جورج فلوید یا مهسا امینی؛ دوگانه سکوت و فریاد ورزشکاران

شاید در هر مقطع زمانی دیگری، پیروزی تیم ملی فوتبال ایران مقابل اروگوئه، به خبر اول رسانه‌ها تبدیل می‌شد. شاید روزها و حتی هفته‌ها در مورد آن در رسانه‌های اجتماعی بحث می‌کردند و از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های تاریخ تیم ملی نام می‌بردند؛ اما حالا همه چیز در گرو اعتراضات مردمی در ایران است.

۲۲شهریور۱۴۰۱، «مهسا امینی» به دست مامورین گشت‌ارشاد مورد ضرب و شتم قرار گرفت و ۲۵شهریور درگذشت. پس از خبر به قتل رسیدن مهسا امینی، شهرهای ایران مملو از معترضینی شد که به دادخواهی از او به خیابان‌ها آمده بودند.

هم‌زمان با این اتفاقات، برخی از چهره‌های شاخص ورزش ایران، با معترضین همراه شده و از آن‌ها و خواسته‌های‌شان حمایت کردند. اما سکوت و واکنش‌های معدود بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران، اعتراض کاربران فضای مجازی را به همراه داشت.

بازیکنان تیم ملی ایران، هم‌زمان با درگذشت مهسا امینی، در صفحات اجتماعی خود، با خانواده او ابراز همدردی کردند. ۲۶شهریور، «علی‌رضا جهانبخش» نخستین بازیکن بود. او با انتشار تصویری الهام‌بخش از دختری که نیمی از بدنش، برج آزادی تهران است و دست‌هایش را به سمت کبوتران بلند کرده، نوشت: «و موهای دختران‌مان با کفن پوشیده می‌شود.» پس از او، «احسان حاج صفی» دیگر بازیکن تیم ملی ایران نیز همین متن را در صفحه اینستاگرامش قرار داد. «سردار آزمون»، دیگر بازیکن تیم ملی فوتبال ایران بود که در صفحه اجتماعی‌اش نوشت: «اگر اینان مسلمانند، خدایا کافرم گردان.»

پست تمام بازیکنان تیم ملی ساعاتی بعد از صفحات‌شان حذف شد. اما بازیکنانی مانند «سروش رفیعی»، «مهدی قائدی» و «مسعود شجاعی» که به تیم ملی دعوت نشده بودند، در صفحات‌شان باقی ماند.

گفته می‌شد دلیل حذف شدن این پست‌ها، فشار فدراسیون فوتبال ایران به ملی‌پوش‌ها بوده است.

همچنین رسانه‌های نزدیک به سپاه‌پاسداران مانند خبرگزاری فارس نیز با حمله و پرونده‌سازی امنیتی برای بازیکنان کنونی و پیشین فوتبال ایران که با معترضین همراه شده بودند، فضا را برای فعالیت اجتماعی چهره‌های شناخته شده فوتبال ایران تنگ‌تر کردند. 

***

آیا ورزشکاران آمریکایی در قبال جورج فلوید سکوت کردند؟

خرداد سال ۱۳۹۹، «جورج فلوید» شهروند آفریقایی‌-آمریکایی در حین دستگیری توسط پلیس شهر «مینیاپولیس» کشته شد. دلیل مرگش این بود که افسری به نام «درک شووین» زانویش را به مدت ۹ دقیقه و ۲۹ ثانیه بر روی گردن او فشار داد.

پس از آن، شهرهای آمریکا محلی برای اعتراضات مردمی به تبعیض نژادی شد.

آیت‌الله «علی خامنه‌ای» رهبر جمهوری اسلامی کمی بعد در سخنرانی خود گفت: «شعار نمی‌توانم نفس بکشم که امروز مردم آمریکا می‌دهند، حرف دل همه ملت‌هایی است که آمریکا به آن‌ها ظلم کرده است.» او در سخنرانی‌اش بارها به اعتراض تمامی اقشار این کشور اشاره کرد.

هم‌زمان، رسانه «ورزش سه» در گزارشی، به همبستگی جامعه ورزش آمریکا با معترضین اشاره کرد. در این گزارش که همسو با گزارش‌های خبری صداوسیما از اعتراضات در آمریکا نوشته شده بود، به توییتی از «کالین کپرنیک» ستاره فوتبال آمریکایی اشاره شده بود: «وقتی تمدن به مرگ می‌انجامد، شورش تنها واکنش منطقی است.»

این رسانه امروز در قبال درگذشت مهسا امینی صحبت‌های «علی‌رضا دبیر» رییس فدراسیون کشتی ایران را اینگونه منتشر کرد: «اگر تخلفی شده شاکی نظام است نه افراد مُفت بر. محل پیگیری ماجرای مهسا امینی کف خیابانی نیست.»

خبرگزاری فارس دیگر رسانه سپاه‌پاسداران، که طی روزهای اخیر خواهان برخورد دستگاه‌های امنیتی و قضایی با علی کریمی به دلیل حمایت از جنبش‌های مردمی شده بود در گزارشی از تیتر «فوتبال علیه نژاد پرستی آمریکایی» استفاده کرد. در این گزارش به واکنش چهره‌های مطرح فوتبال جهان، در قبال کشته شدن جورج فلوید اشاره شده بود.

بیش از سه ماه، خبرگزاری فارس از هشتگ و تیتر «فوتبال علیه نژادپرستی آمریکایی» برای بازتاب اخبار مربوط به واکنش‌های بازیکنان و مربیان فوتبال جهان نسبت به این موضوع استفاده کرد.

اعتراض به قتل جورج فولید میان ورزشکاران آمریکایی و سپس ورزشکاران سراسر جهان، همه‌گیر شد. خبرگزاری تسنیم در گزارشی نوشت: «در دنیای ورزش واکنش‌ها به پلیس آمریکا بسیار تند بوده است. کمتر ورزشکار سیاه پوستی وجود دارد که از این قتل نژاد پرستانه پلیس سفید پوست آمریکا اعلام انزجار نکرده باشد.»

خبرگزاری دولتی ایرنا نیز در گزارش‌هایی، واکنش ستاره‌های بسکتبال، فوتبال آمریکایی و فوتبال آمریکا نسبت به کشته شدن جورج فلوید را پوشش داد.

تمامی این رسانه‌ها از بازتاب اخبار مربوط به واکنش‌های ورزشکاران ایران در قبال همراهی با مردم معترض به قتل مهسا امینی امتناع کرده‌اند.

 چرا ورزش ایران باید زیر سلطه نهادهای امنیتی باشد؟  

پس از پایان دیدار دوستانه تیم‌های ملی ایران و اروگوئه، تعدادی از بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران، عکس صفحات پروفایل خود را به رنگ مشکی تغییر دادند. با این وجود، موج انتقادات از بازیکنان تیم ملی نیز فروکش نکرد.

با نگاهی به شرایط کنونی جامعه و کنترلی که روی فعالیت‌های مجازی بازیکنان فوتبال ایران وجود دارد، می‌توان درک کرد که چرا فدراسیون فوتبال ایران باید تحت مدیریت «مهدی تاج» قرار بگیرد. مدیری از جنس اطلاعات سپاه پاسداران که بار دیگر با وجود تمامی مفسده‌های مالی‌اش، ریاست این فدراسیون را در دست گرفته است.

سال ۱۳۹۹ پس از آن‌که ورزشکاران آمریکایی در واکنش به آن‌چه تبعیض نژادی در سیستم این کشور می‌خواندند، در زمان پخش سرود ملی آمریکا زانو زدند، دونالد ترامپ گفت: «مالکین باشگاه‌ها باید این گروه از بازیکنان‌شان را اخراج کنند.» او این بازیکنان را «حرام‌زاده» خطاب کرد.

هیچ باشگاهی نه تنها بازیکن خود را اخراج نکرد، که حتی مانع از تکرار این اتفاق نشد. ورزشکاران آمریکایی باز هم در زمان پخش سرود ملی کشورشان، زانو می‌زدند.

در ایران اما فدراسیون فوتبال باید زیر نظر مهدی تاج اداره شود. رئیس کمیته ملی المپیک ایران، «محمود خسروی وفا» بادیگارد سابق علی خامنه‌ای است و سایر فدراسیون‌های ورزشی ایران نیز از زیر چتر نیروهای امنیتی خارج نمی‌شوند.