اختصاصی؛ کشتی ارزشمند اوشنیک دچار حادثه شد

«ایران‌وایر» مطلع شده است که «اوشنیک ۵۰۰»، کشتی لوله‌گذار نفتی ایران که از سوی روسیه مدتی در بندر روتردام هلند در توقیف بود، پس از رفع توقیف و بازگشت به ایران، در جریان عملیاتی در  فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی در خلیج فارس آسیب دیده و اکنون با پرچم کشور باربادوس در بندری در شارجه به اجبار لنگر انداخته است.

اوشنیک ۵۰۰  ماه گذشته دچار سانحه شده و این کشتی ارزشمند ایران هم‌اکنون نزدیک یک ماه است که در بندر شارجه برای تعمیر لنگر انداخته است.

حادثه در زمانی رخ داده که اوشنیک یک سکوی نفتی را از فاز ۱۲ میدان گازی پارس جنوبی به سمت فاز ۱۱ انتقال می‌داده است اما به دلیل محاسبات اشتباه، زنجیرهایی که جرثقیل اوشنیک۵۰۰ سکو را با آن از فاز ۱۲ برای قرار دادن در شناور و حمل به سمت فاز ۱۱ حمل می‌کرده‌، پاره و باعث بروز خسارات به سکو و کشتی شده‌اند.

یک منبع آگاه به «ایران‌وایر» گفته این اتفاق بیش از آن که یک سانحه باشد، یک فاجعه مهندسی است.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بودند با توجه به کمبود گاز در کشور، طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی امسال زمستان به بهره‌برداری می‌رسد و محصول آن وارد مدار می‌شود اما با آسیب‌دیدگی اوشنیک ۵۰۰ در جریان عملیات انتقال سکو، این وعده به زودی محقق نخواهد شد.

ایران دو شناور با قابلیت لوله‌گذاری دریایی دارد اما کشتی اوشنیک که ارزش آن حدود ۳۰۰ میلیون دلار است، قابلیت دارد تا لوله‌های نفتی را هم از جا بلند کند؛ امکانی که کشتی لوله‌گذار دیگر ایران فاقد آن است. پنج سال پیش خسارت هر سال تاخیر در اجرای یک فاز پارس جنوبی پنج میلیارد دلار تخمین زده می‌شد.

قرارداد اولیه حفاری اولین چاه در فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی سال ۱۳۹۶ قرار بود در کنسرسیوم متشکل از شرکت‌های «توتال» فرانسه، شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین و «پتروپارس» ایران انجام شود.

چند ماه پس از این قرارداد، ایالات متحده به تحریک جمهوری اسلامی ایران، از توافق اتمی «برجام» خارج شد و تحریم‌های نفتی و گازی را دوباره به اجرا گذاشت. شرکت‌های خارجی، یعنی توتال و شرکت ملی نفت چین از این کنسرسیوم خارج شدند و کار تا آذر سال ۱۳۹۹ متوقف ماند.

کارفرمای فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی، شرکت نفت و گاز پارس است که توسط ستاد اجرایی فرمان امام مصادره شده و زیر نظر آن فعالیت می‌کند. 

به گفته منبع مطلع «ایران‌وایر»، این شرکت از استخدام یک شرکت مشاوره‌ای معتبر برای انجام مطالعات لازم جهت انتقال سکو از فاز ۱۲ به ۱۱ خودداری کرده بود.

«محمد مخبر»، معاون اول «ابراهیم رئیسی»، رییس جمهوری کنونی، از پیش از گرفتن این سمت، با حکم «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی، رییس ستاد اجرایی فرمان امام است.

برای عملیاتی کردن فاز ۱۱ پارس جنوبی، مقام‌های وزارت نفت جمهوری اسلامی تصمیم گرفته بودند یک سکوی سه هزار تنی فاز ۱۲ را بریده و آن را برای بهره‌برداری در فاز ۱۱ قرار دهند که اشتباه محاسباتی درباره مقاومت زنجیرها باعث بروز این فاجعه شده است. 

در حال حاضر هم سکوی «سی» فاز ۱۲ پارس جنوبی از محل خود بریده شده و هم این سکو در فاز ۱۱ نصب نشده است.

وزارت نفت جمهوری اسلامی درباره این اتفاق سکوت کرده‌اند و از آن‌چه در فازهای ۱۱ و ۱۲ میدان گازی پارس جنوبی و برای کشتی اوشنیک ۵۰۰ اتفاق افتاده است، توضیحی به افکار عمومی نداده‌اند.

سفارش قطعات آسیب دیده کشتی اوشنیک ۵۰۰ زمان‌بر است و با توجه به اضافه زمانی که تحریم‌های مالی و بانکی ایالات متحده ایجاد کرده است، مشخص نیست این کشتی چه وقت توان انجام ماموریت خواهد داشت.

اوشنیک ۵۰۰ تحت مدیریت «شرکت تاسیسات دریایی» است و برای فرار از تحریم‌ها، پیش از این با پرچم کشور مالت در حرکت بوده است. این کشتی اکنون که به اجبار در بندر شارجه است، پرچم کشور باربادوس را دارد.

برای لوله‌گذاری‌های خط لوله نفتی «نورداستیم۲» که قرار بوده است گاز روسیه را به آلمان برساند، جمهوری اسلامی ایران اوشنیک ۵۰۰ را با نرخ ۱۰۰ هزار به روسیه اجاره داده بود، در حالی که رقم اجاره مشابه آن از کشورهای ساحل جنوبی خلیج فارس بیش از سه برابر این رقم و نزدیک به ۳۴۰ هزار دلار بود.

پس از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، ایالات متحده این خط لوله گازی را تحریم کرد و با بی‌کار ماندن اوشنیک ۵۰۰، ایران می‌خواست آن را برای کار در پارس جنوبی به ایران بیاورد که روسیه با ثبت شکایتی از ایران، آن را در بندر روتردام توقیف کرد. با وجود سکوت وزارت نفت درباره این موضوع، «ایران‌وایر» آن زمان به طور اختصاصی توقیف این کشتی را گزارش کرده بود.