این پرسش برای مردم ایران همیشه مطرح است که چه سازوکار شخصیتی، سازمانی و خانوادگی می‌تواند پلیس، یگان ویژه، لباس شخصی‌ها و بازجو‌هایی در جمهوری اسلامی تربیت کند که در اوج سبعیت عمل کنند و مردم معترض در خیابان‌ها را به خاک و خون بکشند؟ در این گزارش بر اساس آن‌چه در چند پژوهش رسمی منتشر شدهاند، تلاش کرده‌ایم به این پرسش پاسخ دهیم.
***
پلیس، نیروهای یگان ویژه یا لباس شخصی‌ها در سیستمی پرورش می‌یابند و حمایت می‌شوند که به سیستم «کوتوله‌پروری» مشهور است و در چهار دهه گذشته هم تا دل‌تان بخواهد، مدیران کوتوله‌ای پرورش داده که یکی از نتایج آن، همین سرکوب بی‌حد و حصر اعتراض‌ها در ایران ذیل القائات و تربیت‌های ایدئولوژیک نیروهای سرکوب‌گر است.
کوتوله‌پروری هم‌چنین فرایندی است که طی آن، کارکنان نامناسب و فاقد صلاحیت برای تصدی پست‌‌های مدیریتی و کلیدی یک سازمان و با استفاده از ابزار قدرت به جای عملکرد انتخاب می‌شوند؛ همان‌طور که در سازمان سرکوب جمهوری اسلامی، کسانی فرصت ارتقا پیدا میکنند که به طور کامل در خدمت سیستم باشند و در برابر فرامین، چون و چرا نداشته باشند.
فصل‌نامه «پژوهش‌های مدیریت راهبردی»، وابسته به «دانشگاه آزاد» در تازه‌ترین شماره خود تحقیقی با عنوان «تبیین الگوی راهبردی مدیریت کوتوله‌پروری در سازمان‌های دولتی ایران» منتشر کرد که نتایج آن می‌توانند قابل تعمیم به نهاد‌های سرکوب و مدیران آن‌ها در نظام ایدئولوژیک جمهوری اسلامی باشند.
این فصل‌نامه درباره مدیران کوتوله در سیستم‌هایی مثل جمهوری اسلامی نوشته است که آن‌ها مدیرانی قلدر، تهدید کننده و هوچی هستند، روحیه سرکوب‌گر و استبدادی دارند و حضورشان منجر به تحمیل هزینه‌های زیادی به سیستم می‌شود.
پلیس و نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی در جمهوری اسلامی از این قاعده مستثنی نیستند. هرچند که در این تحقیق به ساختار کوتوله‌پروری آن‌ها اشاره مستقیمی نشده است اما تحقیقات قابل توجهی در دسترس هستند که نشان می‌دهند در یگان ویژه، نیروهای سرکوب چه‌طور به لحاظ فردی و روانی آماده می‌شوند تا اعتراض‌ها را با شدید‌ترین شکل ممکن سرکوب کنند؛ آن‌هم در شرایطی که هر یک از نیرو‌ها با ده‌ها مشکل شخصی، خانوادگی، سازمانی و اجتماعی دست و پنجه نرم میکنند و همه این مسایل در کیفیت و نحوه عملکرد آن‌ها در مواجهه با اعتراض‌های خیابانی نقش به‌سزایی بازی میکنند.
نتایج یک تحقیقی که در فصل‌نامه «دانش انتظامی» استان کردستان با عنوان «طراحی الگوی مدیریت هیجان نیروهای یگان ویژه پلیس» منتشر شدهاند، نشان می‌دهند نیروهای یگان چه فکر میکنند، چه شرایطی دارند و چه عواملی می‌تواند در عملکرد میدانی آن‌ها تاثیرگذار باشد.
بخشی از این تحقیق مربوط به تنش و استرس در نیروهای یگان ویژه است. برخی از اعضای این یگان در استان کردستان که در این تحقیق مشارکت داشته، گفتهاند مسایل و گرفتاری‌های زندگی در انجام ماموریت‌های آن‌ها تاثیرگذار هستند.
برخی هم گفتهاند: «خیلی موقع‌ها ناسزا گويی از طرف مردم باعث می‌شود که احساس کنی آن‌ها {مردم} قدر تو را نمی‌دانند.»
اعضای یگان ویژه استان کردستان شرکت کننده در این تحقیق هم‌چنین گفتهاند همواره نگران آسیب‌های جسمی و عاطفی در شغل خود هستند؛ به‌ویژه این که همکاران آن‌ها به یک‌دیگر اعتماد ندارند.
آن‌ها در این تحقیق گفتهاند: «موفقیت ما خیلی بستگی به اين دارد که شیوه تصمیم‌گیری مسوولان ارشد پلیس چه‌طور باشد. بعضی مواقعا حمايت نمی‌شویم و بین ماها تبعیض می‌گذارند.»
در بخش دیگری از این تحقیق با وجود تمام مسایل و مشکلاتی که اعضای یگان ویژه درباره آن سخن گفتهاند، اشاره شده است که نگرش معنوی باعث می‌شود نیروهای يگان ويژه در مواجهه با مسایل و دشواری‌ها، با رجوع به خداوند و چشم‌داشت به پاداش الهی، به آرامش و رضايت درونی دست يابند.
بر اساس این تحقیق، برای نیروهای یگان ویژه همه موقعیت‌ها و بحران‌ها به مثابه میدانی برای «آزمايش الهی» است و انتظار می‌رود فردی با اين ويژگی درصدد برآيد بهترين عملکرد را داشته باشد.
یک تحقیق پلیس استان سمنان نشان می‌دهد آن دسته از نیروهای یگان ویژه که با استرس فردی، سازمانی و محیطی کمی دست به گریبان هستند، در زمان سرکوب‌ها به طور معناداری عملکرد بهتری دارند.
نیروهای پلیس و یگان ویژه که از پایگاه‌های بسیج، مساجد و اقشار فرودست جذب و در محیطی کوتوله‌پرور و ایدئولوژیک پرورش داده می‌شوند، با وجود تمام این آموزش‌ها و تجربیات در سرکوب میدانی اعتراض‌ها، استرس فراوانی را تحمل میکنند.
نتایج یک تحقیق پلیس که در شماره زمستان سال ۱۳۹۶ فصل‌نامه «مطالعات مدیریت انتظامی» منتشر شده‌ااند، نشان می‌دهند فرماندهان یگان ویژه از ابزار‌های متنوعی برای اقناع نیروهای خود به منظور سرکوب معترضان سود می‌برند.
این تحقیق نشان می‌دهد فرماندهان میدانی به میزان بسیار زیادی از «توجیه و تبیین مذهبی دینی اقدامات یگان ویژه»، «سخنرانی» و «نمایش فیلم و عکس از خراب‌کاری اغتشاش‌گران» برای اقناع نیروهای خود به منظور سرکوب یا کشتار معترضان استفاده میکنند.
نتایج این پژوهش به روشنی نشان می‌دهند که فرماندهان ارشد پلیس چه‌طور و با چه سازوکار‌هایی نیروهای این یگان را قانع میکنند در خیابان‌ها اقدام به ضرب و شتم یا حتی کشتن معترضان کنند.
در یگان ویژه، برخلاف بسیاری از تصورات رایج، سربازانی هم به خدمت گرفته می‌شوند که برای طی دوره اجرای سربازی به خدمت این یگان درآمده‌اند. وضعیت سربازان البته بسیار متفاوت از اعضای رسمی و ثابت این نیرو است، چرا که نحوه و نگرش فرماندهان ارشد به این دسته از نیرو‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای متفاوت است. البته شخصیت سرباز‌ها هم در این میان نقش مهمی ایفا می‌کند.
بنابراین، سربازان را باید از مهم‌ترین قربانیان خدمت در یگان‌های مختلف پلیس، به‌ویژه یگان ویژه تلقی کرد. نتایج یک تحقیق پلیس نشان می‌دهند عوامل «مدیریتی»، «فردی» و «ساختاری» در درون فراجا از مهم‌ترین عوامل علت متواری شدن آن‌ها از محل خدمت هستند.
دسته‌ای از این سربازان به واسطه تمرد از دستور مقام مافوق و فرار از تحقیر‌‌های روزمره، دست به چنین اقدامی می‌زنند. در جریان اعتراض‌های روز‌های اخیر هم گزارش‌هایی مبنی بر تمرد برخی از نیروهای پلیس از اجرای فرامین فرماندهان میدانی برای شرکت در سرکوب‌ها منتشر شدهاند.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر