نسخه فارسی گزارش کمیته حقیقت‌یاب انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752، هم‌زمان با سومین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران، و کشته شدن ۱۷۶ مسافر آن، منتشر شد.
تهیه کنندگان این گزارش ۱۷۰ صفحه‌ای، برای روشن کردن همه زوایای پنهان مربوط به سرگونی هواپیما، به بررسی ریشه‌ای و گسترده همه مباحث مطرح شده پرداخته‌اند. از وضعیت هوانوردی ایران گرفته، تا آشنایی با پدافند ضدهوایی آن.
در بخشی از این گزارش، به کارشکنی جمهوری اسلامی در تحقیقات، از طریق ناکارآمدی در حفاظت از محل سقوط هواپیما، و تاخیر در تحلیل اطلاعات جعبه سیاه اشاره شده و آن را بررسی کرده است.
در این گزارش همچنین ادعاهای متناقض مقام‌های جمهوری اسلامی، از جمله وجود یک دسته موشک کروز در آسمان و انحراف سامانه پدافند تور، که به‌وسیله آن به هواپیمای اوکراینی شلیک شد، بررسی شده است.
اقدامات مشکوک و شواهد دیگری که در غیرعمدی بودن شلیک موشک‌های سپاه تردید ایجاد می‌کنند نیز بررسی شده است، از جمله جست‌وجو مسافران دارای پاسپورت آمریکایی پیش از پرواز، تاخیر در پرواز، آثار به‌جا مانده از مواد منفجره در کابین هواپیما، تخریب عمدی وسایل الکترونیکی باقی مانده از مسافران، و موارد دیگر.
گزارشی برای رد همه ادعاهای مشکوک و متناقض
«اشکان داوودپور» که خواهر همسرش، «غزل نوریان» را در سرنگونی این هواپیما از دست داده، همه ۸ فصل گزارش کمیته حقیقت‌یاب انجمن را به نوعی مهم می‌داند. او به «ایران‌وایر» می‌گوید که چه بخشی که در مورد سنت قربانی کردن جان انسان‌ها برای «حفظ نظام» سخن می‌گوید، و چه بخش‌های تخصصی‌تر که در مورد تخلفات آیین‌نامه‌ای بین‌المللی، از جمله نبستن آسمان کشور در شرایط جنگی، عدم محافظت از محل سقوط برای انجام تحقیقات و عدم استقلال «دفتر بررسی حوادث و سوانح» جمهوری اسلامی سخن می‌گویند؛ همگی بسیار مهم هستند.
به عقیده او، آنچه نسبت به دیگر گزارش‌های منتشر شده در این گزارش بیشتر به آن پرداخته شده، تناقض‌های موجود در گزارش رسمی «دفتر بررسی حوادث و سوانح» جمهوری اسلامی، تحت عنوان «گزارش نهایی» است، که به نظر می‌رسد کشورهای متضرر ( کانادا، اوکراین، سوئد، بریتانیا) کمتر به موشکافی آن پرداخته‌اند. تناقضاتی که با بررسی‌های متخصصین نظامی و هوانوردی از جزییات و شواهد موجود، پرده از آن‌ها برداشته شده و ضمن پرسشگری در مورد آن‌ها، احتمالات مختلف هم واکاوی شده است.
موارد مختلفی از جمله رد ادعای انحراف ۱۰۵ درجه سامانه پدافندی طبق روایت جمهوری اسلامی، رد ادعای پرواز محدود در غرب کشور، دستکاری عمدی دستگاه‌های الکترونیکی مسافران پس از سرنگونی، رد ادعای مربوط به علت تاخیر یک ساعته پرواز، و بررسی موارد مهم دیگر که به صورت علمی و تخصصی انجام پذیرفته است.
اشکان داوودپور می‌گوید: «آنچه از مجموع بررسی‌های این گزارش به نظر می‌رسد، نشان از نوعی مهندسی معکوس در همسو کردن وقایع با روایت رسمی سپاه پاسداران، مبنی بر خطای انسانی دارد. چنانکه از ابتدا سازمان هواپیمایی کشوری برخلاف روال معمول و بدون انجام هیچ‌گونه تحقیقاتی، علت حادثه را نقص فنی اعلام کرد و در همسویی با سپاه پاسداران، هرگونه ادعای شلیک موشک را غیرعلمی خواند.»
استناد مراجع قضایی به گزارش کمیته حقیقت‌یاب
گزارش کمیته حقیقت‌یاب انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز PS752، با همکاری تیمی از کارشناسان فنی و حقوقی تهیه شده و شواهد بسیاری را بررسی کرده است. در واقع، قسمت‌های فنی و تحلیلی این گزارش، با هدف کمک به کشف حقیقت نوشته شده است.
«جواد سلیمانی»، که همسرش، «الناز نبیی» را در سرنگونی هواپیمای پرواز PS752 از دست داده است نیز، بررسی کارشناسی زوایای مختلف این حادثه را نقطه قوت این گزارش دانست. او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «متخصصان مختلف نظامی، هوانوردی و حقوقی، طی بیست ماه این گزارش را تهیه کرده‌اند. بخش‌های مختلف این گزارش، به‌ویژه بررسی قابلیت سامانه پدافند تور، وضعیت آسمان ایران در آن شب و اظهارات متناقض مسوولان جمهوری اسلامی در مصاحبه‌ها و گزارش‌های خود، بسیار برای پیگیری اقدامات حقوقی مهم است.»
او این گزارش را ابرازی برای دادخواهی و اقدامات حقوقی می‌داند و می‌گوید که از زمان تدوین این گزارش، مراجع حقوقی و قضایی مختلف به آن استناد کرده‌اند.
اشکان داوودپور توضیح داد که از این گزارش، در پرونده شکایت مستقل و رسمی انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز در دادگاه بین‌المللی کیفری (ICC) استفاده شده است. همچنین این گزارش، مورد مطالعه و بررسی دقیق تیم‌های حقوقی چهار کشور متضرر قرار گرفته و کمیته حقیقت‌یاب انجمن، به سوالات وکلا پاسخ داده است.
در آخرین روزهای سال گذشته میلادی، چهار کشور کانادا، بریتانیا، اوکراین و سوئد، به جمهوری اسلامی در مورد روند ارجاع پرونده به دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ ) هشدار دادند که بر اساس آن، در صورت عدم پاسخگویی به ابهامات مطرح شده و همکاری نکردن جمهوری اسلامی با این کشورها، پرونده رسیدگی به این موضوع، طی کمتر از ۶ ماه به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه فرستاده خواهد شد.
اگر چه تهیه چنین گزارشی باید از سوی دولت‌هایی که شهروندانشان را در سرنگونی هواپیما از دست دادند صورت می‌گرفت، اما به گفته اشکان داوودپور، به دلیل اقدام نکردن این دولت‌ها، انجمن تصمیم به تهیه و ارائه این گزارش با استفاده از نظرات متخصصین هوانوردی و نظامی داوطلب گرفت.
دادگاهی نمایشی برای اثبات فرضیه حکومتی
هم‌زمان با پیگیری حقوقی خانواده‌های جانباختگان این حادثه در خارج از ایران و اقدامات چهار کشور متضرر، جمهوری اسلامی نیز در هفته‌های گذشته، با برگزاری شتابزده و هفت جلسه دادگاه تنها طی حدود دو هفته، تلاش کرد تا ادعاهای مقام‌های نظامی و سیاسی را در ظاهری حقوقی به اثبات برساند.
خانواده‌های جانباختگان سرنگونی هواپیما، به دنبال شرکت در جلسات دادگاه، به «ایران‌وایر» اعلام کردند که معتقدند این دادگاه نمایشی بوده و به دنبال کشف حقیقت و اجرای عدالت نیست؛ چرا که دادخواست این دادگاه اصولا بر مبنای ادعای ستاد کل نیروهای مسلح مبنی‌بر خطای انسانی در شلیک به هواپیما نوشته شده است. ضمن اینکه هیچ یک از مقام‌های سپاه پاسداران و مقام‌های سیاسی که خانواده‌ها از آن‌ها شکایت کرده‌اند، به دادگاه احضار نشدند و به جای آن‌ها، ۱۰ نفر نظامی رده پایین و ناشناس به عنوان متهم به دادگاه احضار شده‌اند.
اشکان داوودپور هم به «ایران‌وایر» می‌گوید که به نظرش، حکومت فعلی ایران نه تنها در زمینه کشف حقیقت اصلی این جنایت گامی اساسی برنداشته، بلکه دستگاه قضایی آن و به‌طور خاص دادسرای نظامی، سعی بر فرافکنی و تبعیت از نهادهای نظامی در توجیه شلیک به هواپیما داشته است. او با اشاره به اینکه برای تمام افرادی که مورد شکایت خانواده‌ها قرار داشته‌اند، قرار منع تعقیب صادر شده است گفت: «حکومت در سه سال گذشته با رفتاری حق به جانب و به طرق مختلف، سعی در فراموشی این جنایت داشته است، مسلما در این شرایط امیدی به افشای حقیقت نیست.»
جواد سلیمانی نیز معتقد است که حکومت جمهوری اسلامی تنها در صورتی برای تحقیق درباره سرنگونی هواپیما همکاری می‌کند، که از سوی دولت‌ها تحت فشار قرار بگیرد.
سه سال از شلیک به هواپیمای اوکراینی که بیشتر مسافران آن ایرانیان مقیم کانادا و چند کشور دیگر بودند، گذشته است. خانواده‌های جانباختگان در حالی وارد چهارمین سال از دست دادن عزیزانشان شده‌اند، که دستگاه قضایی جمهوری اسلامی چندین معترض را در ماه‌های اخیر به اعدام محکوم کرده و حکم چهار تن آن‌ها را علی‌رغم اعتراض وکلای دادگستری، به اجرا درآورده است. حالا خانواده‌های جان باختگان سرنگونی پرواز PS752 که گزارش کمیته حقیقت‌یاب را چون سندی دقیق و علمی در اختیار دارند، امیدوارند که با تغییراتی اساسی در ایران، بتوانند آنگونه که اشکان داوود پور می‌گوید، همه عاملان و آمران «این جنایت ضد بشری» را، در داخل کشور به دست عدالت بسپارند.
جواد سلیمانی هم از امید خود و دیگر اعضای خانواده‌ها می‌گوید، امید به اینکه «در ایران آزاد دادگاه‌هایی عادلانه برای جنایت سرنگونی هواپیمای اوکراینی و سایر جنایت‌های جمهوری اسلامی در چهل و چهار سال اخیر برگزار شود.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر