ایران-کانادا؛ مذاکره قبل از جام‌جهانی، ۹۵ درصد درآمد برای کانادا

طبق اعلام رسمی فدراسیون‌های فوتبال ایران و کانادا، تیم‌های ملی این دو کشور روز پانزدهم خرداد ۱۴۰۱ در «ونکوور» کانادا با هم دیدار خواهند کرد.

در فاصله پنج روز پس از خبر دیدار این دو تیم، «انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی» از مسوولان فدراسیون فوتبال کانادا درخواست کرد دیدار تدارکاتی تیم ملی این کشور با ایران را لغو کند. 

هم‌چنین «حامد اسماعیلیون»، سخن‌گوی این انجمن در بیانیه‌ای، این بازی دوستانه را توهین به خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی دانست.

آیا درخواست خانواد‌ه‌های قربانیان پرواز اوکراینی را می‌توان به معنی «دخالت دادن سیاست در ورزش» دانست و آیا جمهوری اسلامی براساس ادعای اعضای این انجمن، سعی در به فراموشی سپردن فاجعه شلیک‌ موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به هواپیمای مسافربری دارد؟

در این گزارش به تمام جنبه‌های مشکوک این دیدار، چه در ابعاد ورزشی و چه در ابعاد سیاسی نگاه می‌کنیم.

***

نشانه‌های نفوذ جمهوری اسلامی در بازی ایران و کانادا چیست؟  

خبرگزاری «تسنیم»، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گزارش داده است که طی هفته‌های گذشته، فدراسیون فوتبال ژاپن دعوت‌نامه‌ای برای فدراسیون فوتبال ایران ارسال و به صورت رسمی از تیم ملی کشور برای حضور در تورنمنتی به ‌نام «کاپ کیرین» (Kirin Cup) دعوت کرده بود.

این خبرگزاری مدعی شده که فدراسیون فوتبال ایران به‌ دلیل اسپانسری شرکت تولید کننده مشروبات الکلی که نام آن روی این تورنمنت قرار دارد، حضور در این تورنمنت را نپذیرفته است.

در صورتی که تیم ملی ایران به این رقابت‌ها می‌رفت، بدون هیچ هزینه‌ای، با تیم‌های ملی برزیل، اروگوئه و ژاپن دیدارهای دوستانه برگزار می‌کرد.

«میرشاد ماجدی»، عضو هیات رییسه و سرپرست فدراسیون فوتبال ایران توجیه نپذیرفتن حضور در تورنمنتی که زیر نظر این شرکت برگزار می‌شود را پایبندی به اصول نظام جمهوری اسلامی عنوان کرده است.

«حسن کامرانی‌فر»، دبیرکل فدراسیون فوتبال نیز به «رادیو ورزش» گفته است: «ما به دلیل ملاحظات کشورمان و اسپانسری که این مسابقات داشت، نتوانستیم در آن شرکت کنیم. با توجه به اولویت‌هایی که در کشورمان وجود دارد و خط قرمز ما است، در این تورنمنت شرکت نکردیم.»

طی چهار سال گذشته، بیشترین بازی‌های دوستانه تیم ملی فوتبال ایران مقابل تیم‌های ملی سوریه (دو بازی)، تیم ملی عراق (دو بازی) و تیم ملی فلسطین برگزار شده است بدون آن‌ که ایران نیازی به شبیه‌سازی مقابل این تیم‌ها برای بازی‌های رسمی خود داشته باشد.

دیدارهای دوستانه و آماده‌سازی تیم ملی فوتبال ایران طی سه دهه گذشته برگرفته از روابط سیاسی جمهوری اسلامی با دولت‌های مختلف بوده‌اند. فدراسیون فوتبال ایران در بسیاری از موارد، به صورت مستقل و بدون هماهنگی با نهادهایی مانند وزارت امور خارجه، اجازه قطعی کردن دیدارهای دوستانه برای تیم ملی را ندارد.

در روزهایی که تیم ملی فوتبال ایران می‌توانست از دیدار با برزیل و اروگوئه درآمدی بیش از بازی با کانادا داشته باشد، تیم ملی عازم شهر ونکوور برای دیدار با کانادا می‌شود.

 

چرا این بازی را می‌توان سیاسی دانست؟

خبرگزاری تسنیم در گزارشی که ۲۶ اردیبهشت‌ ۱۴۰۱ منتشر کرد، مدعی شد یک واسطه کامرونی به نام «جؤ کامگا» طی هفته‌های گذشته به فدراسیون فوتبال ایران پیشنهاد داده است که از طریق او، دیدار تیم‌های ملی ایران و کانادا برگزار شود.

تسنیم در بخشی از گزارش خود به فساد مالی منتسب به جؤ کامگا پرداخت و مدعی شد که وب‌سایت «kenyanbulletin» این واسطه و دلال فوتبال را «فریب‌کار» و «فراری» نامیده است.

این واسطه کامرونی از تمایل دو فدراسیون برای دیدار دوستانه مطلع شده بود که برای تسهیل در برگزاری مسابقه، پا پیش گذاشت. 

تسنیم در همین گزارش به صحبت‌های «حمید استیلی»، مدیر فنی تیم ملی فوتبال ایران اشاره می‌کند. استیلی به این خبرگزاری گفته بود: «مذاکره ما با کانادا دقیقاً پیش از قرعه‌کشی جام جهانی آغاز شد. ما به‌ دنبال بازی با کانادا در ماه سپتامبر (شهریور) بودیم.»  

اگر ادعای حمید استیلی مبنی بر مذاکره با کانادا پیش از مراسم قرعه‌کشی حقیقت داشته باشد، استدلال‌های کنونی فدراسیون فوتبال در مورد ابعاد فنی این مسابقه نیز غیرقابل باور می‌شود.

