سفیران جمهوری اسلامی در قطر؛ میدان داری برای فوتبال با پول مردم

هم‌زمانی جام‌جهانی قطر و اعتراضات سراسری در ایران، به‌ویژه با توجه به پیوستن چهره‎های ورزشی به اعتراضات، آن‌چنان جمهوری اسلامی را نگران کرده بود که نظام با هزینه‎ای گزاف عده‎ای را برای «میدان‌داری» به قطر بفرستد.

افشای فایل صوتی از جلسه «قاسم قریشی»، جانشین سازمان بسیج با گروهی از خبرنگاران بسیجی، حداقل از بخشی از تلاش‎های جمهوری اسلامی برای میدان‌داری در جام‌جهانی پرده برداشت.

***

گروه هکری «بلک ریوارد» بعد از هک کردن خبرگزاری «فارس»، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک فایل صوتی و یک سری سند در اختیار «ایران اینترنشنال» قرار داد که نشان‌دهنده برنامه‌ریزی جمهوری اسلامی برای کنترل شرایط در داخل و خارج از ایران، هم‌زمان با حضور تیم ملی فوتبال در جام جهانی قطر است.

این فایل صوتی مربوط به جلسه جانشین سازمان بسیج در ۲۴ آبان ۱۴۰۱ است؛ جلسه‎ای که در آن قاسم قریشی برای خبرنگاران بسیجی توضیح می‎دهد دولت پیشنهاد بسیج برای حضور دو هزار نفر از نیروهای این نهاد در قطر را نپذیرفت اما اخیرا یک تعداد بلیت در اختیار نیروهای این نهاد قرار گرفته است که بروند و «کمک بشود به فضا».

جانشین سازمان بسیج در آن جلسه از یک تعداد بلیت سخن گفت ولی اشاره‎ای به تعداد دقیق مسافران جمهوری اسلامی که برای میدان‌داری در ورزشگاه و فضای مجازی به قطر رفته‌اند، نکرد. اما به مرور تعدادی از این «سفیران» فرهنگی جمهوری اسلامی مشخص شدند.

میدان‌داری بسیجیان 

عموما برای پوشش خبرهای مسابقات جهانی، هم‌چون المپیک، جام‌جهانی فوتبال، کشتی و … وزارت ورزش و جوانان ایران تعدادی خبرنگار را برای پوشش خبری همراه تیم ملی می‎فرستد. این بار اما نام خبرنگاران ورزشی بسیاری از رسانه‌های رسمی نیز از لیست اعزام به قطر خط خورده است. صداوسیما حتی گزارش‌گر به قطر نفرستاد تا «بسیجیان رسانه» به قطر بروند.

«سینا کلهر»، معاون فرهنگی و ورزش همگانی وزارت ورزش پیش‌تر در گفت‌وگو با «ایسنا» تایید کرده بود که قطر هزار و ۸۰۰ بلیت در اختیار دولت جمهوری اسلامی گذاشته است.

احتمالا منظور از پیشنهاد بسیج برای حضور دو هزار نفر از نیروهای این نهاد در قطر، همین بلیت‎های اهدایی بوده است.

به گفته کلهر، از آن‌جایی که دولتِ میزبانِ این دوره از جام‌جهانی نتوانسته است برای بلیت‎های سهمیه میزبانی مشتری پیدا کند، تعدادی بلیت از سهمیه ساکنان این کشور در مرحله گروهی رقابت‌های جام‌جهانی را به ایران اهدا کرده است.

به گفته کلهر، ۹۰ درصد بلیت‎های اهدایی قطر بین مستندسازان، خبرنگارها و ورزشکاران غیر فوتبالی توزیع شده‌اند. ۱۰ درصد دیگر هم برای فعالیت فرهنگی، در اختیار دو وزارت‌خانه میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد قرار گرفته‌اند.

او توضیح داد که یک نفر روحانی در لیست مسافران قطر قرار دارد که آن هم مدیرکل فرهنگی وزارت ورزش و جوانان است. 

با مبنا قرار دادن سخنان معاون وزیر ورزش، باید هزار و ۶۲۰ مستندساز، خبرنگار و ورزشکار غیر فوتبالی به قطر رفته باشند. 

اما نه نام این افراد مشخص است و نه نحوی انتخاب آن‎ها. با این حال، باز هم به گفته قاسم قریشی، جانشین سازمان بسیج، تعدادی بلیت در اختیار این سازمان قرار گرفته است.

