آیا مشکل ویزای آمریکا برای سربازان سپاه حل می‌شود؟

باطل شدن ویزای آمریکای یک خواننده ایرانی که برای اجرای کنسرت نوروزی عازم ایالات بود، به دلیل احتمالی خدمت سربازی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، این سوال را مطرح می‌کند که آیا خروج نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا، مشکل ویزا برای ایرانیانی که سربازی خود را در سپاه سپری کرده‌اند، حل می‌کند؟

**

سپاه پاسداران چه موقعیتی در ایالات متحده دارد؟

آمریکا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را «سازمان تروریستی خارجی» می‌داند. این تصمیم سه سال پیش در دوره ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» گرفته شد. بر اساس فرمان اجرایی که ترامپ صادر کرد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کنار سازمان‌هایی همچون «القاعده»، «داعش»، «جندالله»، «حزب‎الله»، «جهاد اسلامی فلسطین»، «جیش‎المحمد»، «لشکر جنگهوری»، «شبکه حقانی»، «بوکوحرام» و «شبکه ابوسیاف» یک نهادهای تروریستی خارجی (Foreign Terrorist Organization) است که به شکل مخفف «اف‌تی‌او» هم عنوان می‌شود.

معنی سازمان تروریستی خارجی بودن سپاه چیست؟

سازمان‌هایی که در فهرست نهادهای تروریستی خارجی ایالات متحده قرار دارند، از دید آمریکا خطرناک‌ترین افراد و گروه‌ها برای امنیت ایالات متحده‎اند. رفع این خطر در موارد قبلی در اولویت‌های امریکا قرار می‌گیرند. مطابق «قانون ضد تروریسم» ایالات متحده آمریکا، نیروهای نظامی این کشور در داخل قلمرو و در خارج از آمریکا مانعی برای هدف قرار دادن اعضای سپاه و اماکن و تجهیزات آن ندارند و بالقوه یک هدف مشروع محسوب می‌شوند. بر اساس تفسیری، هدف قرار دادن «قاسم سلیمانی» فرمانده وقت نیروی قدس شعبه برون مرزی سپاه پاسداران در دی ۱۳۹۸ از سوی ارتش آمریکا که به مرگ وی منجر شد. یکی نتایج قرار گرفتن نام سپاه در فهرست نهادهای تروریستی خارجی آمریکا بود که ۱۰ ماه پیش از آن صورت گرفته بود.

اثر تروریستی خواندن سپاه بر سربازان وظیفه چیست؟

آمریکا پیش از این که سپاه پاسداران را وارد فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی خود کند، برای اعضای سپاه پاسداران و حتی افرادی که دوره اجباری نظام وظیفه عمومی یا سربازی را در سپاه طی کرده بودند، روادید ورود به آمریکا صادر نمی‌کرد یا به سختی و طی شدن مراحل پیچیده‌ای به آنها ویزا می‌داد. 

با تروریست خواندن سپاه، افرادی که دوره نظام وظیفه خود را در سپاه طی کردند با مشکلات تازه‌‌ای برای ورود به ایالات متحده روبه‌رو شدند. در زمان تقاضای روادید ورود به ایالات متحده، ماموران کنسولی این کشور از پسران و مردان ایرانی بالای هجده سال مدارک مربوط به دوره نظام وظیفه را می‌خواهند و به این شکل از محل خدمت سربازی آنها مطلع می‌شوند. خدمت در ارتش، نیروی دریایی و هوایی و پدافند جمهوری اسلامی برای ورود به آمریکا مشکلات کمتری نسبت به خدمت نظام وظیفه در سپاه پاسداران دارد.

خارج شدن نام سپاه از فهرست «اف‌تی‌او» مشکل سربازی را حل می‌کند؟

از زمان شروع مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی و آمریکا برای نجات توافق برجام، خارج کردن نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات متحده یکی از تقاضاهای تهران بوده است. آمریکا تاکنون با این درخواست موافقت نکرده است. یکی از علت‌های مخالفت با این اقدام، تلاش جمهوری اسلامی برای انتقام گرفتن از «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا و «برایان هوک»، نماینده ویژه در امور ایران در زمان ریاست جمهوری ترامپ است. فرماندهان سپاه از ضرورت انتقام از این دو یعنی کشتن آنها به طور علنی سخن می‌گویند.

به همین دلیل خارج کردن نام سپاه از فهرست «اف‌تی‌او» مخالفان جدی در هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا دارد. اما حتی در صورت خروج سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی، هنوز موانع جدی برای صدور ویزای ایالات متحده برای افرادی که در سپاه خدمت سربازی کردند، وجود خواهد داشت.

پس از فهرست «اف‌تی‌او» چه مانعی دیگری برای سربازی در سپاه وجود دارد؟

برای رده‌بندی نهادها و افراد مرتبط با تروریسم در ایالات متحده دو فهرست وجود دارد. یکی فهرست «فرمان اجرایی رییس جمهوری» که اشخاص یا نهادهای معرفی شده با عنوان تروریست جهانی را دسته‏‌بندی می‌کند و دیگری فهرست نهادهای تروریستی خارجی (اف‎تی‎او) که بر اساس «قانون مهاجرت و ملیت» تشکیل شده و وزارت امور خارجه مسئول تهیه و تنظیم آن است.

در فهرست اول، افراد و نهادهایی وارد می‌شوند که از دید ایالات متحده امریکا، از طریق حمایت مالی، تجهیزات یا آموزش از تروریسم حمایت می‌کنند. اما در فهرست دوم، سازمان‌ها و افرادی که راسا از دید امریکا فعالیت تروریستی انجام می‌دهند یا تروریست هستند، وارد می‌شوند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فقط در فهرست دوم یعنی سازمان‌های تروریستی خارجی قرار ندارد؛ بلکه در هر دوی این فهرست‌ها جای دارد.

با فرض خارج شدن نام سپاه از فهرست «اف‌تی‌او»، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به طور کلی و نیروی قدس، شعبه برون‌مرزی آن به همراه نیروی مقاومت بسیج و شماری از فرماندهان سپاه همچنان در فهرست اول قرار خواهند داشت. معنی قرار گرفتن در این فهرست این است که افراد و سازمان‌های مشخص شده در آن  از تروریسم در جهان به صورت آموزش دادن افراد، حمایت مالی از آن‎ها یا در اختیار گذاشتن سلاح و تجهیزات حمایت می‌کنند.

مظاف بر این اگر سپاه حتی در فهرست سازمان‌های حامی تروریسم نبود، به فرض خارج شدن نام آن از سازمان‌های تروریستی خارجی، به دلیل اینکه قبلا در این فهرست قرار داشته، در زمان کنترل فرم درخواست ویزای افرادی که سربازی خود را آنجا  انجام داده‌اند، ماموران برای اعطای ویزا احتیاط‌های بیشتری درباره آنها به خرج خواهند داد. در صورت صدور ویزا هم هنوز ماموران مرزبانی اختیار دارند، این فرد را از ورود به خاک ایالات متحده منع کنند.

به این ترتیب همچنان برای افرادی که دوره نظام وظیفه خود را در سپاه انجام داده‌اند، دریافت ویزای آمریکا یا گرفتن گرین کارت (اجازه اقامت) و ورود به خاک ایالات متحده بسیار دشوار باقی خواهند ماند.