قوه قضاییه: اتهام شهروندان فرانسوی بازداشت شده «جاسوسی» است

در حالی که نزدیک به ۴۰ روز از آغاز اعتراضات سراسری در ایران پس از جان باختن «مهسا امینی» در بازداشت «گشت ارشاد» می‎گذرد، قوه قضاییه متهم کردن شهروندان اروپایی و دو تابعیتی‎ها را در دستور کار خود قرار داده است.

***

«مسعود ستایشی»، سخن‌گوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی در نشست خبری امروز سه‌شنبه سوم آبان ۱۴۰۱ خود اعلام کرد که تعداد شهروندان فرانسوی بازداشت شده در ایران دست‌کم به پنج نفر رسیده است. 

او هم‌چنین بدون اشاره به جزییات این پرونده تاکید کرد: «این پرونده، پرونده مهمی است.» 

ستایشی در ادامه گفت: «ابعاد و زوایای پرونده نیاز به تحقیقات فشرده و منسجمی دارد. این پرونده در مرحله تحقیقات است و کار با دقت، سرعت و صحت انجام می‌شود.»

به گفته سخن‌گوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، اتهامات کسانی که فرانسوی‌ هستند و مرتبطان آن‌ها که تحت بازداشت‌ قرار دارند، «اجتماع و تبانی به قصد امنیت ملی کشور» و «جاسوسی» است.

در حالی که حدود دو هفته پیش «کاترین کولونا»، وزیر امور خارجه فرانسه تایید کرده بود تعداد اتباع بازداشتی این کشور در ایران به پنج نفر رسیده، این اولین بار است که قوه قضاییه جمهوری اسلامی نیز بازداشت «دست‌کم» پنج تبعه فرانسه را تایید کرده است.

پیش‌تر چند کشور اروپایی، از جمله فرانسه از اتباع خود خواسته بودند تا ایران را ترک کنند.

اما چند منبع خبری، از جمله بخش فارسی «بی‌‎بی‌‎سی» ادعا کرده‌اند که در بین بازداشتی‎های این کشور، نام کارمندان سفارت فرانسه هم به چشم می‎خورد. 

تا کنون نام و هویت چهار شهروند فرانسوی بازداشت شده در ایران مشخص شده است. «سسیل کولر»، عضو فدراسیون آموزش و فرهنگ سندیکای نیروی کار فرانسه و همسرش، «ژاک پاریس» که با ویزای گردش‌گری به ایران سفر کرده بودند، از جمله این افراد هستند.

روز چهارشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱، وزارت اطلاعات رسما تایید کرد که این دو نفر را با اتهام «سازمان‌دهنده آشوب و بی‌نظمی» در ایران بازداشت کرده است.

در بیانیه وزارت اطلاعات در رابطه با این دو شهروند فرانسوی آمده بود که آن‎ها ماموریت داشته‌اند از اعتراض‌های صنفی و معیشتی در ایران برای «شبکه‌سازی و مرتبط‌سازی افراد و شبکه‌های آلوده داخلی» استفاده تا جامعه را با موج سهمگینی از تخریب، شرارت و ناامنی مواجه کنند.

هم‌چنین در آن بیانیه، وزارت اطلاعات از «شورای هماهنگی تشکل‎های صنفی فرهنگیان» به عنوان یکی از تشکل‎های غیرقانونی که این دو شهروند فرانسوی با آن‎ها مرتبط بوده‌اند، نام برده بود.

یک هفته بعد از اعلام خبر بازداشت سیسیل کوهلر و ژاک پاریس توسط وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی، رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی با انتشار گزارشی ویدیویی، این دو نفر را جاسوس‌هایی خواندند که در سازمان‌دهی اعتراضات صنفی نقش داشته و با معلمان کنش‌گر و فعالان کارگری دیدار کرده‌اند. 

این گزارش در خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتشر شد. 

زندانی ایرانی فرانسوی دیگر، «فریبا عادل‌خواه» است؛ پژوهش‌گر «موسسه مطالعات سیاسی پاریس» (سیانس پو) که سه سال پیش در یکی از سفرهای خود به ایران بازداشت شد. 

عادلخواه در رشته جامعه‌شناسی در «دانشگاه استراسبورگ» فرانسه تحصیل کرده و دکترای خود را از «مدرسه مطالعات عالی علوم اجتماعی» در پاریس گرفته است. او در زمینه ایران و اسلام و شیعه تخصص دارد.

مقام‌های امنیتی و قضایی هم‌زمان با فریبا عادل‌خواه، «رولان مارشال»، پژوهش‌گر فرانسوی دیگری را هم بازداشت کرده بودند اما در نهایت ایران او را با یک زندانی ایرانی در فرانسه معاوضه کرد که متهم به دور زدن تحریم‌های ایران بود.

«سعید دهقان»، وکیل فریبا عادل‌خواه اردیبهشت ۱۳۹۹ خبر از محکومیت موکلش به پنج سال حبس داده بود.

چهارمین شهروند فرانسوی بازداشت شده در ایران، «بنژامن (بنجامین) بریر»، جهانگرد فرانسوی است که اردیبهشت ۱۳۹۹ در حال ورود به ایران از مرز ترکمنستان بازداشت شد. اتهام او به پرواز درآوردنِ پهپاد در منطقه ممنوعه بود. این شهروند فرانسوی به جاسوسی متهم شده است.

در روزهای اخیر، خبر بازداشت «مروارید ایاز»، دانش‌آموخته دکترا نیز منتشر شده بود. او یک پژوهش‌گر ایرانی و درس خوانده در فرانسه است که در رشت بازداشت شده است. ایاز البته دو تابعیتی نیست.

پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران، تلویزیون جمهوری اسلامی اعترافات دو شهروند فرانسوی، سیسیل کوهلر و همسرش را پخش کرد که گفتند سفرشان به ایران برای آماده کردن شرایط برای انقلاب و سرنگونی رژیم اسلامی ایران بوده است.

فرانسه این اعترافات تلویزیونی را «شرم‌آور» خواند و نهادهای مستقل کارگری، از جمله شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران این اعترافات را «سناریوسازی‌های تکراری وزارت اطلاعات علیه فعالان کارگری و سندیکایی» دانستند.

شهروندان فرانسوی تنها اتباع بیگانه‎ای نبوده که پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران بعد از مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد دستگیر شده‌اند. خانواده یک شهروند اسپانیایی که قصد داشت مسیر مادرید تا محل برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در دوحه را پیاده طی کند، روزگذشته (دوشنبه) خبر دادند از حدود سه هفته پیش که پسرشان وارد ایران شده است، هیچ اطلاعی از او ندارند.

خانواده «سانتیاگو سانچز» گفتند که ارسال پیام‌های فرزندان‌شان از دوم اکتبر(۱۰ مهر ۱۴۰۱) و یک روز پس از ورود به ایران از طریق مرزهای شمال غربی این کشور متوقف شده است.

حساب اینستاگرامی‌ این شهروند اسپانیایی، کوه‌نورد و چترباز سابق ارتش اسپانیا که طی ۹ ماه گذشته ماجراهای سفرش با پای پیاده را در حساب اینستاگرامی خود منتشر می‌کرد، پس از ورود به ایران غیرفعال شد.

«کایلی مور-گیلبرت»، شهروند استرالیایی و زندانی سابق در ایران نیز در حساب کاربری‎ خود در توییتر از بازداشت دو شهروند نیوزلندی در ایران خبر داده است.

به نوشته مور-گیلبرت، «توفر ریچ‌وایت» و همسرش، «بریجیت تک‌ری»، صاحبان صفحه اینستاگرامی «سفر زمین» در زمینه ترویج مسایل محیط زیستی فعالیت می‎کردند.

این زوج بلاگر روز چهاردهم تیر آخرین پست خود را در حساب اینستاگرام‌شان با چند استوری از مرز ترکیه با ایران منتشر کردند اما پس از آن فعالیت حساب اینستاگرامی‌ آن‌ها متوقف شد.