آیا آمریکا وارد کننده محصولات نانو تکنولوژی ایران است؟

«سعید جلیلی»، عضو شورای عالی امنیت ملی، روز ۶اکتبر۲۰۲۲، در توییتی مدعی شد: «آمریکا با نادیده گرفتن تحریم‌های اولیه خود، از ایران محصولات پیشرفته نانوتکنولوژی وارد می‌کند.» او در این توییت نوشته: «از نشانه‌های پیشرفت کشور و درماندگی دشمن این است که، آمریکا از یک سو با تحریم‌های ثانویه، کشورهای دیگر را برای خرید نفت از ایران مجازات می‌‌کند، و از سوی دیگر خود آمریکا برای خرید محصولات پیشرفته نانوتکنولوژی از ایران، تحریم‌های اولیه خود را نادیده و از طریق واسطه، آن‌ها را وارد می‌کند.»

آیا ایران در تولید محصولات نانو تکنولوژی، کشوری عمده به شمار می‌آید؟ آیا محصولات ایران در بازار آمریکا حضور دارد؟ آیا سازمان غذا و داروی آمریکا FDA، محصولی از مجموعه تولیدات نانو تکنولوژی ایران را تایید کرده است؟ «ایران‌وایر» در این گزارش می‌کوشد به این پرسش‌ها پاسخ دهد.

 

تولیدات نانو تکنولوژی ایران 

براساس آخرین گزارش ستاد نانو تکنولوژی ایران، ایران تا سال ۱۴۰۱، جمعا ۹۶۸ محصول و ۲۳۴ تجهیزات نانو محور تولید کرده، یعنی جمعا ایران در حوزه نانو تکنولوژی، موفق به تولید ۱۲۰۲ کالا و تجهیزات شده است.  

محصولات نانو تکنولوژی ایران متنوع و در برگیرنده حوزه‌های زیر است: (فهرست محصولات نانو ایران در این لینک در دسترس است)

چند درصد تولیدات نانو تکنولوژی ایران به بازارهای جهانی راه یافته است؟

گزارش سال ۱۳۹۹ ستاد نانو تکنولوژی ایران، حاکی است که تنها ۷.۳ درصد تولیدات نانو تکنولوژی ایران صادر، و ۹۲.۷ درصد تولیدات مصرف داخلی داشته است.

آیا تولیدات نانو تکنولوژی ایران به بازار آمریکا راه یافته است؟

خیر؛ برای پاسخ به این پرسش چند فکت معتبر وجود دارد که اعتبار این ادعا را زیر سوال می‌برد:

۱- آمریکا یکی از بزرگترین و معتبرترین کشورهای دنیا در نانو تکنولوژی است. آمریکا با ثبت ۴۶۶۶ اختراع در USPTO و EPO، تا پایان سال ۲۰۱۹، معادل ۴۵.۱۶ درصد اختراعات این حوزه را به نام خود ثبت کرده است:

ضمن اینکه ۴ شرکت از ده کمپانی اول دنیا، با بیشترین سهم در بازار محصولات نانو تکنولوژی دنیا، متعلق به کشور آمریکاست.

۲- هیچ محصول نانو تکنولوژی، بدون تایید FDA نمی‌تواند وارد بازار آمریکا شود، و تاکنون سازمان غذا و داروی آمریکا هیچ محصول نانو ایرانی را تایید نکرده است. لیست ۸۰ محصول نانو تکنولوژی که تاکنون موفق شده تاییدیه FDA را دریافت کند در این لینک در دسترس است. ضمن اینکه مقررات مربوط به محصولات نانو تکنولوژی، محدود به مجوز سازمان غذا و داروی آمریکا نیست، و سازمان‌های متعددی در این حوزه مقرراتی وضع کرده‌اند که راه ورود به این بازار را سخت می‌کند.

۳- آمریکا خارج از بازار هدف ستاد نانو تکنولوژی ایران بوده است.

