عروس و داماد خوب با وجود تغییر شکل خواستگاری، تحول روابط و گسترش همباشی در جامعه ایران، همچنان برای خانوادهها معیار مهمی تلقی میشود.
جامعه ایران هرچند در این سالها حسابی متحول و معیارهای ارزشگذاری آن دگرگون شده است، اما هنوز سنت و عرف در این جامعه قدرت دارد و مناسبات فردی و خانوادگی بخش قابل توجهی از مردم را شکل میدهد.
فصلنامه «جامعهپژوهشی» در شماره بهار خود هم سراغ یکی از مهمترین این معیارهای اجتماعی در زمینه ازدواج و خانواده رفته و تحقیقی با عنوان «استانداردهای والدین ایرانی درباره عروس و داماد مطلوب» منتشر کرده است.
مادرزنها، مادرشوهرها، پدرزنها و پدرشوهرهایی که در این تحقیق شرکت داشتهاند نظرات خود در مورد عروس و داماد مطلوب را در چهار مضمون کلی اعلام کردهاند.
هر چهار گروه از والدین در مورد مضمون «ویژگیهای مطلوب زوجی و ارتباط با همسر» بر ویژگیهای مشترک «جایگاه ویژه برای همسر قائل شدن» و «سنخیت و کفویت با همسر» تأکید داشتهاند. از طرفی دیگر در این تحقیق «حفظ زنانگی عروس در خانواده» و «سازشپذیری و انعطافپذیری مالی با همسر» مختص عروس نسبت به داماد برآورد شده است.
از منظر آنها عروس و داماد باید قدرشناس یکدیگر باشند و در عین حفظ محبت و احترام و وفاداری نسبت به یکدیگر، سعی کنند زندگی مشترک را به صورت ما بودن و با هویت مشترک تعریف کنند.
در این تحقیق هر چهار گروه از والدین در مورد مضمون دوم نسبت به «حفظ مرزها» و «پیوستن به خانواده همسر» نقطه نظرات مشترکی دارند. آنها همچنین گفتهاند که «تسهیل کردن رابطه نوه و خانواده پدری» و «ابراز صحیح هیجانات در روابط با خانواده همسر» مختص عروس است.
آنها اضافه کردهاند که برای «حفظ مرزها» در روابط با خانواده همسر، عروس و داماد باید قابل اعتماد و رازدار باشند و در عین حال که مشکلات را به خانواده همسر انتقال نمیدهند، سعی کنند خانواده را به زحمت نینداخته و برای آنها آسیب یا نگرانی ایجاد نکنند.
این تحقیق همچنین میگوید که مادران و پدران بر این باورند که «به طور خاص عروس نباید ارتباط خانواده پدری و نوه را مخدوش کند و یا با بدگویی از خانواده همسر در حضور فرزند، تصویر نامطلوبی از آنها ایجاد کند. همچنین نبایستی زودرنج و تندخو باشد و سعی کند گلایهها را صادقانه و در عین حال محترمانه ابراز کند.»
در بخش دیگری از این تحقیق هر چهار گروه از والدین در مورد مضمون «ویژگیهای مطلوب خانوادگی» گفتهاند که «خانودهای امن و قابل پیشبینی»، «سنخیت و کفویت خانوادهها»، «مادر به عنوان عضو کلیدی» را به صورت مشترک برای عروس و داماد و«سلامت ژنتیکی خانواده عروس» را مختص عروس اعلام کردهاند.
از منظر والدین از آنجایی که خانواده یکی از ابعاد مهم در تربیت فرزند است، بنابراین خانواده عروس و داماد باید با ایمان، اصیل، معتبر، آبرودار، متواضع و با روابطی صمیمانه و محترمانه باشند. همچنین دو خانواده برای داشتن درکی بهتر از یکدیگر باید از تناسب مناسبی برخوردار باشند.
این تحقیق همچنین نشان میدهد که هر چهار گروه والدین در مورد مضمون «ویژگیها و قابلیتهای مطلوب فردی» گفتهاند ویژگیهای مشترک «شغلی و تحصیلی»، «اخلاقی و رفتاری»، «شخصیتی»، «مهارتی و مدیریتی» را بسیار مهم میدانند.
آنها گفتهاند عروس و داماد باید از خصوصیات اخلاقی و رفتار مناسب همچون صداقت، تواضع، قناعت، اجتماعی و مردمدار بودن برخوردار باشند و همچنین آنچه از خود تحصیلات مهمتر است، بروز اثرات آن در گفتار و منش فرد است.
به اعتقاد آنها «داشتن کارت پایان خدمت و عدم اعتیاد»، «مهارت کنترل خشم» و «ایفای نقش پدری» مختص داماد و «سلامت ژنتیکی و باروری»، «عفاف»، «آشپزی و کدبانویی»، «ساماندهی زندگی مشترک» و «ایفای نقش مادری» مختص عروس است.
بخش دیگری از این تحقیق از والدین پرسیده که چرا این استانداردها را در مورد عروس و داماد دارند که مجموعه پاسخهای آنها نشان میدهد در این معیارها «چرخهای با محوریت سیستم ارتباط خانوادگی مطلوب پس از ازدواج فرزند وجود دارد.»
به نوشته این تحقیق، در واقع والدین تنها به رابطه مطلوب فرزند با همسرش اکتفا نمیکنند و خواهان ارتباطاتی فراتر از رابطه زوجی فرزند با همسرش هستند.
بنابراین پس از ازدواج، کیفیت و چگونگی ارتباط فرزند با خانواده همسرش، خانواده با عروس و داماد، خانواده با خانواده همسر فرزند، خانواده با نوه و سالم ماندن رابطه خانواده با فرزند نیز به عنوان عوامل مهم در کیفیت و رضایتمندی والدین از ازدواج فرزند عنوان شده است.
این تحقیق همچنین نشان داده که معیارهای والدین درباره عروس و داماد، رابطه مستقیمی با نقش و نفوذ خانوادهها در شکلگیری ازدواج دارد و سختگیری یا سهلگیری خانوادهها در این زمینه نقشی اساسی بازی میکند.
این تحقیق اضافه کرده است هنگامی که بعد از ازدواج برخی معیارهای والدین محقق نمیشود، آنها سعی میکنند برای جلوگیری از تشویش یا فروپاشی زندگی فرزند با شرایط سازگاری کنند و در عین حال که خواستههایشان را سرکوب میکنند، با بزرگنمایی امتیازهای عروس و داماد به پوشاندن عیوب او بپردازند.
آنها همچنین سعی میکنند به صورت غیرمستقیم عملکردی داشته باشند تا عروس و داماد متوجه خواستههایشان شود. والدین حتی اولویتهای خود را جابهجا میکنند و یا با دیدن رضایت فرزند و موفقیت نوه، از نارضایتی خویش چشمپوشی میکنند تا بهتر بتوانند با ویژگیهای نامطلوب مدارا کنند.
بخشی از این معیارها و استانداردها هرچند در بخش قابل توجهی از خانوادهها رنگ باخته و جای خود را به ارزشهای انسانیتر و عادلانهتری داده است، اما جامعه ایران برای رسیدن به سطحی فراتر از قید و بندهای سنت و مذهب، راه طول و درازی دارد که با سرعت در حال طی کردن آن است.
ثبت نظر