شیوع مجدد کووید-۱۹ در ایران؛ بازگشت دوباره ماسک به چهره‌ها

روز شنبه ۱۸ تیر ۱۴۰۱ «عباس شیراوژن»، سخنگوی ستاد مقابله با کرونا در جلسه این ستاد به «افزایش قابل توجه موارد ابتلا و بستری» به ویروس کرونا در شهرهای مختلف ایران اشاره کرد و از شهروندان خواست دوباره در فضاهای باز و سرپوشیده از ماسک استفاده کنند.

به گفته این مقام وزارت بهداشت دستکم ۱۸ شهر در ایران دوباره وضعیت قرمز و نارنجی دارند و استفاده از ماسک برای ساکنان این شهرها در همه جا ضرورت دارد.

عباس شیراوژن در ادامه و با اشاره به گسترش مجدد ویروس کرونا و بالارفتن آمار مبتلایان در کشورهای همسایه ایران از جمله ترکیه و امارات متحده عربی در خصوص ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در تمامی مرزها تاکید کرد.

کدام شهرها قرمز شده‌اند؟

یکی از استان‌هایی که شهرهای با وضعیت قرمز و نارنجی به آن بازگشته‌اند، استان هرمزگان است. تعدادی از شهرها و روستاهای این استان روز ۴ تیر ۱۴۰۱ به علت زلزله بالای ۶ ریشتر و چندین پس‌لرزه، دچار خسارات گسترده در ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها شد و شهروندان آن در گرمای بیش از ۵۰ درجه و رطوبت بالا با کمترین امکانات بهداشتی در چادر یا کانکس اسکان داده شده‌اند.

دکتر «فاطمه نوروزیان» سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی استان هرمزگان با انتشار فهرست شهرهای قرمز (بسیار پرخطر)، نارنجی (پرخطر)، زرد (نسبتا پرخطر) و آبی (وضعیت عادی) در حساب کاربری خود نوشت: «متاسفانه دوباره شهرهای قرمز و نارنجی برگشتند....میناب و پارسیان نارنجی شدند ...»

به گفته سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی استان هرمزگان، آمار بیماران مبتلا به کرونا در هرمزگان به سرعت در حال افزایش است و طی ۲۴ ساعت گذشته تعداد موارد ابتلا از ۶۱۴ تَن به ۶۸۸ بیمار رسیده است.

یک شهروند ساکن بندرلنگه که به صورت داوطلبانه در مناطق زلزله‌زده روستایی فعالیت می‌کند، به ایران‌وایر می‌گوید: «خیلی از مردم روستاها هنوز درگیر بیرون کشیدن وسایلشان از زیر آوارند. امدادرسانی انجام شده، چادر و کانکس آورده‌اند، اما گرما و استیصال مردمی که همه زندگی‌شان، واقعا همه زندگی‌شان را به تمامی از دست داده و از دل مرگ برگشته‌اند، آن‌قدر زیاد است که من یکی خجالت می‌کشم وسط این آوار مصیبت به آن‌ها بگویم ماسک بزنید. کاش فقط کمی سرعت امدادرسانی بیشتر بود؛ آن‌وقت ما نیروهای داوطلب فقط نیرو و توانمان را می‌توانیم بگذاریم برای تامین اقلام بهداشتی و آموزش‌های لازم.»

وزارت بهداشت ایران روز جمعه، ۱۷ تیرماه وضعیت چهار شهر جیرفت و منوجان در استان کرمان، خلیل‌آباد در خراسان رضوی و فردوس در خراسان جنوبی  را قرمز و ۱۴ شهر را نارنجی اعلام کرد.

پیش‌بینی دبیر کمیته ایمن‌شناسی ستاد کرونا این است سویه اُمیکرون «بی‌اِی۵» که در حال حاضر گسترش یافته در هفته‌های آینده به سویه غالب در ایران تبدیل خواهد شد.

