close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
فرهنگ

برندگان و کاندیداهای مستند اسکار هشتاد و هفتم

۵ اسفند ۱۳۹۳
علاء محسنی
خواندن در ۱۲ دقیقه
برندگان و کاندیداهای مستند اسکار هشتاد و هفتم
برندگان و کاندیداهای مستند اسکار هشتاد و هفتم

جوایز برندگان اسکار مستند امسال را باید یک انتخاب کاملا آمریکایی دانست. اسکار مستند بلند به «همشهری‌چهار» رسید که فیلمی‌ست با موضوع «ادوارد اسنودن» و افشای اسناد فوق محرمانه آژانس امنیت ملی آمریکا. اسکار مستند کوتاه هم نصیب «خط تلفن بحران: رزمندگان ۱ را فشار دهند» شد. موضوع این فیلم درباره مشاوره روانی و یا کمک‌ اضطراری به سربازان و نظامیانی‌ست که پیش‌تر در جنگ بوده‌ و اکنون دچار بحران روحی شده‌اند. در نوشته زیر، این دو فیلم و بقیه کاندیدهای مستند اسکار را به طور اجمالی بررسی کرده‌ام.  

 

برنده اسکار مستند بلند

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

همشهری‌چهار 

Citizenfour

سازندگان: لارا پویتراس، ماتیلدا بونفوی، درک ویلاتزکی

سال ۲۰۱۳ است. لارا پویتراس، مستندساز، که فیلم‌های سیاسی‌ منتقدانه‌اش برنده‌ جوایز بسیار شده‌اند، ای‌میلی دریافت می‌کند از شخصی ناشناس با اسم رمز «همشهری‌چهار» و با این ادعا که دارای اطلاعات بسیار محرمانه از فعالیت‌های غیرقانونی آژانس امنیت ملی آمریکا NSA حاکی از تجسس گسترده در حریم خصوصی شهروندان است. پویتراس برای ملاقات با او راهی هنگ‌ کنگ می‌شود. در این سفر «گلن گرین‌والد» خبرنگار حقیقت‌یاب و «ئه‌ِون مک‌آسکیل» گزارش‌گر ویژه نشریه گاردین او را همراهی می‌کنند.

«همشهری‌چهار» و یا شخص ناشناس کسی نیست جز «ادوارد اسنودن» کارشناس تحلیل اطلاعات و کارمند سابق NSA و CIA.  

به این ترتیب طی هشت روز تصویربرداری در هتل محل اقامت اسنودن ساخت این مستند کلید ‌می‌خورد. در این مدت برنامه محرمانه «تجسس جهانی» آژانس امنیت ملی آمریکا، توسط گرین‌والد در گاردین منتشر شده و به مثابه بمبی خبری در صدر اخبار می‌نشیند، و نتیجتا «ادوارد اسنودن» که حالا دیگر شهرت جهانی پیدا کرده، در فهرست افراد تحت تعقیب قرار می‌گیرد. او برای این‌که مانع از بازداشت و استرداد به آمریکا شود به روسیه پناهنده شده و زندگی مخفیانه‌اش را آغاز می‌کند. نکته‌ای که البته در هنگام اعلام برنده اسکار این بخش دستمایه شوخی مجری مراسم هم شد: «آقای اسنودن عذری داشتند و نمی‌توانستند امشب این‌جا باشند!»

لارا پویتراس که پیش از این یک‌بار دیگر نیز در سال ۲۰۰۶ برای مستند «وطنم، وطنم» نامزد جایزه اسکار شده، در سخنرانی دریافت جایزه‌اش از شجاعت فوق‌العاده «ادوارد اسنودن» تمجید کرد و برنامه آژانس امنیت ملی آمریکا را نه فقط تهدیدی برای حریم خصوصی شهروندان که آن را خطری جدی برای خود دموکراسی دانست.

این مستند به شیوه سینماوریته (سینماحقیقت) ساخته شده، به این معنی که کارگردان سعی می‌کند بدون دخالت در موضوع و یا طراحی از پیش، تا حد امکان به واقعیت وفادار مانده و از آرایه‌هایی مانند میزانسن و صحنه‌پردازی دوری کند. ‌سینماوریته که بیشتر با موضوعات سیاسی ساخته می‌شود با داستان «همشهری‌چهار» بسیار متناسب است.

تصویربرداری بیشتر این فیلم با دوربین روی دست انجام شده و بار موضوع آن‌قدر سنگین هست که مخاطب انتظار قاب‌بندی زیبا و یا تصاویر آن‌چنانی نداشته باشد و خود را به سیر ناگزیر ماجرا بسپارد.

مشارکت «استیون سودربرگ» به عنوان تهیه کننده اجرایی نیز از نکات قابل توجه فیلم است.

برنده اسکار مستند کوتاه:

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

«خط تلفن بحران: رزمندگان ۱ را فشار دهند»

 CRISIS HOTLINE: VETERANS PRESS 1

این مستند چهل و هفت دقیقه‌ای درباره مرکزی‌ست که به سربازان و نظامیان بازگشته از جنگ مشاوره روحی-روانی می‌دهد و یا برای ایشان کمک فوری می‌فرستد. بررسی‌ها نشان می‌دهد خیلی از کسانی که در جنگ‌های ویتنام، عراق و یا افغانستان بوده‌‌اند از مشکلات روحی رنج می‌برند و آمار خودکشی در میانشان بالاست (در هر هشتاد دقیقه یک نفر از آن‌ها به زندگی خود پایان می‌دهد) در نتیجه مرکزی بیست‌وچهار ساعته برای کمک اضطراری تشکیل شده، با یک خط تلفن رایگان سراسری در کل آمریکا، که بعد از شماره‌گیری باید دکمه «یک‌» را فشار بدهند تا بلافاصله با یک مشاور روانی در تماس قرار بگیرند.

مشاور سعی می‌کند تماس گیرنده را آرام کند و او را به شرایط روانی طبیعی بازگرداند، و اگر وضعیت را بحرانی تشخیص داد، همزمان مشخصات تماس ‌گیرنده را به همکارش می‌دهد تا به نزدیک‌ترین مرکز پلیس و یا مراکز مرتبط اطلاع دهد.

گروه سازنده این مستند، فیلم را محدود کرده‌اند به ساختمان همین مرکز و هرگز تماس‌گیرندگان و یا گروه‌های امداد و پلیس را نشان نمی‌دهند، به جای آن تمرکز کرده اند بر مشاوران که چگونه خود درگیر مشکلات آن‌طرف خط می‌شوند. فیلم با وجود این‌که تک‌لوکیشن است و به نسبت یک مستند کوتاه زمان بالایی دارد، لحظات فوق‌العاده‌ای از چالش شبانه‌روزی مشاوران را به تصویر می‌کشد که بعضی از آن‌ها خود از جمله کهنه‌سربازان بازگشته از جنگ هستند.

کاندیداهای بخش مستند بلند

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

یافتن «ویوین مایر»

Finding Vivian Maier

جان مالوف، چارلی سیسکل

داستان عجیب و باورنکردنی این مستند به جذاب‌ترین فیلم‌های هالیوودی پهلو می‌زند. «ویوین مایر» که اکنون به عنوان یکی از برترین عکاسان قرن بیستم شناخته می‌شود، برای همه عمر به عنوان پرستار بچه کار کرده و هیچ‌کدام از ۱۰۰ هزار قطعه عکسی را که در زندگی‌اش انداخته به نمایش نگذاشته است. ماجرای این کشف حیرت‌انگیز از آن‌جا آغاز می‌شود که در یک حراجی محلی، هزاران قطعه از نگاتیو‌های او به طور اتفاقی و به قیمت بسیار ارزان توسط یک تاریخ‌نگار آماتور جوان به نام «جان مالوف» خریداری می‌شود. بعدا که او برخی از این عکس‌ها را در وبلاگش می‌گذارد ناگهان توجه‌ها به ارزش های هنری-تاریخی آن‌ها جلب می‌شود و نام عکاس بر زبان‌ها می‌افتد.

این مستند از طریق عکس‌ها، مصاحبه، فیلم‌های آرشیوی و تصاویر بازسازی شده در پی حل معمای این زن است که چرا برای همه عمر استعداد خلاقه‌اش را از دیگران مخفی کرده است.

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

آخرین روز در ویتنام

The Last Days of Vietnam

روری کندی، استیون مک‌آلیستر

در آخرین روزهای جنگ ویتنام، دولت آمریکا با امتناع از قبول شکست باعث آشفتگی عظیمی در ساعات سقوط سایگون می‌شود. ارتشیان آمریکا و همکاران ویتنامی‌شان خیلی شتاب‌زده تخلیه می‌شوند درحالی‌که شهروندان ویتنام جنوبی در برابر نیروی پیروز قسمت شمالی بی‌پناه باقی می‌مانند.

فیلم ساختاری کاملا کلاسیک دارد و سعی می‌کند از طریق مصاحبه با کسانی که آن‌ زمان درگیر این ماجرا بودند، همچنین فیلم‌ها و عکس‌های آرشیوی کمتر دیده شده تصویر روشنی از آخرین لحظات حضور ارتش آمریکا در ویتنام بسازد که به نسبه موفق هم می‌شود.

گفتنی‌ست که «روری کندی» یکی از سازندگان فیلم، دختر سناتور آمریکایی رابرت کندی و برادرزاده جان اف کندی رئیس‌جمهور فقید آمریکاست که هر دو ترور شده و کشته شدند.

 

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

نمک زمین

The Salt Of The Earth

ویم وندرس، جولیانو ریبریو سالگادو

سباستیانو سالگادو، عکاس برزیلی، طی چهل سال سفر مداوم به اقصی نقاط دنیا، تصاویر فوق‌العاده‌ای از تلاش، رنج، جنگ، قحطی، مهاجرت و به عبارتی تاریخ انسان معاصر ثبت کرده است. او در آخرین سفر دور دنیایی‌اش به دنبال ثبت زیبایی‌های زمین بوده است. جولیانو ریبریو سالگادو، پسر عکاس او را در این سفر همراهی کرده و تصاویر منحصر به فردی از نحوه کار او گرفته و در نهایت به همراه ویم‌ وندرس، کارگردان بزرگ آلمانی این مستند را به انجام رسانده است.

سباستیانو سالگادو خود راوی فیلم است، که مستقیما رو به دوربین از شرح ماجراهای عکس‌هایش می‌گوید. گاهی در عین این‌که دارد توضیح می‌دهد چهره‌اش در وسط عکس مورد نظر سوپر-ایمپوز (دو تصویر محو بر روی همدیگر) می‌شود. تمهیدی که از نظر من ـ با عرض معذرت از جناب وندرس بزرگ البته - جواب نداده و باعث می‌شود حواس مخاطب پرت شود. در مجموع باید گفت که فیلم به اندازه قوت عکس‌ها قوام پیدا نمی‌کند.

 

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

ویرونگا 

Virunga

اورلاندو فون اینسیندل، جوانا ناتاسه‌گارا

این فیلمی بود که در میان مستند‌های بلند به نظرم شایسته دریافت اسکار بود. فیلمی مملو از تعلیق و عواطف انسانی، با فراز و فرود بسیار و صحنه‌های نفس‌گیر. فیلمی درباره انسان‌هایی مسئولیت‌پذیر که جان خود را به خطر می‌اندازند تا پارک ملی «ویرونگا»، بخش فراموش شده‌ای در شرق کنگو را به جایی برای زندگی تبدیل کنند.

این پارک از جمله مناطق حفاظت‌شده به عنوان میراث جهانی‌ست که به عنوان خانه و پناهگاه یک گونه در حال انقراض گوریل‌های کوهستانی شناخته می‌شود. اما سال‌ها جنگ داخلی و اوضاع به شدت بی‌ثبات منطقه دست به دست هم داده‌اند تا حیات گوریل‌ها و نگاه‌بانان مهربانشان را تهدید کنند. این اوضاع آشفته موقعی بدتر می‌شود که در زیر پارک میادین نفتی کشف شده و رقابت بر سر آن‌ها بالا می‌گیرد.

فیلم را می‌توان به عنوان نمونه‌ای موفق از ترکیب گونه‌های مختلف مستند هم به شمار آورد. در جایی مصاحبه به صورت کلاسیک انجام می‌شود، در قسمتی به شکل مستند‌های مشاهده‌گر صرفا شخصیت اصلی را تعقیب می‌کند، حتی در بخش‌هایی از دوربین کوچک مخفی استفاده می‌شود تا فساد وحشتناک اداری و انتظامی آن منطقه هم به ثبت برسد.

از دیگر نکات قابل توجه این فیلم مشارکت «لئوناردو دی‌کاپریو» به عنوان تهیه‌کننده اجرایی پروژه است.

 

کاندیداهای بخش مستند‌های کوتاه

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

جوآنا

Joanna

آنتا کوپاچ

فیلم محبوب من از بین همه کاندیداهای بلند و کوتاه مستند این دوره. «جوآنا»، زنی جوان، به ایستگاه آخر بیماری غیر قابل علاجش رسیده است، او تصمیم می‌گیرد در یک بلاگ درباره وضعیت خود و ارتباطش با پسر کوچک و همسرش بنویسد. بلاگی که به سرعت پر طرفدار می‌شود و دستمایه‌ای قرار می‌گیرد برای «آنتا کوپاچ» تا این فیلم تلخ ولی دوست داشتنی را بسازد.

نکته قوت فیلم تصویربرداری فوق‌العاده و ثبت لحظات تاثیرگذار از زندگی خاص این خانواده‌ی سه نفره است که از سر کردن طولانی مدت فیلمساز با موضوع فیلم و صمیم شدن با او بر آمده است.

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

نفرین ما

Our Curse

تومآ شلیوینسکی، ماسی شلسیکی

زوجی جوان با مشکل حاد تنفسی فرزند تازه به دنیا آمده‌شان وارد چالشی سخت شده‌اند. عنوان فیلم اشاره به این بیماری دارد که به نام «نفرین اودین» هم شناخته می‌شود. اسمی که خود در افسانه‌ای آلمانی ریشه دارد.*

این فیلم توسط همین زوج ساخته شده و می توان آن‌را در گونه‌ی مستند‌های خود-بیانگر در نظر گرفت. نکته قابل توجه فیلم روایت مینیمال آن است که از خلال دوربین ثابت در هر پلان و انتخاب زوایای ساده ولی گویا فراهم آمده است. آن‌ها چون از خود فیلم ساخته‌اند، موفق شده‌اند لحظات خصوصی از خشم، یأس، ناراحتی تا امیدواری‌ها و آرزوهای خویش را به خوبی ثبت کنند.

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

ماشین درو

THE REAPER (LA PARKA)

گابریل سررا آرگوئلو

به نظر من این فیلم می‌توانست بین کاندیداهای نهایی اسکار نباشد! «ارفاین» شخصیت اصلی فیلم، مردی عیالوار است که به مدت بیست و پنج سال در یک کشتارگاه مسئول کشتن گاو‌هاست. او به دلیل ‌این‌که حیات و ممات گاوها را دراختیار دارد دچار یک‌جور یأس فلسفی شده و کلا شغلش را دوست ندارد. فیلمساز دستمایه خوبی را موضوع فیلم قرار داده ولی موفق نشده از سطح این اتفاق گذر کند و چالش درونی او را به نمایش بگذارد. نکته مثبت فیلم باند صدایی‌ست که برای صحنه‌های کشتارگاه طراحی شده که با فضای معلق بین مرگ و زندگی بسیار هماهنگ است.

 

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

زمین سفید

White Earth

کریستین جنسن

در خلاصه فیلم آمده است: مادری مهاجر و تنها به همراه سه فرزندش با مشکلات زمستان بسیار سرد داکوتای شمالی دست و پنجه نرم می‌کنند. جایی‌که به علت وجود میادین نفتی خیلی‌ها را به امید یافتن درآمد بیشتر به سمت خود کشیده است.

کارگردان موفق می‌شود زندگی کسالت‌بار مردمی دورافتاده در منطقه‌ای سردسیر را به تصویر بکشد. فضایی ایزوله که گاهی یادآور زندگی بر روی کرات دیگر می‌شود. به طور مستقیم مصاحبه‌ای با کسی نمی‌بینیم و صدای شخصیت‌های اصلی به عنوان راوی بر روی تصاویر فیلم می‌آید، تمهیدی که به تصویرپردازی زندگی خاص آن‌ها کمک کرده است.

------------------------------------------

*«نفرین اودین» از این افسانه آلمانی آمده است: مردی جوان بر اثر نفرین یک پری دریایی به نام اودین، توانایی انجام اعمال ناخودآگاهی خود مانند نفس کشیدن را از دست می‌دهد و به این ترتیب برای زنده ماندن باید همیشه بیدار بماند. تا این‌که خواب بر او غلبه کرده و به علت ناتوانی در تنفس می‌میرد.  

 

 

.embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; } .embed-container { position: relative; padding-bottom: 56.25%; height: 0; overflow: hidden; max-width: 100%; } .embed-container iframe, .embed-container object, .embed-container embed { position: absolute; top: 0; left: 0; width: 100%; height: 100%; }

ثبت نظر

تصویری

مسئولیت خبرگان

۵ اسفند ۱۳۹۳
مسئولیت خبرگان