زنان و جوانان بی‌اعتماد‌ترین گروه‌ها به نظام هستند؛ نتایج یک پژوهش تازه

اعتراض‌های سراسری این روز‌های ایران برآمده از بی‌اعتمادی مطلق ایرانیان به حاکمان مذهبی این کشور است؛ بی‌اعتمادی برآمده از چهار دهه ناکامی حکم‌رانی دینی که نتایج آن مدت‌ها است زندگی مردم ایران را به فقر و فلاکت کشانده‌اند.

به استناد تمام آمار‌های رسمی و مطالعات و تحقیقات نهاد‌های علمی و پژوهشی، زندگی مردم ایران در بسیاری از شاخص‌ها در شرایط وخیمی قرار گرفته است و روز به روز بر وخامت آن افزوده می‌شود.

مجله «جامعه‌شناسی سیاسی ایران» در شماره شهریور سال ۱۴۰۱ خود تحقیقی با عنوان «بازخوانی اعتماد سیاسیِ حاصل از سرمایه اجتماعی انقلاب اسلامی» منتشر و از روند رو به رشد کاهش اعتماد ایرانی‌ها به نظام سیاسی در ایران سخن به میان آورده است.

***

مجله «جامعه‌شناسی سیاسی ایران» در تازه‌ترین شماره خود موضوع اعتماد سیاسی شهروندان به جمهوری اسلامی را مورد پژوهش قرار داده است.

این تحقیق، ضعف در پاسخ‌گویی نهادها و سازمان‌ها، افزایش سطح خط فقر، فساد غیرقابل قبول سیاسی اقتصادی، شکاف دولت - ملت، ضعف در نظام مدیریتی و هم‌چنین آسیب‌ها‌ی اجتماعی را از مهم‌ترین خطرات اعتماد سیاسی در جمهوری اسلامی نام برده است. 

این مجله در تحقیق دیگری که با عنوان «طراحی مدل سنجش اعتماد سیاسی عمومی به دولت» منتشر کرده، نوشته که روند کلی اعتماد سیاسی به نظام جمهوری اسلامی با افزایش سطح تحصیلات مردم ایران کاهش یافته است.

این تحقیق می‌گوید بی‌اعتمادی به نظام سیاسی و دولت در ایران در بین جوانان ۲۰ تا ۳۰ سال بیشتر از سایر گروه‌های سنی است؛ یافته‌ای که مابه‌ازای بیرونی آن امروز در خیابان‌های ایران و با حضور نوجوانان و جوانان خشمگین از شیوه حکم‌رانی در جمهوری اسلامی تبلور یافته است.

این تحقیق هم‌چنین نشان می‌دهد اعتماد زنان به نظام سیاسی جمهوری اسلامی بسیار کمتر از مردان است؛ یافته عیان دیگری که باز هم نشانه‌های آن را می‌توان به وضوح در اعتراض‌های سراسری و حضور زنان در راس این اعتراض‌‌ها مشاهده کرد.

زنان به واسطه چهار دهه تحمل انواع فشار‌ها، محدودیت‌ها، تبعیض‌ها و ناعدالتی‌ها، امروز به یکی از مهم‌ترین موتور‌های تحول اجتماعی و سیاسی در ایران تبدیل شده‌اند و نماد تغییر در جامعه به شما می‌روند.

این تحقیق با اعلام این موضوع که جوانان و زنان از بی‌اعتماد‌ترین گروه‌های جمعیتی به نظام سیاسی جمهوری اسلامی هستند، به سراغ بی‌اعتبار‌ترین نهاد‌‌ها در جمهوری اسلامی رفته و نوشته است که قوه مجریه و شورای نگهبان از نظر مردم ایران بی‌اعتماد‌ترین نهاد‌ها در کشور به شما می‌روند.

در بخش دیگری از این تحقیق آمده است که نحوه عملکرد نظام، میزان تناسب قانون اساسی با وضعیت کنونی کشور، میزان تاثیر و ایفای نقش مردم در تصمیم‌گیری‌های نظام از دیگر شاخص‌هایی هستند که وضعیت مطلوبی در میان مردم ایران ندارند.

اعتماد به کارگزاران سیاسی، استفاده شایسته و بهینه مسوولان از منابع موجود کشور، داشتن تخصص و مهارت لازم برای انجام وظایف و میزان جلوگیری از حیف و میل بیت‌المال از  نامطلوب‌ترین شاخص‌ها در میان مردم ایران براساس یافته‌های این تحقیق هستند.

فساد سیاسی، بهره‌مندی و استفاده از رانت و امتیازات ویژه به سبب داشتن نفوذ یا روابط خاص سیاسی هم از دیگر شاخص‌هایی با شرایط نامطلوب‌ در میان مردم ایران اعلام شده‌اند.

این مجله در شماره مرداد ۱۴۰۱ خود هم تحقیقی با عنوان «تحلیل رابطه ادراک شهروندان از عملکرد بودجه‌ریزی دولت و سطح اعتماد سیاسی در ایران» منتشر کرده و به صراحت نوشته است که مطالعات انجام شده در ایران نشان دهنده کاهش سطح اعتماد سیاسی به نظام جمهوری هستند که مدیریت مالی دولت‌ها و عملکرد نهادها از جمله عوامل تاثیرگذار بر این کاهش اعتماد به شمار می‌روند.

این تحقیق به طور خاص تلاش کرده است سهم هر استان از بودجه دولتی و نسبت اعتماد ساکنان استان‌ها به دولت و حاکمیت را مورد بررسی قرار دهد.

تحقیق یاد شده نشان می‌دهد افرادی که از نحوه عملکرد بودجه‌ریزی در ایران رضایت ندارند، اعتماد سیاسی آن‌ها نسبت به نظام سیاسی، نهادها و کنش‌گران سیاسی پایین است.

نتایج این تحقیق حاکی از آن هستند که فقط حدود ۲۵ درصد مردم ایران به نظام سیاسی و تنها ۲.۱ درصد مردم به نهاد‌های دولتی اعتماد کامل دارند.

نتایج این تحقیقات همگی شرح حال و روز این روز‌های ایران و مردمان آن هستند که با حضور در خیابان‌ها می‌خواهند این وضعیت پایان یابد.

تازه‌ترین شماره فصل‌نامه «امنیت ملی»، وابسته به «دانشگاه دفاع ملی» هم به تازگی تحقیقی با عنوان «تحلیلی بر ریشه‌های اجتماعی شکل‌گیری و بروز نارضایتی‌های اجتماعی در ایران» منتشر و به بررسی میزان گرایش مردم به شرکت در اعتراض‌ها پرداخته است. این تحقیق هم می‌گوید که ۷۵ درصد مردم برای شرکت در جنبش‌های اعتراضی آمادگی دارند؛ درصد قابل توجهی از جمعیت ایران که حالا بخش‌های مهمی از آن‌ در خیابان‌ها هستند و با انواع تهدید‌ها و ارعاب‌ها هم حاضر نیستند به خانه‌های خود بروند تا شاید حاکمیت صدای آن‌ها را بشنود.