به گفته «مسعود یونسیان»، بیشتر افراد مبتلا به کرونا که اغلب به سویه «بی‌اِی۵» مبتلا شده‌اند، از یکی از کشورهای همسایه وارد ایران شده‌اند. او در عین حال تایید کرده است که گستردگی این ویروس در دنیا «کوتاه مدت» است؛ اما شرایط ایران به دلیل «در پیش بودن برخی مناسبت‌ها از جمله ماه محرم شرایط پیچیده‌ای» خواهد بود.

هر سال در ماه محرم مراسم‌ عزاداری جمعی به مناسبت کشته شدن امام سوم شیعیان در بسیاری از شهرهای ایران برگزار می‌شود. از آن گذشته تردد شهروندان ایران به کشور عراق برای شرکت در مراسم چهلمین روز کشته شدن امام سوم شیعیان که در شهر کربلا دفن شده افزایش می‌یابد. به همین سبب دبیر کمیته ایمن‌شناسی ستاد کرونا وضعیت روند کرونا در عراق را به‌ عنوان مقصد اصلی شمار قابل توجهی از ایرانیان در ماه محرم ایران «صعودی» توصیف کرده و با اشاره به این نکته که «برگزاری راهپیمایی اربعین در افزایش آمار مبتلایان در دو سال گذشته با وجود ممنوعیت آن بسیار تاثیرگذار بود» به شکل تلویحی درباره سفر به کشور عراق هشدار داده است.

سویه جدید کرونا چه مشخصه‌هایی دارد؟

سویه‌های «بی‌ای۴» و «بی‌ای۵» ویروس کرونا ابتدا در کشورهای اروپایی و سپس در کشورهای همسایه ایران گسترش یافت و پیش‌بینی می‌شود به زودی در ایران نیز گسترش پیدا کند .

به گفته متخصصان، این دو سویه قادر به خنثی کردن ایمنی ناشی از ابتلای طبیعی و ایمنی ناشی از دریافت واکسن هستند به همین علت خطر ابتلا و انتقال این ویروس به دیگران افزایش پیدا می‌کند.

همچنین به دلیل اینکه شماری از شهروندان ایران بیش از ۶ ماه قبل واکسیناسیون کرونا انجام داده و دوز بوستر را تزریق نکرده‌اند، با کاهش آنتی‌بادی حاصل از واکسن در بدن مواجه شوند.

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد این دو سویه از نظر عوارض و علایم از سویه اُمیکرون اندکی قوی‌تر و شدیدتر باشد. اغلب مبتلایان به این سویه‌های دیگر تب، گلودرد و اختلال در حس بویایی و چشایی را تجربه می‌کنند. علاوه بر این سویه‌های بی‌ای۴ و بی‌ای۵ جهش‌هایی دارد که باعث می‌شود تطابق ویروس با دستگاه تنفسی تحتانی بیشتر باشد؛ بنابراین خطر بروز مشکلات ریوی در این رویه بیشتر است.

چرا تزریق دوزهای بوستر واکسن کرونا ضروری است؟

در تمامی کشورهایی که همه‌گیری ویروس کرونا را تجربه کردند، پس از پایان دوران سخت و طولانی قرنطینه، محدودیت و ممنوعیت رفت و آمد طولانی به مدد تزریق دست‌کم دو دوز واکسن از واکسن‌هایی که تاییدیه وزارت جهانی بهداشت را دریافت کرده بودند زندگی اندک اندک به روال عادی بازگشت.

کسب و کارها از شکل دورکاری خارج شد، مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها کلاس‌های خود را به صورت حضوری برگزار کردند و حتی در صورت ابتلای یک فرد به بیماری کرونا قرنطینه او نیز در دستور کار نبود و تنها می‌بایست پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند.

در ایران اما به دلیل عدم تزریق به موقع واکسن از نوع مناسب اوضاع پیچیده‌تر است. برخی مقامات وزارت بهداشت ایران این روزها دوباره درباره اوج‌گیری کرونا و احتمال دورقمی شدن مرگ‌‌ و میر روزانه در کشور بر اثر شیوع زیرسویه «بی‌اِی۵» هشدار داده‌اند.