ستاد نانو تکنولوژی ایران، برای تسهیل ورود شرکت‌های نانو تکنولوژی ایران به بازارهای جهانی، اقدام به راه‌اندازی واسطه‌های صادراتی کرده است. واسطه‌های صادراتی عبارتند از رایزنان فناوری، کارگزاران تجاری برون مرزی، شرکت‌های مدیریت صادرات و خانه‌های نوآوری و فناوری برون مرزی. اگر به نقشه‌های منتشره از مراکز فعالیت واسطه‌های صادراتی نگاه شود، تمرکز آن‌ها بر شرق و جنوب آسیا، آسیای میانه، آفریقا و اروپا شامل کشورهای روسیه، چین، ترکیه، هند، کنیا، لبنان، افغانستان، اندونزی و سوریه است. آمریکای شمالی خارج از بازار هدف ستاد نانو تکنولوژی ایران است:

۴- مقام‌های فعال در ستاد نانو تکنولوژی ایران، چنین ادعایی ندارند و از آمریکا به عنوان کشورهایی که محصولات ایرانی به آنجا صادر می‌شود نامی نبرده‌اند. «سعید سرکار»، دبیر ستاد نانو تکنولوژی ایران، ۵خرداد۱۴۰۱،  اعلام کرده که محصولات نانو تکنولوژی ایران به ۴۵ کشور دنیا صادر می‌شود. او از کشورهای کره‌جنوبی، استرالیا، آلمان، انگلیس، فرانسه، روسیه، مالزی، اندونزی، و کشورهای آمریکای لاتین به عنوان مقاصد صادراتی ایران نام برده، و اشاره‌ای به کشورهای آمریکای شمالی ندارد.

 

جمع بندی

سعید جلیلی عضو شورای عالی امنیت ملی، در توییتی مدعی شد: «آمریکا با نادیده گرفتن تحریم‌های اولیه خود، از ایران محصولات پیشرفته نانوتکنولوژی وارد می‌کند.» بررسی‌های «ایران‌وایر» نشان می‌دهد که:

۱- شرکت‌های نانو تکنولوژی آمریکا بیشترین سهم را از بازار نانو تکنولوژی دنیا در اختیار دارند.

۲- هیچ محصول نانو تکنولوژی، بدون تایید FDA و سایر سازمان‌های مرتبط نمی‌تواند وارد بازار شود، و تا کنون سازمان غذا و داروی آمریکا، هیچ محصول نانو ایرانی را تایید نکرده، بنابراین ورود محصولات نانو تکنولوژی ایران به این کشور ممنوع است.

۳- آمریکا خارج از بازار هدف ستاد نانو تکنولوژی ایران بوده است. واسطه‌های صادراتی ایران بیشتر بر کشورهای آسیایی تمرکز دارند.

۴- در میان اسامی کشورهای اعلام شده از سوی دبیر ستاد نانو تکنولوژی ایران، به عنوان کشورهای مقصد صادراتی ایران، نام آمریکا قرار ندارد.

۵- تولیدات شرکت‌های نانو تکنولوژی ایران اصولا مصرف داخلی دارند، و تنها ۷ درصد تولیدات ایران به ارزش ۷۲ میلیون دلار سالانه صادر می‌شوند. از افغانستان،‌ ترکیه و عراق، به عنوان مهمترین واردکنندگان محصولات نانو تکنولوژی ایران یاد می‌شود. 

۶- نگاهی به فهرست تولیدات صادراتی نانو تکنولوژی ایران نیز نشان می‌دهد که آمریکا نمی‌تواند مقصد صادراتی این کالاها باشد:

بنابراین، «ایران وایر» به ادعای سعید جلیلی عضو شورای عالی امنیت ملی، مبنی بر اینکه «آمریکا با نادیده گرفتن تحریم‌های اولیه خود، از ایران محصولات پیشرفته نانوتکنولوژی وارد می‌کند»، نشان «حقیقت ندارد» می‌دهد.

حقیقت ندارد: اظهار دروغ درباره یک واقعه مشخص تازه، یا چیزی که قبلا عدم صحت آن اثبات نشده، با استفاده از واقعیات و مدارک موجود است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در «ایران‌وایر»، این‌جا را کلیک کنید.