طبق آخرین نظرسنجی موسسه تحقیقات انتخاباتی «استاسیس» در واشنگتن دی‌سی امریکا، ۱۰ ماه پس از آغاز ریاست جمهوری «ابراهیم رئیسی»، ۶۴ درصد از مردم ایران از عملکرد او ناراضی و ۲۸ درصد از عملکردش راضی هستند و تنها ۲۰ درصد از ایرانی‌ها اعتقاد دارند او توانایی کامل برای حل مشکلات کشور را دارد. هم‌زمان، ۴۶ درصد پرسش‌شوندگان نیز گفتهاند که بی‌اعتمادی به حکومت عامل کاهش مشارکت در انتخاباتی بوده است که به گواه آمار رسمی، فقط ۴۸.۸ درصد جمعیت واجد شرایط در آن شرکت کرده‌اند.
در این میان، ایرانیان ناامیدتر از همیشه نسبت به آینده هستند و تنها ۱۹ درصد احتمال داده‌اند که سال آینده، سال بهتری برای مردم کشور باشد.
برخلاف حکومت ایران که در حمله روسیه به اوکراین عملا گفته‌های «ولادیمیر پوتین» را تکرار کرد، مردم این کشور با نسبت سه به یک، بیشتر با مردم اوکراین احساس هم‌دلی دارند تا روسیه.
در بحث توافق هسته‌ای نیز ۵۸ درصد موافق شکل‌گرفتن نوعی توافق بین ایران و دولت‌های بزرگ جهان هستند؛ موضوعی که از جانب «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی و نیروهای سیاسی و نظامی نزدیک به او همواره با سیاست تردید و بدبینی دنبال شده است.
«ایران‌وایر» برای بررسی جزییات بیشتر، با «آرش غفوری»، کارشناس کمپین‌های انتخاباتی و مدیر موسسه استاسیس گفت‌وگو کرده است.
***
نظرسنجی اخیر استاسیس درباره چیست؟
نظرسنجی اخیر موسسه استاسیس در هفته آخر خرداد ۱۴۰۱ و از طریق تلفن انجام شده است. در این نظرسنجی، هزار و ۱۹۷ نفر از شهروندان بالای ۱۸ سال ایرانی که در منزل تلفن داشته‌اند، به سوالات پرسش‌گران درباره موضوعات مختلفی چون رضایت از عملکرد ابراهیم رئیسی، توانایی او در حل مشکلات کشور، شرکت در انتخابات و رای دادن دوباره به او، حمله نظامی روسیه به اوکراین و توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های بزرگ دنیا پاسخ داده‌اند.
آرش غفوری، مدیر موسسه استاسیس که پیش از این نیز بارها در زمینه انتخابات نظرسنجی انجام داده است، درباره انگیزه این موسسه از انجام یک نظرسنجی تلفنی درباره شرایط ایران می‌گوید: «ما در آبان ۱۳۹۹، یک نظرسنجی درباره محبوبیت چند چهره سیاسی در ایران انجام داده بودیم و آقای رئیسی که در آن زمان رییس قوه قضاییه بود، در کنار محمود احمدی‌نژاد، رییس دولت‌های نهم و دهم در ایران، از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی بودند.»
او ادامه می‌دهد: «قصد ما این بود که ببینیم حالا که آقای رئیسی رییس‌جمهوری است، میزان رضایت از عملکرد او که حدود یک سال پیش در انتخابات پیروز شده، چه‌قدر است. در این نظرسنجی، عملکرد و توانایی‌های آقای رئیسی به‌عنوان رییس‌جمهوری که ۱۰ ماه است در قدرت قرار دارد، مورد سنجش قرار گرفته است.»
این تحلیل‌گر سیاسی هم‌چنین با اشاره به بخشی از نتایج گزارش استاسیس که می‌گوید فقط ۱۹ درصد مردم باور دارند رئیسی توانایی لازم را برای اداره کشور و رویارویی با مشکلات جامعه ایران دارد، می‌گوید: «برای کسی که زمانی از نظر مردم محبوب بوده و کمتر از یک سال پیش در انتخابات برنده و رییس‌جمهوری شده است، این که در فاصله ۱۰ ماه، ۲۸ درصد از مردم از عملکرد او رضایت داشته باشند، ناراضیان از عملکردش ۶۴ درصد بوده و ۶۳ درصد معتقد باشند که او توانایی حل مشکلات کشور را ندارد، ناامید کننده است.»
در گزارش اخیر موسسه استاسیس، عملکرد رئیسی نیز نمره‌دهی شده است. بنا بر گزارش نهایی این نظرسنجی، میانگین نمره عملکرد رئیسی عدد هشت از ۲۰ و میانه نمره او ۹ از ۲۰ بوده است. این یعنی معدل نمراتی که شهروندان به عملکرد او داده‌اند، هشت بوده است و نیمی از پاسخ دهندگان نیز بیشتر از نمره ۹ به رئیسی نداده‌اند.
در این نظرسنجی، موضوعاتی مانند دلایل عدم مشارکت در انتخابات پیشین یا شرکت دوباره در انتخابات و رای‌دادن به ابراهیم رئیسی نیز مطرح شده بود. پاسخ دهندگان این نظرسنجی که از استان‌های مختلف ایران و از مناطق شهری و روستایی با جنسیت‌ها و رده‌های سنی متفاوت بوده‌اند، مهم‌ترین دلیل پایین بودن مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ را «عدم اعتماد به حاکمیت» عنوان کرده‌اند.
بخشی از پاسخ‌دهندگان این نظرسنجی که قبلا به رئیسی رای داده بودند، به این سوال که «با توجه به تجربه ماه‌های اخیر، اگر دوباره برگردید به خردادماه پارسال، آیا دوباره به آقای رئیسی رای می‌دادید یا به سایر کاندیداها رای می‌دادید؟ یا این‌که اصلا ترجیح می‌دادید در انتخابات شرکت نکنید؟»، پاسخ داده‌اند. از بین پاسخ دهندگان به این سوال، فقط ۵۱ درصد گفتهاند که اگر به گذشته بازگردند، دوباره به او رای می‌دادند، ۳۰ درصد گفتهاند که اصلا مشارکت نمی‌کردند و چهار درصد دیگر گفتهاند که به کاندیداهای دیگر رای می‌دادند.
اما موضوعی که بسیار دردناک است، ناامیدی ایرانیان از تغییر وضع موجود است. در این نظرسنجی که گزارش آن به تازگی منتشر شده، آمده است که ۵۸ درصد از ایرانیان نسبت به بهبود وضعیت در یک سال آینده ناامید هستند و فکر می‌کنند که اوضاع بدتر می‌شود. ۱۹ درصد ابراز امیدواری کرده و پنج درصد هم گفتهاند که وضعیت تغییری نخواهد کرد. با این وجود، اکثریت افراد پاسخ‌دهنده از توافق هسته‌ای بین ایران و دولت‌های غربی حمایت کرده و گفتهاند که در صورت هر نوع توافقی، وضعیت معیشتی مردم بهتر خواهد شد. حدود ۵۵ درصد گفتهاند که ایران باید بر سر مساله هسته‌ای خود با غرب به توافق برسد و تنها ۱۷ درصد در این‌باره ابراز مخالفت کرده‌اند.
ایرانیانی که در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند، در موضوع حمله نظامی روسیه به اوکراین نیز برخلاف سیاستمداران ایران که در اعلام مواضع خود کاملا از ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه تبعیت کرده و امریکا و غرب را مقصر حمله نظامی به اوکراین دانسته بودند، گفتهاند روسیه مقصر است. پاسخ دهندگان با نسبت سه به یک، با اوکراین بیشتر احساس هم‌دلی کرده‌اند تا روسیه، حدود ۳۵ درصد اوکراین را انتخاب کرده و تنها ۱۳ درصد از روسیه نام برده‌اند.
اما این نظرسنجی در کنار همه این واقعیت‌های فضای سیاسی ایران، از بی‌اقبالی گروه‌های سیاسی داخل که با عناوین «اصلاح‌طلب» و «اصول‌گرا» شناخته می‌شوند نیز پرده برداشته است. دست‌کم ۵۴ درصد شرکت کنندگان در این نظرسنجی گفتهاند که اقبالی به اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان در ایران ندارند. فقط ۹ درصد از حضور اصلاح‌طلبان و هشت درصد از حضور اصول‌گرایان در سپهر سیاسی ایران استقبال کرده و ۲۹ درصد هم گفتهاند که نمی‌دانند یا ترجیح می‌دهند پاسخ ندهند.
در نهایت نیز پاسخ‌دهندگان این نظرسنجی، مهم‌ترین مشکل ایران را در حال حاضر اقتصاد و سپس مسکن دانسته‌اند.
آیا می‌توان به صادقانه بودن جواب‌های پاسخ دهندگان در داخل ایران اعتماد کرد؟
در برخورد با نظرسنجی‌هایی که در خارج از ایران انجام شده‌اند و نظر عده کوچکی از شهروندان در آن‌ها پرسیده می‌شود، همیشه این سوال مطرح است که آیا می‌توان به صادقانه بودن پاسخ‌ها اطمینان داشت؟ این موضوع در حالی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که پاسخ دهندگان در داخل ایران و در شرایطی هستند که بسیاری از آن‌ها از درز اطلاعات شخصی خود و عواقب امنیتی شرکت در نظرسنجی هراس دارند.