فدراسیون فوتبال ایران ادعا می‌کند که انتخاب کانادا به دلیل هم‌گروه شدن ایران با تیم ملی فوتبال امریکا بوده است. کانادا البته با هیچ تیمی از ایران یا خاورمیانه که سبکی نزدیک به فوتبال ایران داشته باشد، هم‌گروه نیست.

پس اگر ایران پیش از مراسم قرعه‌کشی رایزنی‌های خود را با کانادا آغاز کرده باشد، هیچ استدلال ورزشی و فنی پشت این مسابقه قرار نداشته است.

تیم ملی فوتبال کانادا پس از ۳۶ سال به جام جهانی فوتبال صعود کرد و پیش از این فقط یک بار در جام جهانی ۱۹۸۶ حضور داشته است. این تیم به جز در سال‌های ۱۹۸۵ و ۲۰۰۰ میلادی که به مقام قهرمانی رقابت‌های «جام طلایی کونکاکاف» دست یافت، ۹ بار دیگر در مرحله گروهی این مسابقات حذف شد؛ برای نمونه، در تمامی چهار دوره اخیر.

پس نمی‌توان تصور کرد که کانادا حریفی ایده‌آل برای تیمی باشد که در سه دوره اخیر جام جهانی به صورت متوالی حضور داشته است.

 

چرا ادعای مذاکره مستقیم فدراسیون فوتبال با کانادا باور کردنی نیست؟

خبرگزاری «ایرنا» ۲۸ فروردین خبر داد که هیات رییسه فدراسیون فوتبال ایران دیگر رسمیت ندارد. در این گزارش قید شده بود که مجمع عمومی فدراسیون فوتبال تصمیم گرفته است تمامی اختیارات هیات رییسه را از تمامی اعضای آن سلب کند، جلسات را به رسمیت نشناسد و تصمیم‌گیری‌ها فقط زیر نظر این مجمع، میرشاد ماجدی به عنوان سرپرست و حسن کامرانی‌فر به عنوان دبیرکل فدراسیون فوتبال باشند. به عبارتی، فدراسیون فوتبال ایران که از اواخر بهمن‌ درگیر برکنار کردن «شهاب‌الدین عزیزی خادم» از ریاست این فدراسیون، اختلافات درونی هیات رییسه، شرکت نکردن «مهرداد سراجی» در جلسات، بازداشت «شهره موسوی» توسط نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و جلسات غیررسمی بود، به کار خود پایان داد.

۲۳ فروردین‌، حساب بانکی فدراسیون فوتبال ایران نیز به دلیل بدهی‌های انباشته مالیاتی مسدود شده بود.

حمید استیلی، مدیر فنی تیم ملی فوتبال ایران گفته است که فدراسیون فوتبال از فروردین‌ رایزنی را با فدراسیون کانادا آغاز کرد و در اوایل اردیبهشت ماه به نتیجه قطعی رسید؛ دقیقا در روزهایی که هیات رییسه فدراسیون فوتبال از سوی مجمع، رسمیت خود را از دست داد.

اسفند ۱۴۰۰، «داریوش مصطفوی»، رییس سابق «کمیته استیناف» فدراسیون فوتبال ایران در برنامه زنده صداوسیمای حکومتی ایران تاکید کرده بود سازمان اطلاعات سپاه پی‌گیر برکناری شهاب‌الدین عزیزی خادم از ریاست فدراسیون فوتبال بوده است. 

به نظر می‌رسد جریانی که مدیران ارشد فدراسیون فوتبال را برکنار می‌کند، مسوولیت آماده‌سازی تیم ملی را هم در دست گرفته باشد.

 

چرا قرارداد بازی ایران و کانادا محرمانه اعلام شد؟

«احسان اصولی»، عضو هیات رییسه فدراسیون فوتبال ایران مدعی شده طبق قراردادی که بین فدراسیون فوتبال ایران و فدراسیون کانادا بسته شده است، مفاد قرارداد مرتبط با بازی دو تیم باید «محرمانه» باقی بماند.

محرمانه ماندن مفاد قرارداد و اعلام نشدن رسمی میزان درآمد از بازی دوستانه در جهان فوتبال عرف نیست. با این وجود، رسانه «طرفداری» روز ۲۵ اردیبهشت اعلام کرد که ایران در ازای دریافت ۳۲۵ هزار دلار، تمامی درآمدهای این بازی، یعنی بلیت فروشی، حق پخش تلویزیونی و آگهی‌های محیطی را به طرف کانادایی واگذار کرده است. 

خبرگزاری فارس نیز تخمین زد که از این مبلغ، بیش از ۲۰۰ هزار دلار هزینه رفت و برگشت تیم ملی به کانادا خواهد شد. 

فارس در همین گزارش خبر از رد پیشنهاد یک میلیون دلاری یکی از فدراسیون‌های ملی که تیمش به جام جهانی صعود نکرده است را از سوی ایران داد.

اما ایران از چه ظرفی مبلغ ۳۲۵ هزار دلاری را برداشت خواهد کرد؟ طبق ادعای «امیرساعد وکیل»، کارشناس حقوقی ورزشی در خصوص قرارداد بازی دوستانه کانادا و ایران، کانادا از این مسابقه هشت میلیون دلار درآمد خواهد داشت و کمتر از پنج درصد از سود برگزاری این مسابقه را به ایران تخصیص می‌دهد.

در حقیقت، طرف ایرانی صرفا برای برگزار کردن این مسابقه، هرآن‌چه از درآمد و اختیارات بوده را در اختیار کانادا قرار داده است. به این ترتیب، احتمال لغو بازی به دلیل درآمدهای ویژه این مسابقه نیز رنگ می‌بازد.