انتقام احمد جنتی از مجلس بر سر ماجرای سپنتا نیکنام

شکست شورای نگهبان در پرونده محرومیت سپنتا نیک‌نام عضو شورای شهر یزد را باید یکی از عمده ترین شکست‌های شورای نگهبان در برابر نهاد مجلس دانست. جنتی حالا بعد از دو سال با رد صلاحیت تمام نمایندگانی که موجب شکست اش شده‌اند از مجلس انتقام گرفت.

داستان سپنتا نیکنام چه بود؟ 

سپنتا نیک‌نام، کاندیدای زرتشتی انتخابات شورای شهر یزد در سال ۱۳۹۶ با کسب ۲۲ هزار رای برای بار دوم وارد شورای این شهر شد.

با این حال، به دنبال شکایت علی‌اصغر باقری، یکی از نامزدهای شکست‌خورده در انتخابات شورای شهر یزد که رابطه نزدیکی با سپاه پاسداران و محافل تندرو استان یزد داشت، دیوان عدالت اداری در شهریور ماه سال ۹۶ عضویت نیکنام در شورای شهر را تعلیق کرد. 

دیوان عدالت اداری اعلام کرد که این حکم با استناد به نظر احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، که معتقد است عضویت اقلیت‌های مذهبی در شوراهای شهرهایی که اکثریت آن را مسلمانان تشکیل می دهند ممنوع است، صادر شده‌ است.

جنتی با استناد به سخنان مبهمی از آیت الله خمینی در سال ۱۳۵۸، عضویت اقلیت‌های مذهبی در شورای شهرهایی که اکثریت شان مسلمان هستند را «غیر شرعی» تشخیص داده بود.

این نظر احمد جنتی البته برخلاف تبصره یک قانون انتخابات شوراها بود که مطابق آن «اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی به جای اسلام باید به اصول دین خود اعتقاد و التزام عملی داشته باشند.» این قانون در سال ۱۳۷۵ به تایید  خود شورای نگهبان نیز رسیده بود.

اعضای شورای نگهبان با تمام توان از رای دیوان عدالت اداری درباره تعلیق عضویت سپنتا نیک‌نام حمایت کردند. از جمله، عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در ۲۶ مهر همان سال  تفسیر شورای نگهبان درباره «خلاف شرع» بودن نامزدی کاندیداهای غیرمسلمان در مناطقی که در اقلیت هستند، را «لازم‌الاجرا» دانست. 

نظر شورای نگهبان درباره تعلیق عضویت سپنتا نیکنام با مقاومت نمایندگان مجلس دهم روبرو شد. در آذرماه سال ۹۶، این مجلس طرحی دو فوریتی را با عنوان «اصلاح قانون تشکیلات شورای شهر در انتخاب شهرداران»، به تصویب رساند که در آن حق اقلیت‌های دینی برای حضور در شورای شهر مورد تاکید قرار گرفته بود.

چنانکه انتظار می رفت شورای نگهبان این طرح را رد کرد اما با پافشاری مجلس بر مصوبه خود سرانجام این طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شده و در ۳۰ تیر سال ۹۷ اعضای مجمع با تایید نظر مجلس حکم به بازگشت سپنتا نیکنام به شورای شهر دادند.

شورای نگهبان در ماجرای سپنتا نیک‌نام شکست خورد و نتوانست آنچه را نظارت تصویبی می نامید بر مجلس تحمیل کنید. با این حال نزدیک به سه سال زمان لازم بود تا این شورا انتقام خود را از مجلس دهم بگیرد.

انتقام چگونه گرفته شد؟

بهرام پارسایی، نماینده شیراز در مجلس دهم و کاندیدای رد صلاحیت شده انتخابات مجلس یازدهم در روز چهارشنبه ۲۶ دی ماه امسال در سخنانی پرده از فشارهای گسترده شورای نگهبان برای رد صلاحیت اقلیت‌های دینی در انتخابات شوراها برداشت و مقاومت خود و همکارانش در هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها را دلیل رد صلاحیت خود دانست. 

این نماینده با اشاره به این که او به همراه ابراهیم میرزایی نکو، کولیوند، تجردی و محمودی شاه نشین ۵ عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شورای شهر بودند که همگی توسط شورای  نگهبان رد صلاحیت شده‌اند، گفت: «من یکی از دلایل رد صلاحیت شدن پنج عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها را قانون‌مداری و پایبندی به قانون و حقوق کاندیداها در انتخابات شورای شهر می‌دانم.»

وی در توضیح این دیدگاه افزود، ماده ۲۶ بند «د» قانون انتخابات شوراها اجازه حضور اقلیت‌های دینی در انتخابات شوراها را داده، اما شورای نگهبان این تبصره را بعد از چهار دوره برگزاری انتخابات شورای شهر حذف و به ما ابلاغ کرد که نباید اقلیت‌های دینی را در انتخابات شوراها تایید صلاحیت کنیم.

اشاره پارسایی به ابلاغیه احمد جنتی در فروردین سال ۱۳۹۶ است که برخلاف قانون انتخابات شورا ها حضور اقلیت‌های دینی در این انتخابات را غیر شرعی اعلام کرده بود.

پارسایی در ادامه گفت، اما ما طبق قانون اساسی اقلیت‌های دینی که در انتخابات شوراها ثبت نام کرده و حائز بقیه شرایط بودند را تایید کردیم.

این نماینده همچنین با بیان این که «تعداد زیادی لیست به هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها ارائه شد که این افراد نباید تایید صلاحیت شوند» افزود: اما چون ادله‌ای برای رد صلاحیت وجود نداشت، هیات مرکزی نظارت طبق وظیفه قانونی خود عمل کرد و یکی از دلایلی که حالا شاهد رد صلاحیت هر پنج عضو هیات نظارت بر انتخابات شوراها هستیم، این است.

انتقام شورای نگهبان از نمایندگانی که در مقابل دستور غیرقانونی احمد جنتی برای ممنوعیت حضور اقلیت‌های دینی در انتخابات شوراها ایستاده بودند امری غیرقابل پیش بینی نبود. در بحبوحه بحث‌ها بر سر تعلیق عضویت سپنتا نیکنام، قاسم میرزایی نکو گفته بود، نمایندگان مجلس از اظهار نظر درباره نیکنام خودداری می‌کنند چون می‌دانند که شورای نگهبان آنها را رد صلاحیت می‌کند. او این شیوه رد صلاحیت را شتری دانسته بود که در منزل هر کسی می‌خوابد! شتری که در نهایت در منزل او و ده ها نماینده دیگر مجلس دهم خوابید.

علاوه بر پنج عضو هیات نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا که جملگی توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شده اند، این شورا تعداد دیگری از نمایندگان که پیگیر پرونده محرومیت سپنتا نیکنام از شورای شهر یزد بودند و موجب تصویب «اصلاح قانون تشکیلات شورای شهر در انتخاب شهرداران» بودند را نیز رد صلاحیت کرد که از آن جمله می توان به علی مطهری، محمود صادقی، محمدرضا تابش و ابوالفضل موسوی اشاره کرد.

رد صلاحیت نمایندگان مجلس صرفا به دلیل ایستادگی آن ها در مقابل بی قانونی شورای نگهبان بار دیگر تاثیرات فساد آمیز قدرت بی حد و حصری که به شورای نگهبان داده شده را آشکار کرده و نشان می دهد که انتخابات آزاد، سالم و عادلانه در ایران با وجود نهادی مانند شورای نگهبان غیرممکن است.