آرش غفوری در پاسخ به این سوال که چه‌قدر پاسخ‌ها صادقانه و عاری از ترس بوده‌اند، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «هر نظرسنجی، خطاهایی دارد. ما سعی می‌کنیم این خطاها را تا حد ممکن کم کنیم. در واقع، هیچ نظرسنجی نمی‌تواند ادعا کند این احتمال را که پرسش شونده نظر واقعی خود را نگوید، صفر کرده است اما مکانیزم‌هایی وجود دارند که ما هم از آن‌ها استفاده کردیم؛ مثلا صادقانه بودن یا اعتماد کردن پرسش‌شوندگان را در یک آزمون پنج قسمتی مورد سنجش قرار دادیم. همین هم باعث شد که ۲۷ نفر از کسانی که در این شاخص صادقانه بودن، امتیاز کافی را نگرفته بودند، حذف شدند. ما پاسخ‌ها را با هم مقایسه کردیم که ببینیم آیا تفاوت‌های معناداری بین پاسخ‌ها دیده می‌شود یا خیر؟ مثلا اگر می‌دیدیم که بعضی افراد به بعضی سوال‌ها پاسخ بی‌ربط داده‌اند، آن‌ها را از محاسبات خود حذف می‌کردیم. آمارگیری بدون خطا نیست ولی معیارهایی وجود دارد تا این خطاها را کم کنیم.»
غفوری با اشاره به فعالیت‌های پیشین سازمان تحت مدیریت خود نیز می‌گوید: «ضمن این که این اولین نظرسنجی ما نیست. فقط در انتخابات ریاست‌جمهوری گذشته، از اردیبهشت تا خرداد ۱۴۰۰ که انتخابات برگزار شد، حدود چهار دوره نظرسنجی هم در مورد مشارکت و هم در مورد پیش‌بینی برنده بودن آقای رئیسی انجام دادیم که نتایج ما درست از آب درآمدند.»
او هم‌چنین درباره میزان قابل اتکا و قابل تعمیم بودن نتایج نظرسنجی مورد بحث می‌گوید: «نمونه آماری ما هزار و ۱۹۷ نفر در برابر جامعه آماری حدود ۶۰ میلیون نفری ایرانیان بالای ۱۸ سال بود. این نمونه‌گیری برای این که نمونه‌ای نمایا برای جامعه ایران باشد، بر اساس جمعیت استان و بر اساس این که افراد ساکن شهر هستند یا روستا، جنسیت و گروه‌های سنی مختلف انجام شد. بر اساس روش‌های استاندارد آماری، این روش نمونه‌گیری که ما انجام دادیم، می‌تواند نتایج را با اطمینان ۹۵ درصد و با فاصله خطای ۲/۸ درصد، در کل جامعه ۱۸ سال به بالای ایران قابل تعمیم کند.»
غفوری با تاکید بر این که برخی داده‌ها نسبت به قبل روند مشابهی را نشان می‌دهند که خود دلیل دیگری بر قابل اتکا بودن نتایج این نظرسنجی است، می‌گوید: «در نظرسنجی‌های قبلی در مورد آقای رئیسی نیز افرادی که ساکن شهر بودند و تحصیلات دانشگاهی داشتند، نسبت به افرادی که ساکن روستا بودند و تحصیلات دانشگاهی نداشتند، کمتر نسبت به ابراهیم رئیسی نظر مثبت داشتند و میزان رضایت آن‌ها از عملکردش با میزان محبوبیت پیشین او مطابقت داشت.»
در نبود نظرسنجی‌های مستقل داخلی، پیام این نظرسنجی چیست؟
در اردیبهشت‌ماه که قیمت چهار کالای اساسی در ایران چند برابر شد و سیلی از اعتراضات مردم خشمگین را دست‌کم در ۱۰ استان ایران به دنبال داشت، اکثریت رسانه‌های ایران ابراهیم رئیسی و دولت او را «شجاع» توصیف کردند. این در حالی است که در بیش از ۱۰ ماهی که از شروع ریاست جمهوری او می‌گذرد، هیچ گزارشی از انجام نظرسنجی مستقل که عملکرد دولت ابراهیم رئیسی را در کفه ترازو قرار دهد، منتشر نشده است.
آرش غفوری با تاکید بر این که در داخل ایران هم نظرسنجی انجام می‌شود ولی در صورتی که نتایج آن مطابق خواسته حاکمیت نباشد، گزارش آن منتشر نمی‌شود، می‌گوید: «این نظرسنجی نشان می‌دهد که مردم ایران به حکومت بی‌اعتمادند، نسبت به آینده ناامید هستند و باور ندارند که رییس‌جمهوری کنونی می‌تواند از پس مشکلاتی که جامعه ایران با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، بر بیاید.»
او در پایان نیز می‌گوید: «همین نظرسنجی نشان می‌دهد که تنها کورسوی مردم ایران، توافق با غرب است. مردم اگرچه در بسیاری موارد ناامید هستند، فکر می‌کنند که اگر توافق شود، ممکن است بخشی از مشکلات اقتصادی‌شان حل شود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر