close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
جامعه مدنی

حقوق شهروندی و اصلاحات نافرجام

۲۶ بهمن ۱۳۹۴
ایران وایر
خواندن در ۵۴ دقیقه
حقوق شهروندی و اصلاحات نافرجام
حقوق شهروندی و اصلاحات نافرجام

سلسله مطالب و ویدیوهای «حقوق شهروندی» از طریق مصاحبه با صاحب نظران و یا کسانی که شاهد نقض این حقوق در ایران بوده اند، به سیر حمایت و یا نقض حقوق شهروندان از سوی حکومت می پردازد. این پروژه، بازه زمانی ۱۳۴۷ تاکنون را شامل می شود.

در این بخش، به وضعیت حقوق شهروندی در دوران اصلاحات (۷۶ - ۸۴) پرداخته شده است و تلاش های مجلس ششم برای تصویب قوانین متضمن حقوق شهروندی و نیز سنگ تراشی های شورای نگهبان برای تایید این قوانین.

جنبش دانشجویی زمان اصلاحات، گروه های فشار، قتل های زنجیره ای، دستگیری و شکنجه روزنامه نگاران و وبلاگ نویسان، دعوای دو جناح اصول گرا و اصلاح طلب، عملکرد دولت خاتمی و طرح ملی آموزش حقوق بشر و حقوق شهروندی از جمله مباحثی هستند که صاحب نظران در این بخش در مورد آن ها سخن گفته اند.

«علی افشاری»، «علی اکبر موسوی خوئینی»، «امید معماریان»، «اردشیر امیرارجمند»، «شیرین عبادی» و «مهرانگیز کار» در باره این موارد نظر داده اند.

 

علی افشاری، تحلیل گر و فعال سیاسی و از اعضای شورای مرکزی «دفتر تحکیم وحدت» در دوران اصلاحات می گوید: «برخلاف محاسبات جنبش دانشجویی و اصلاحات که قدرت نهادهای انتخابی، از جمله محمد خاتمی را بیش تر از حد توان ایشان ارزیابی کرده و روی انعطاف پذیری خامنه ای هم بیش تر حساب کرده بودند، رهبر با اهرم قدرت خود که مجلس پنجم بود، نیروهای اصلاح طلب را مهار کرد. اعضای کابینه آقای خاتمی هم در نهایت نه مطابق انتظارات بلکه با توجه به مصالح سیاسی تعیین شدند.»

انتخابات میان دوره ای مجلس پنجم و رد صلاحیت شورای نگهبان، گروه های فشار، انصار حزب الله، حکم حکومتی رهبر در مورد «عبدالله نوری»، قتل های زنجیره ای، جنبش اصلاحات، کنار گذاشته شدن اصلاحیه قانون مطبوعات و طرح ایده اصلاحات ساختاری از دیگر سرفصل های سخنان علی افشاری است.

 

علی اکبر موسوی خوئینی، نماینده مردم تهران در مجلس ششم شورای اسلامی و کارشناس فن‌آوری اطلاعات از تناقضات قانون اساسی در زمینه اختیارات و مسوولیت های رییس جمهوری می گوید:«از یک طرف رییس جمهور مسوولیت اجرای قانون اساسی را بر عهده دارد ولی از  طرف دیگر، اختیارات کافی برای انجام این مسوولیت در قانون اساسی برای وی در نظر گرفته نشده است. تنها اختیاری که برای وی پیش بینی شده، آن است که بتواند اخطار قانون اساسی بدهد. آقای خاتمی هم هیاتی از حقوق دان ها و متخصصان حقوق بشر را مامور کرده بود که به ایشان گزارش بدهند و به صورت خصوصی و بعضا عمومی اخطار قانون اساسی به سایر مجموعه ها می دادند. ایشان تغییرات و اصلاحاتی را در رویه ها داشتند که منجر به تضمین بیش تر حقوق شهروندی می شد. از جمله این موارد، می توان به برخورد ایشان با نیروهای مسبب قتل های زنجیره ای در وزارت اطلاعات و بازتر شدن فضا در دانشگاه ها اشاره کرد.»

به اعتقاد موسوی خوئینی، مشکل عمده در حوزه حقوق شهروندی در ایران، در سه بخش قابل توضیح است: «اولویت بندی مطالبات، تعامل با سایر قوا و همین طور سازمان دهی نیروهای حامی.»
بحث خودی و غیر خودی، مجلس ششم و عملکرد کلی دولت آقای خاتمی از دیگر مباحث مطرح شده در سخنان موسوی است.

 

امید معماریان، روزنامه نگار و وبلاگ نویس از بازداشت غیرقانونی وی و شکنجه برای گرفتن اعتراف اجباری، جدال قدرت میان اصلاح طلبان و اصول گرایان، دیدارش با سید محمود هاشمی شاهرودی، رییس وقت قوه قضاییه در خصوص شکنجه و اعترافات اجباری و فشارهایی که در نهایت منجر به خروج وی از کشور شد، گفته است.

 

اردشیر امیر ارجمند، حقوق دان، رییس سابق کرسی «حقوق بشر، صلح و دمکراسی یونسکو» در دانشکدهٔ حقوق دانشگاه «شهید بهشتی» و مشاور حقوقی «میرحسین موسوی» می گوید که در سال ۱۳۷۸ «طرح ملی آموزش حقوق بشر و حقوق شهروندی» را با هدف آموزش حقوق شهروندی از سنین پایین تا دانشگاه و نیز به نهادهای عمومی به نهاد ریاست جمهوری پیشنهاد کردند: «مقامات عالی کشور با طرح موافق بودند والبته پیشنهاد دادند که عنوان حقوق بشر به حقوق شهروندی تغییر پیدا کند تا موجب حمله مخالفان نشود. در آن زمان، تفکری مبنی بر این که توسعه در کشور باید از طریق حق دسترسی به اطلاعات، بحث احزاب، تمرکز زدایی، مطبوعات و... رخ دهد، حاکم بود و به همین دلیل در هیات دولت آقای خاتمی و در مرکز پژوهش های مجلس کارهای خوبی انجام شد. اما متاسفانه به دلیل برخی تنگ نظری ها، این فعالیت ها به نتیجه ای نرسیدند.»

 

شیرین عبادی، حقوق دان و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ درباره تلاش های مجلس ششم، از جمله تصویب «لایحه الحاق دولت ایران به کنوانسیون منع هر گونه تبعیض علیه زنان» (سیدا) و «الحاق دولت ایران به کنوانسیون بین المللی منع هر گونه شکنجه»، مانع تراشی های شورای نگهبان و واکنش هیات دولت و مجلس به جایزه صلح نوبل خود می گوید. برنامه قتل او در ادامه قتل های زنجیره ای از دیگر سرفصل های سخنان وی است.

 

مهرانگیز کار، حقوق دان، نویسنده و فعال حقوق بشر درباره بازداشت های مکرر و شکنجه های همسرش «سیامک پورزند»، روزنامه نگار و فعال فرهنگی برای گرفتن اعتراف از وی مبنی بر این که او شخصی فاسد بوده که از خارج پول می گرفته تا در بین روزنامه های اصلاح طلب تقسیم کند، صحبت می کند.
قربانی شدن سیامک پورزند در دعوای دو جناح و عدم حمایت اصلاح طلبان از وی، فشارهای شدیدی که در نهایت منجر به خودکشی پورزند شد و زندگی مهرانگیز کار در تبعید، از دیگر سرفصل های سخنان وی است.

 

قسمت اول: تاریخ معاصر حقوق شهروندی، ایران و میثاق نامه بین المللی حقوق شهروندی

قسمت دوم: نقض حقوق شهروندی با تاریخ انقلاب ایران گره خورده است

قسمت سوم: قانون اساسی جمهوری و تفسیر عده ای خاص از قوانین اسلام

قسمت چهارم: پیام هشت ماده ای خمینی؛ ارثیه ای چالش برانگیز برای نظام‎

قسمت پنجم: حقوق شهروندى در عصر پر ابهام هاشمى

قسمت ششم: حقوق شهروندی و اصلاحات نافرجام

قسمت هفتم: حقوق شهروندی در دوران احمدی نژاد؛ سکوت و انکار، هیاهو و شعار

قسمت آخر: منشور حقوق شهروندی دولت روحانی 

ثبت نظر

تصویری

فرش قرمز بفتا

۲۶ بهمن ۱۳۹۴
خواندن در ۱ دقیقه
فرش قرمز بفتا