این در حالی است که به احتمال بسیار برای کاهش یا کنترل سفرهای زیارتی ایرانیان به زیارت‌گاه‌های شیعیان در کشور عراق اقدامی صورت نخواهد گرفت.

نخستین کاروان «عتبات عالیات»، پس از سه سال وقفه به دلیل همه‌گیری کرونا، روز ۱۱ تیر از مرز شلمچه راهی کربلا شده است و پیش‌بینی می‌شود این روند با نزدیک شدن به دهه‌های عزاداری در محرم شکل افزایشی به خود بگیرد.

بر اساس اعلام وزارت بهداشت ایران در تاریخ ۱۶ تیر، تنها در یک شبانه روز ۱۸۰۰ نفر به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند. روز ۱۷ تیرماه وضعیت بحرانی‌تر شد و وزارت بهداشت از ابتلای ۱۲۷۱ بیمار جدید خبر داد و هفت نفر نیز جان خود را بر اثر ابتلا به کرونا از دست دادند.

وزارت بهداشت ایران می‌گوید از زمان همه‌گیری کرونا در ایران بیش از ۷ میلیون و ۲۴۳ هزار نفر و ۱۴۱ هزار نفر مبتلا به کرونا شناسایی شده و ۱۴۱ هزار و ۴۲۰ نفر نیز جان خود را بر اثر این بیماری از دست داده‌اند.

این در حالی است که منابع غیررسمی و حتی برخی مقامات مسئول در سازمان نظام پزشکی اذعان دارند که شمار جان‌باختگان واقعی بر اثر ابتلا به کرونا در ایران بیش از چهاربرابر آمار واقعی اعلام شده در رسانه‌ها بوده است.

آمار تزریق دوز سوم واکسن کرونا در ایران بسیار پایین است و هنوز به ۲۸ میلیون نفر نرسیده اما مجوز تزریق دوز چهارم به همه افراد واجد شرایط توسط وزارت بهداشت ایران صادر شده است.

اقدام به موقع برای تزریق دوز بوستر واکسن (سوم برای کسانی که دو دوز واکسن تزریق کرده‌اند و چهارم برای کسانی که بیش از شش ماه از تزریق دوز سوم‌شان گذشته است) می‌تواند جلوی بروز فاجعه‌ای را بگیرد که پیش از این یک‌بار هزاران خانواده ایرانی را داغدار کرده است.

ایران مدت‌هاست واردات واکسن را متوقف کرده و آمار دقیقی از اینکه چه تعداد واکسن کووید-۱۹ در ایران تولید شده یا وجود دارد در منابع رسمی ارائه نشده است.

علاوه بر این  پنج وکیل و فعال مدنی که قصد شکایت از مقامات جمهوری اسلامی از جمله «علی خامنه‌ای» به دلیل قصور در مقابله با ویروس کرونا در ایران را داشتند از سوی دستگاه قضایی به احکام سنگین زندان و محرومیت‌های اجتماعی محکوم شد‌ه‌اند.

بنابر اعلام «بابک پاک‌نیا»، وکیل دادگستری، بر اساس رای دادگاه «مهدی محمودیان» به ۴ سال زندان و ۲ سال محرومیت از فعالیت رسانه‌ای، «مصطفی نیلی»، وکیل دادگستری به ۴ سال زندان و ۲ سال محرومیت از وکالت و فعالیت رسانه‌ای، «آرش کیخسروی»، وکیل دادگستری به ۲ سال زندان و ۱ سال محرومیت از وکالت، «محمدرضا فقیهی»، وکیل دادگستری به ۶ ماه زندان و «مریم افرافراز»، فعال مدنی به ۹۵ روز زندان محکوم شدند.

این افراد که «دادخواهان سلامت» نامیده می‌شوند، سال گذشته هنگامی که در حال تلاش برای ثبت شکایت خود بابت ممنوع شدن واردات واکسن کرونا از آیت‌الله «علی خامنه‌ای»، «حسن روحانی»، رییس‌جمهور وقت و اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا بودند، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند.