دختر ایرانی با لباس سیاه بر تن روی سطل زباله واژگونی میایستد و در میان طنین شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» شال مشتعل خود را در هوا تکان میدهد. لحظهای بعد در ویدیو مشاهده میکنیم که خم میشود و روسری دیگری را از دوستی میگیرد و آن را هم در مقابل چشمان معترضان به آتش میکشد.
این دختر نیکا شاکرمی ۱۶ ساله از تهران بود. نیکا روز ۲۹ شهریور (۲۰ سپتامبر) چند ساعت بعد از ثبت این لحظهها در تصاویر ویدئویی که به صورت اختصاصی در اختیار سیانان قرار گرفته و صحت آن ها تایید شده است، ناپدید شد. خانوادهاش بعد از یک هفته خبر فوت او را دریافت کردند.
***
مقامات ایرانی ادعا میکنند جسد نیکا صبح روز ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر) در حیاط خلوت ساختمانی پیدا شده است. مادر نیکا تا هشت روز اجازه دیدن جسد و احراز هویت آن را پیدا نکرد. فیلم دوربین مداربستهای که توسط مقامات ایرانی منتشر شده است نشان میدهد که فردی که ماسک به صورت دارد و مقامات ادعا میکنند نیکا است لحظاتی بعد از نیمه شب ۲۹ شهریور و دقایق اولیه بامداد روز ۳۰ شهریور وارد ساختمان متروک و نیمهکارهای در تهران میشود.
دادستان تهران در ابتدا اعلام کرد نیکا به خاطر پرتاب شدن از بام ساختمان جان خود را از دست داده و مرگش «هیچ ارتباطی به اعتراضهای آن روز ندارد»، اما علیرغم آن که مرگ نیکا را ظاهرا قتل تلقی کرد توضیح نداد آیا مظنونینی در این رابطه تحت تحقیق و بازجویی قرار گرفتهاند یا نه. شبکههای تلویزیونی اعلام کردند نیکا «سقوط» کرده است اما مدارکی در حمایت از ادعای تصادفی بودن این سقوط ارائه ندادند.
روز چهارشنبه بعد از این که «سیانان» نظر حکومت ایران را درباره شواهد موجود در پرونده جویا شد، یک رسانه ایرانی به نقل از دادستان تهران گفت نیکا خودکشی کرده است. مقامات ایرانی هنوز به پرسشهای مکرر سیانان درباره مرگ نیکا پاسخ ندادهاند.
مقامات ایران هنوز توضیح ندادهاند چرا نیکا به خواست خود وارد ساختمان شده است، و مادر نیکا میگوید باور ندارد فرد ماسکدار نیکا باشد. به گفته مادر نیکا، وی توسط مقامات کشته شده است، اما مقامات هرگز اعلام نکردند آیا نیکا در هیچ مقطعی در بازداشت بوده است یا نه.
اما دهها ویدیو و شهادت شاهدان عینی که به طور انحصاری توسط سیانان به دست آمده است حاکی از آن هستند که نیکا ظاهرا آن شب توسط نیروهای امنیتی ایران تعقیب و بازداشت شده است. «لادن»، یکی از شاهدان عینی، به سیانان گفت نیکا را دیده است که طی اعتراضات توسط «چندین مامور لباس شخصی درشت اندام» بازداشت و داخل ماشین انداخته شد.
این شاهد عینی، که در ترافیک تهران گیر کرده بود، لحظاتی قبل فیلمی را تصویربرداری کرده بود که در آن کسی که ظاهرا شاکرمی است پشت خودروی سفیدی پنهان میشود و با فریاد به راننده میگوید «تکون نخور، تکون نخور»، و لحظاتی بعد از این سرپناه موقت میگریزد.
هفت نفر که نیکا را میشناختند و با سیانان صحبت کردند هویت او را (در این فیلم) تایید میکنند. همین فیلم ویدیویی که در ساعت ۸:۳۷ عصر ۲۹ شهریور تصویربرداری شده است پلیس ضد شورش را سوار بر موتورسیکلت و در حال گشت در آن منطقه نشان میدهد.
