیدار حمید قاسمی مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در خصوص صدور مجوز برای برداشت نمک از دریاچه ارومیه گفت: بنده در نشست خبری که به مناسبت هفتۀ محیط زیست برپا شده بود نیز اعلام کردم که در سال۹۳ هیچ گونه مجوزی مبنی بربرداشت نمک از دریاچه ارومیه صادر نشده است مگر دو مورد،که اولین آن مربوط می شود به اعطای مجوز به ادارۀ کل راه و شهرسازی درخصوص استفاده از نمک دریاچۀ ارومیه برای نمک پاشی سطح خیابان ها در فصل سرما و یخبندان و دومین مجوز صادره مربوط به استفاده از نمک دریاچه ارومیه برای خوراک شرکت کاوه سودا می‌باشد که از سال های قبل نیز این مجوز اعطا می‌شد.

وی افزود: این مجوزها نیز به صورت مجوز موقتی، ۴ ماهه صادر شده بود و در سال ۹۴ تا بدین لحظه هیچ گونه مجوزی صادر نشده است، البته ممکن است بنا به درخواست ادارۀ کل راه و شهرسازی و شرکت کاوه سودا در صورت صلاح دید مجوزهای موقت چند ماهه صادر کنیم.

اما حتی اگر این اظهارنظرهای مسوولان هم نباشد ما که هر روز در این مسیر عبور می کنیم می توانیم برداشتن روزانه چند صد تن نمک از کف دریاچه را ببینیم. برای اثبات حرفهایم این عکسها را هم چند روز پیش با موبایلم از همین محل برداشت گرفتم.