«ایران‌وایر» مطلع شده است که تعداد این افراد که از نهادها و ارگان‎ها مختلف با اسپانسری سازمان بسیج به قطر رفته‌اند، به ۳۵۰ نفر می‌رسد. 

حداقل هزینه سفر ۱۰ روزه قطر، افزون بر چهار هزار دلار است؛ یعنی برای اعزام ۳۵۰ نفر به این کشور برای «ورزش‌شویی»، جمهوری اسلامی حداقل یک میلیون و ۸۰۰هزار دلار یا ۶۳ میلیارد تومان هزینه کرده است.

با این هزینه اما چه کسانی به قطر سفر کرده‌اند؟ 

برخی از مسافران به قطر را می‎توان از طریق رصد حساب‌های کاربری «آتش به اختیاران» در شبکه‎های مجازی یافت.

در بین سفیران بسیج چندین تن از مجریان صداوسیما دیده می‎شوند؛ از جمله «امیرحسین ثابتی»، «محمدرضا شهبازی»، «مهدی خانعلی‌زاده»، «وحید ایمانی» و «علی مشهدی».

در بین این افراد شاید امیرحسین ثابتی چهره مشهورتری باشد؛ به‌ویژه به دلیل اظهار نظرش در رابطه با ورود «کووید» به ایران.

امیرحسین ثابتی و محمدرضا شهبازی از فعالان سیاسی حامی «ابراهیم رئیسی» در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بودند. 

شهبازی پیش از سفر به قطر، از بازداشت معترضان در یک برنامه تلویزیونی حمایت کرده بود.

در جمع مجریان تلویزیونی اما عجیب‎ترین نام، «علیرضا مسعودی»، معروف به علی مشهدی است. علیرضا مسعودی از جمله نویسندگان برنامه‎های طنز صداوسیما بود اما پس از حمایت از ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، راهش به محافل اصول‌گرایی باز شد.

وحید ایمانی، مجری برنامه‌هایی مثل «متن حاشیه» و «ده و ده دقیقه» و از جمله فعالان سیاسی «عدالت‌خواه» است. او پیش‌تر مدیرکل و سخن‌گوی ستاد امر به معروف و نهی از منکر و از نزدیکان «محمود هاشمی شاهرودی» بود.

وحید ایمانی در دورانی که مدیرکل ستاد امر به معروف بود، چهره «اسحاق جهانگیری»، معاون اول دولت «حسن روحانی» را با انتشار یک عکس از هواپیما مسخره کرده بود. این اقدام موجب شد رییس وقت ستاد امر به معروف به صورت علنی او را توبیخ کند.

او در این سفر نیز دست از پروپاگاندا به نفع نظام جمهوری اسلامی برنداشته است.

مهدی خانعلی‌زاده یکی دیگر از مجریان و مسافران قطر است که از همراهان ابراهیم رئیسی در سفر به نیویورک نیز بود. او  پیش‌تر در یک برنامه تلویزیونی گفته بود: «سفر آن‌قدر فشرده بود که وقت خرید سوغاتی هم نداشتیم!»

البته در بین این دست از مسافران قطر، فعالان عرصه رسانه نیز دیده می‎شوند اما نه خبرنگاران ورزشی.

 «مصطفی وثوق کیا»، خبرنگار اجتماعی روزنامه «فرهیختگان» نیز از جمله خبرنگارانی است که به قطر سفر کرده است. او برای میدان‌داری در عرصه فضای مجازی، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر مطالبی در رابطه با محبوبیت جمهوری اسلامی در بین مردم کشورهای دیگر منتشر می‎کند.

«مهدی ملک‌پور»، سردبیر سایت «عقیق» هم به قطر سفر کرده است. سایت عقیق به تعریف خودش، نخستین پایگاه اطلاع‌رسانی هیات‌های مذهبی است. این وب‌سایت در پی اعتراضات مردمی، بارها مطالبی را در لزوم «حجاب اجباری» و «برخورد با معترضین» منتشر کرده است.

از دیگر چهره‎های رسانه‎ای، «علی بازگشا»، مسوول روابط عمومی روزنامه فرهیختگان است. او در حساب‎های کاربری خود در شبکه‎های اجتماعی، رویکرد تمسخر مخالفان و معترضان را در پیش گرفته است؛ از جمله پس از تصویب تشکیل کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد نوشت: «یک تماشاگر ولزی بعد از باخت ولز مقابل ایران سکته کرد و به علت ایست قلبی درگذشت! الان اروپایی‌ها تحریم حقوق بشرمون می‌کنند.»

«دانیال معمار»، مدیرمسوول روزنامه «همشهری» هم در قطر دیده شده است. او نیز از فرصت این سفر برای نقد «علی دایی» و نوشتن در رابطه با فلسطین استفاده کرده است.

از دیگر فعالان عرصه رسانه که به قطر سفر کرده‌اند، «مجید رفیعی»، مدیرکل رسانه‎های نو خبرگزاری «مهر» است. رفیعی پس از آغاز اعتراضات سراسری در ایران، با انتشار ده‎ها خبر غیرواقع، سعی در ایجاد جو روانی علیه معترضان داشت. او در رابطه با حادثه «شاهچراغ» نیز تلاش کرد تا هم‌راستا با تبلیغات حکومی، معترضان را متهم آن حادثه معرفی کند.

نام «الیاس قنبری»، دبیر اندیشه خبرگزاری مهر هم در میان میدان‌داران بسیج دیده می‎شود. نحوه برخورد او با یکی از خبرنگاران اسرائیلی حاضر در جام‌جهانی، حاشیه فراوانی را با خود به همراه داشته است.

«علی رجبی»، رییس اداره اخبار مجلس نیز هم‌چون الیاس قنبری، هدفش از این سفر، پرداختن به تقابل بین فلسطین و اسرائیل بود.

«مصطفی شوقی»، مستندساز انقلابی و کارگردان مستند «۷۲ ساعت» که مربوط به آخرین روزهای زندگی «قاسم سلیمانی»، فرمانده کشته شده نیروی «قدس» سپاه پاسداران بود نیز احتمالا برای مستند کردن تلاش‌های جمهوری اسلامی در رابطه با کنترل فضای جام‌جهانی به قطر فرستاده شده است.

«حسین دارابی»، کارگردان و نویسنده نیز از دیگر چهره‎های فرهنگی است که در قطر دیده شده است. او در طی این سفر، درگیر شدن با شهروندان و خبرنگاران اسرائیلی را به فوتبال ترجیح داده است.

نام «مهرداد معظمی»، مدیرکل روابط عمومی «سازمان هنری رسانه‎ای اوج» که در هفته‎های اول اعتراضات با بیلبورد «زنان سرزمین من» حاشیه‌ساز شده بود، در بین «جهادگران فرهنگی» بسیج دیده می‎شود.

در این بین، سرهنگ دوم «محمدرسول جلالی»، مسوول سازمان بسیج رسانه هرمزگان و «محمد نسیمی»، مدیرکل روابط عمومی هلال احمر نیز به قطر فرستاده شده‎اند؛ هم‌چنین «حمید سپیدنام»، مشهور به «مستر تیستر»، از فعالان فضای مجازی. او که همواره فعالیتش در عرصه معرفی رستوران‎ها در فضای مجازی با حواشی فراوان همراه بوده است، ویدیویی پر از داستان نیز از مسابقه تیم‎های فوتبال جمهوری اسلامی و ولز منتشر کرد.

دیگر سفیران فرهنگی جمهوری اسلامی در قطر کم شاهکار نیافریدند. 

جالب توجه‌ترین بخش اما تلاش «فرح عبدی» که به اشتباه به عنوان معاون امور رسانه‎های خارجی وزارت کشور قلم داده شده بود، برای انجام یک مصاحبه به زبان انگلیسی بود. 

فیلمی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود که یک زن از حقوق برابر و آزادی زنان در ایران به زبان انگلیسی سخن می‌گوید اما ابتدایی‌ترین جملات انگلیسی را هم نمی‌داند.

این خانم برخی از کلمات فارسی را با کلمات انگلیسی در کنار هم قرار می‌دهد و به‌سختی سخن می‌گوید. او از کلمه «because» در بین جملات فارسی خود استفاده می‌کند و همین هم باعث شده است تا در شبکه‌های اجتماعی با عنوان «خانم بیکاز» مشهور شود.

در ادامه این فیلم، «سارا مسعودی» برای نجات فرح عبدی از انگلیسی حرف زدن وارد می‎شود که او نیز که مدیرکل مرکز نوآوری «دانشکده رسانه» فارس است، از طرح چند جمله ساده به انگلیسی ناتوان است.

از دیگر چهره‎های پرحاشیه هوادار تیم جمهوری اسلامی در قطر، «علی البهبهانی» یا «علا کیانی» بود؛ فردی که در مسابقه با ولز، مقابل دوربین گریه کرد و سطح شهرها مملو از بیلبوردهایی با تصویر چهره گریان او شدند.

او از منصوبان خاندان «حکیم» در عراق و مالک «شرکت کیان آرا کیش» در ایران است.

هدف سفیران جمهوری اسلامی از سفر به قطر

قاسم قریشی، جانشین سازمان بسیج در بخش دیگری از سخنرانی خود برای خبرنگاران بسیجی توضیح می‎دهد: «گفتیم این جمع و برخی بسیجیان رسانه هر دو کار را می‌توانند انجام دهند؛ هم خبر تهیه کنند و هم پرچم به لپ‌شان بزنند یا دست‌شان بگیرند و به بازوی‌شان ببندند. البته شما بررسی کنید. چون فقط بلیت نیست. ما هزینه هم می‌دهیم. بلیت هواپیما و ناهار هم می‌دهیم.»

او این سخنان را در پاسخ به کسی که می‎گوید «قرار بود به ما بلیت بدهند اما ما چیزی ندیدم»، مطرح می‎کند.

گذشته از «تولید محتوا» برای شبکه‎های مجازی، سفیران جمهوری اسلامی پیش از مسابقه با ولز، مقابل ورزشگاه نماز جماعت برپا کردند.

البته به گفته قاسم قریشی، قرار بوده است که به سبک اربعین، موکب‌هایی نیز در قطر برپا شود؛ هرچند مشخص نیست که چرا این طرح اجرا نشده است.

جنجال سفر کردن میدان‌داران بسیج به قطر چنان بالا گرفت که امروز هفت آذر ۱۴۰۱، «احمد راستینه»، سخن‌گوی «کمیسیون فرهنگی» مجلس شورای اسلامی وعده داد درباره اعزام افراد و کارکنان دولتی و اختصاص «رانت» برای حضور در جام جهانی تحقیق می‌کند.

سخن‌گوی کمیسیون فرهنگی مجلس در ادامه گفت: «تاکید ما این بوده که مسوولان دولتی اگر می‌خواهند در این رزمایش بزرگ ورزشی شرکت کنند، باید با هزینه شخصی خود به قطر بروند. اگر ما به دنبال سالم‌سازی محیط‌های اداری خود هستیم، باید بستر‌های رانت و بهره‌مندی از بیت‌المال را کاملا ببندیم.»

یک جنجال امنیتی

انتشار این اسناد می‌تواند بالقوه پیامدهای سنگینی برای فدراسیون فوتبال ایران داشته باشد؛ پیامدی که دیگر فیفا هم نتواند از آن چشم‌پوشی کند، به‌ویژه که قاسم قریشی در این فایل صوتی اعتراف می‎کند دولت قطر هماهنگ با جمهوری اسلامی جلوی ورود برخی از شهروندان ایرانی به این کشور را گرفته است.

در جایی از این فایل صوتی، جانشین سازمان بسیج به کسی که می‎گوید «وزارت اطلاعات با قطر [هماهنگی] کرده است که این بلیت‌های‌شان را باطل کنند، پاسخ می‎دهد: «[قطر] به ما این قول را داده است که افرادی را که ما اسم آن‌ها را می‌دهیم که وجودشان آن‌جا مضر است را راه ندهند.»

دولت قطر به خبرنگاران ایران اینترنشنال برای پوشش خبری جام جهانی ویزا نداده است.

هم‌چنین از سخنان قاسم قریشی چنین بر می‎آید که دولت قطر لیست افرادی که بلیت‎های بازی‌های مقدماتی تیم جمهوری اسلامی را خریداری کرده‌اند، در اختیار نهادهای امنیتی ایران قرار داده است.

او در این جلسه می‌گوید: «گروه‌های مخالف ایرانی در خارج از کشور روی جام جهانی سرمایه‌گذاری کرده و پنج هزار و ۳۰۰ بلیت خریده‌اند.»

جانشین سازمان بسیج ادامه می‎دهد: «بچه‌ها بررسی کرده‌اند و بیش از ۵۰۰ عدد از این پنج هزار و ۳۰۰ بلیت را منافقین شناخته‌ شده خریده‌اند؛ یا سابقه دارند و یا افرادی که این‌جا مشکلات حاد داشتند و رفتند. مابقی هم وضع بهتری ندارند.»