لادن میگوید «میخواستم نجاتش بدهم اما نتوانستم. حدود ۲۰ یا ۳۰ بسیجی موتورسوار در پیادهرو بودند.» «شاکرمی به سمت آنها سنگ پرتاب میکرد. من ترسیده بودم و حتی از کنارش رد شدم و بهش گفتم عزیزم مراقب باش! چون چند تا پلیس لباس شخصی در خیابانها و لابلای ماشینها دنبال او میگشتند.» لادن میگوید: «پنجاه متر جلوتر گرفتنش.»
ردیابی آخرین لحظات زندگی نیکا شاکرمی
مقامات ایرانی ادعا میکنند نیکا شاکرمی به دلیل سقوط از بام ساختمانی در شب ۲۹ شهریور جان خود را از دست داده است، و این واقعه ارتباطی به اعتراضات ساعات پیش همان روز ندارد. بررسی تصاویر آن شب و مصاحبه با شاهدان عینی توسط سیانان حاکی از آن است که نیکا آن شب در دل اعتراضات حضور داشت و سر از منطقهای درآورد که در محاصره نیروهای مسلح بود و در نهایت همانجا دستگیر شد.
لادن هنگامی که متوجه شد نوجوانی که آن شب از او فیلمبرداری و با او صحبت کرده بود همان نوجوانی است که چند روز پیش خبر درگذشتنش اعلام شده بود، با سیانان مصاحبه کرد. سیانان با کمک فعالان گروه ۱۵۰۰ تصویر بهطور اختصاصی با چند شاهد عینی هم مصاحبه کرد که روز ۲۹ شهریور در اعتراضات تهران حضور داشتند.
شواهد موجود شامل دیگر تصاویر ویدیویی، از جمله ویدیوی سوزاندن روسری، نشان میدهند که اوایل آن شب نیکا پیش از آغاز سرکوب در خط مقدم اعتراضها حضور داشته و به گفته شاهدان بیپروا شعارها را رهبری و سنگ پرتاب میکرده است.
شاهدان میگویند پس از هجوم نیروهای امنیتی از جمله نیروهای بسیج مخوف به منطقه اطراف دانشگاه تهران و بلوار کشاورز که عصر آن روز محل تجمع اکثر معترضان بود، نیکا به هدفی برای آنها تبدیل شد.
«نجمه»، معترضی که همراه نیکا در تظاهرات مشارکت داشته، میگوید «یادم هست که چقدر شجاع بود چون بالای سطل آشغال میرفت و پایین نمیآمد. روسریاش را هم آتش زد.»
سیانان در این گزارش برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیت شاهدان عینی، از نام مستعار برای همه آنها استفاده میکند.
شلیک «گاز اشک آور و تفنگ ساچمهای» توسط نیروهای مسلح
روز ۲۹ شهریور، دانشجویان حدود ساعت ۵ تا ۶ عصر در اعتراض به مرگ مهسا امینی حوالی پارک لاله تجمع کردند. مهسا امینی زن ایرانی کرد تبار ۲۲ سالهای بود که ماه پیش پس از دستگیری توسط گشت ارشاد به خاطر نحوه لباس پوشیدنش، در بازداشت درگذشت.
طی چند هفته اخیر صحنه سر دادن شعار «مرگ بر دیکتاتور»، سوزاندن روسری و پرتاب سنگ به سوی نیروهای امنیتی توسط جوانان به ویژه زنان به منظره آشنایی در تهران تبدیل شده است.
در مقطعی معترضان سطل زبالهای آورده و برای بستن خیابان آن را واژگون میکنند. تصاویر ویدیویی نیکا و چند نفر دیگر را نشان میدهد که روی سطل زباله میپرند.
نیما که در اعتراضات حضور داشت و شاهد این وقایع بود میگوید «روسریاش را آتش زد و آن را تکان میداد. بهش گفتم آن را تکان نده ممکن است خودت را بسوزانی، فقط نگهش دار تا بسوزد. سپس روسری دو دوستی که همراهش بودند را هم گرفت و آنها را هم آتش زد.»
دیگر فیلمهای ویدیویی موجود از وقایع آن شب، که اطلاعات جغرافیایی آنها توسط سیانان تایید و تصاویر آنها راستیآزمایی شده است، نیکا را در حال پرتاب سنگ به سوی نیروهای امنیتی نشان میدهند. نیکا کوله پشتی CAT مشخصی به همراه، ماسک سیاه بر صورت و کلاه بر سر دارد. صدایی که بنظر میرسد شلیک گلوله باشد به گوش میرسد.
شاهدان عینی میگویند حملات نیروهای امنیتی از ساعت ۷ تا ۸ شب شدت گرفت. رضا یکی دیگر از شاهدان عینی میگوید: «گاز اشکآور و گلوله ساچمهای شلیک میکردند و معترضان را میگرفتند. تقریبا همه ما با آنها که مواجه میشدیم فرار میکردیم.»
هنگامی که نیروهای ضد شورش و بسیج خیابانها را پر کردند، معترضان برای فرار از سرکوب به هر سویی میگریختند.
«دینا»، شاهد عینی دیگری که در مقطعی از اعتراضات دوشادوش نیکا راه میرفت، به سیانان گفت نیکا را در مقابل پمپ بنزین نزدیک دانشگاه تهران در کنار گروهی از معترضان دید که پس از فرار از گاز اشکآور نیروهای امنیتی آنجا جمع شده بودند.
اشخاص دیگری توانستند از دستگیری برخی توسط گروهی فیلم بگیرند که بهنظر میرسد نیروهای لباس شخصی باشند.
«رضا» میافزاید: «با چشم خودم دیدم نیروهای امنیتی زنان را با باتوم میزدند و خیلی از آنها را گرفتند و داخل ونهای پلیس انداختند.»
شاهدان عینی که با سیانان صحبت کردند آخرین بار در بحبوحه چنین سرکوب شدیدی نیکا را مشاهده کردند و ۹ روز گذشت تا خانواده نیکا بهطور رسمی از محل نگهداری او مطلع شدند. در آخرین تصاویری که نیکا را زنده نشان میدهند و موقعیت جغرافیایی آنها توسط سیانان تایید و محتوای آنها راستیآزمایی شده است، نیکا از سه جهت در محاصره نیروهای امنیتی قرار دارد.
دینا میگوید: «فکر میکنم آن شب که موقعی که داشتیم فرار میکردیم نیکا گیر کرد. چون خیلی کم سن و سال بود.»
روایتهای متناقض
در حالی که مقامات ایرانی اصرار دارند نیکا در محوطه ساختمان متروکه جان باخته است، مادرش نسرین در مصاحبهای با روزنامه «اعتماد» که روز ۱۸ مهر (۱۰ اکتبر) منتشر شد گفت معتقد است دخترش «در اعتراضات حضور داشته و آنجا کشته شده است.»
خبرگزاری «تسنیم» وابسته به حکومت، روز ۱۲ مهر (۴ اکتبر) خبری منتشر کرد مبنی بر این که نیروهای امنیتی ایران ۸ نفر از کارگران ساختمانی را بازداشت کردهاند که نیکا ظاهرا چند ساعت بعد از رویت شدنش توسط شاهدان عینی در اعتراضات ۲۹ شهریور وارد آن شده بود. به گزارش خبرگزاری «ایرنا»، «علی صالحی» دادستان تهران به خانواده شاکرمی تسلیت گفته و اعلام کرد پرونده قضایی برای بررسی موضوع تشکیل شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، «محمد شهریاری» سرپرست دادسرای امور جنایی تهران در ابتدا با استناد به گزارش کالبدشکافی اعلام کرد جراحات نیکا، از جمله شکستگیهای متعدد در ناحیه لگن، سر، اندامهای فوقانی و تحتانی، دستها و پاها و در رفتگی لگن با جراحتهای ناشی از سقوط مطابقت دارد.
او افزود: «بررسیها نشان میدهد این حادثه با اغتشاشات اخیر ارتباطی ندارد. هیچ آثار گلوله و ساچمه در بدن جسد مشاهده نشده است.»
سیانان مکررا از مقامات ایرانی پرسیده است آیا نیکا طی اعتراضات آن شب دستگیر شده است و آیا زنان دیگری هم مورد حمله قرار گرفته و به خودروهای پلیس منتقل شدهاند یا نه. سیانان همچنین از دادستانی تهران درباره وضعیت تحقیقات جنایی درباره مرگ نیکا پرسوجو کرده است. اما تا زمان انتشار این خبر پاسخی دریافت نشد.
وبسایت خبری «میزان» که وابسته به قوه قضاییه ایران است گزارشی منتشر و به نقل از دادستان تهران مرگ نیکا را «خودکشی» اعلام کرد. اما طبق گواهی فوتی که نخستین بار توسط بیبیسی فارسی مشاهده و صحت آن توسط سیانان تایید شده است، نیکا به دلیل جراحتهای متعدد ناشی از ضربات جسم سختی درگذشته است.
نسرین شاکرمی، مادر نیکا در مصاحبه با روزنامه اعتماد گفت روزی که نیکا ناپدید شد بارها با تلفن با وی صحبت کرده بود. نسرین میافزاید که صداهایی که از پشت تلفن به گوش میرسیدند حاکی از آن بودند که نیکا و دیگر معترضان در حال فرار از دست نیروهای امنیتی بودند. به گفته نسرین، نیکا همچنین چند مکانی که آنجا بوده است را نام میبرد، از جمله میدان انقلاب، بلوار کشاورز و خیابان ولیعصر، که با ویدیوهایی که موقعیت جغرافیایی آنها توسط سیانان تایید شده است مطابق دارد.»
نسرین آخرین بار قبل از نیمه شب با دخترش صحبت میکند، اما پس از آن تلفن نیکا از دسترس خارج میشود. به گفته خاله نیکا و چند تن از معترضان که با سیانان مصاحبه کردند، حسابهای اینستاگرام و تلگرام او هم پاک شدند.
خانواده نیکا روزهای متمادی در جستجوی نیکا به ادارههای پلیس، زندانها و بیمارستانها مراجعه میکنند اما اثری از او نمییابند. مادر نیکا به بیبیسی فارسی گفت که در نهایت روز جمعه ۸ مهر (۳۰ سپتامبر) از او و برادر نیکا خواستند برای احراز هویت جسد وی بروند.
نسرین در مصاحبهای با رادیو فردا در روز ۱۴ مهر (۶ اکتبر) ادعا کرد پس از ناپدید شدن نیکا، هنگامی که او و دیگر اعضای خانواده به دنبال او می گشتند کسی شماره کد ملی نیکا را به او (نسرین) داد و گفت «سپاه او را بازداشت کرده است. میخواستند تدریجا از او بازجویی کنند.»
این روایت با آن چه آتش خاله نیکا کمی پس از ناپدید شدنش به بیبیسی گفت مطابقت دارد. آتش گفت «منبع غیررسمی از خود سپاه با من تماس گرفت و گفت این بچه یک هفته پیش دست ما بود و بعد از پایان بازجویی و تکمیل پرونده، یکی دو روز پیش به اوین منتقل شد.»
به گزارش بیبیسی و به گفته منبعی نزدیک به خانواده شاکرمی، نیروهای امنیتی متعاقبا آتش و محسن دایی نیکا را بازداشت و آنها را مجبور به اعترافات دروغین کردند. پس از انتشار گزارش بیبیسی و هنگامی که سیانان با آتش تماس گرفت، وی درخواست کرد به دلیل ملاحظات امنیتی دیگر با او تماس گرفته نشود.
خانواده نیکا همچنان در جستجوی پاسخ و افرادی که آن روز با نیکا بودند هم همچنان متاثر از مرگ او هستند. دینا میگوید: «شرایط خیلی ترسناک بود و همه در فکر فرار بودند. نمیتوانم خودم را بخاطر مرگ نیکا ببخشم. او فقط یک بچه بود.»
ثبت نظر