از زمان شروع اعتراضات، گروه‌هایی از پزشکان و اعضای مختلف کادر درمان، همگام با شهروندان معترض ایرانی، اعتراض کرده‌اند، از تجمع در مقابل سازمان نظام پزشکی تهران و مشهد، تا اعتراض پزشکان و اعضای کادر درمان در بیمارستان‌ها به دزدیده شدن مجروحان و دخالت نیروهای امنیتی در روند درمان. بسیاری از پزشکان و کارکنان بخش درمان، تنها به‌دلیل انجام وظیفه حرفه‌ای خود در این مدت بازداشت، و مورد آزار و اذیت نیروهای سرکوبگر قرار گرفته‌اند.
گزارش‌ها حاکی از این است که دست‌کم ۴ تن از اعضای کادر درمان و دانشجوهای رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی در جریان اعتراضات کشته شده‌اند، و بسیاری هنوز یا پشت میله‌های زندان هستند، یا در انتظار محاکمه و صدور حکم.
«ایران‌وایر»، برای جزییات بیشتر، با یک پزشک ایرانی که خود در جریان اعتراضات بازداشت، شکنجه و مورد آزار و اذیت قرار گرفته و «هما فتحی»، دندانپزشک و فعال کادر درمان که ساکن مونترال کانادا است، گفت‌وگو کرده است.
***
بازداشت، شکنجه و قتل به‌دلیل انجام وظایف حرفه‌ای
هنوز یک ماه از ناپدید شدن و پیدا شدن جسد شکنجه شده «آیدا رستمی»، پزشک زخمی‌های شهرک اکباتان در تهران نگذشته، که کاربران شبکه‌های اجتماعی از اعتصاب غذای، «ایمان نوابی»، پزشک و رزیدنت جراحی که در بیمارستان کوثر سنندج مشغول به کار بود خبر داده‌اند.
آیدا رستمی، ۳۶ ساله و پزشک عمومی بود که ۲۲آذر، جسد او بعد از یک روز ناپدید شدن، پیدا شد.
همان موقع، یک منبع مطلع به «ایران‌وایر» گفته بود که به پزشکی قانونی دستور داده شده در گواهی فوت آیدا رستمی، علت مرگ را «برخورد جسم سخت» بنویسند و به خانواده او، دلیل فوت را «تصادف» عنوان کنند. اما خانواده او، هم روی بدن دخترشان آثار آزار، شکنجه و تعرض دیده، و هم به آن‌ها اطلاع داده شده که آیدا به قتل رسیده است.
ایمان نوابی نیز همان پزشک جوانی است که یک سال پیش، استوری او درباره به آتش کشیده شدن یک دختر جوان توسط پدرش، خبرساز شده بود. او در جریان اعتراضات نیز بارها درباره کمک رساندن به زخمی‌ها، از جمله «اشکان مروتی»، جوان معترضی که به شدت زخمی شده بود، اطلاع‌رسانی کرده بود.
بنا به اخباری که در ۱۴آذر به‌دست «ایران‌وایر» رسید، دکتر نوابی، حین خروج از بیمارستان، بدون ارائه برگه قضایی و تشریح اتهام انتسابی، توسط نیروهای امنیتی در این شهر بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شده است. حالا بعد از ۴۰ روز، کاربران شبکه‌های اجتماعی از اعتصاب غذای این پزشک خبر داده و نسبت به سلامت او ابراز نگرانی کرده‌اند.
هم‌زمان، گزارش‌هایی نیز از بازداشت و آزار و اذیت همکار ایمان نوابی، دکتر «محسن سهرابی» نیز منتشر شده است. بر اساس گزارش «شبکه حقوق‌بشر کردستان»، «محسن سهرابی روز شنبه۱۰دی، از سوی یک نهاد امنیتی به صورت تلفنی احضار شده و روز یک‌شنبه۱۱دی، پس از پایان شیفت کاری در بیمارستان کوثر سنندج ناپدید شده است و اداره اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران نیز، از سرنوشت وی ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند.»
منبع مطلعی که با شبکه حقوق‌بشر کردستان صحبت کرده، گفته است که بعد از ناپدید شدن این پزشک و ورزشکار جوان، ماموران امنیتی به منزل او یورش برده‌اند تا او را بازداشت کنند. او همچنین گفته است که ابراز بی‌اطلاعی نهادهای امنیتی از سرنوشت این پزشک، موجب نگرانی شدید خانواده سهرابی شده است.
«ک» پزشک جوان ایرانی نیز درباره نحوه بازداشت و آزار و اذیت خود و خانواده خود به «ایران‌وایر» گفته است که وقتی در اوایل آبان، به دلیل شرکت در اعتراضات و خودداری از سر کردن حجاب اجباری در محل کار خود بازداشت شده، مامورانی که برای بازداشت او رفته بودند، مهر، پروانه پزشکی و حتی مهر نظام پزشکی او را ضبط کرده و با خود برده‌اند.
بنا به گفته او، بعد از بازداشت نیز گروهی از ماموران به‌همراه خودش به محل سکونت این زن جوان رفته و علاوه بر زیر و رو کردن خانه، تحقیر او و خانواده از طریق فحاشی و تهدید، گوشی موبایل او و تمامی اعضای خانواده‌اش، لپ‌تاپ، تبلت و حتی سکه و سرویس طلای او را که داخل گاوصندوق بوده، با خود برده‌اند.
بر اساس گفته‌های این زن جوان به «ایران‌وایر»، خودروی شخصی او و برادرش نیز ضبط شده و بعد، فقط خودرو برادرش را به او بازگردانده‌اند.
این پزشک جوان که حالا با قید وثیقه آزاد شده و به دلایل امنیتی نام او محفوظ می‌ماند، به «ایران‌وایر» گفته است که حیوان‌های خانگی او را هم ماموران با خود برده‌اند: «جگرسوزتر این است که موقع تفتیش خانه‌ام، حیوان‌های من را هم با خود بردند. اصلا بابت آن‌ها هیچ جوابی نمی‌دهند و من حتی نمی‌دانم طفل معصوم‌هایم زنده هستند یا مرده.» ماموران در زمان بازداشت، سه انگشت دست راست او را با باتوم شکسته بودند.
به جرم طبابت و درمان مجروحان آزار می‌بینند
هما فتحی، دندانپزشک ایرانی و فعال اجتماعی و مدنی کادر درمان است. او از ابتدای اعتراضات تاکنون در توییتر درباره بازداشت، آزار و اذیت و کشته شدن پزشکان و سایر اعضای کادر درمان، نسبت به وضعیت این قشر از جامعه ایران در اعتراضات سراسری مردم ایران، اطلاع‌رسانی کرده است.
فتحی با تاکید بر اینکه بسیاری از اعضای کادر درمان، تنها به‌‌واسطه انجام وظایف حرفه‌ای خود بازداشت و تحت تعقیب و آزار قرار می‌گیرند، به «ایران‌وایر» می‌گوید: «کادر درمان به‌خاطر انجام وظیفه‌شان، یعنی درمان مجروحان مورد هدف قرار گرفته شده، یا در بیمارستان بعد از درگیری با حراست و هشدارهای پی‌درپی، بازداشت شده‌اند. برخی دیگر نیز در تجمع‌های ویژه کادر درمان بازداشت شده‌اند. مثلا در تجمع نظام پزشکی مشهد، سه نفر دست‌کم بازداشت شدند. در تهران نیز عده‌ای بازداشت شده‌اند.»
اشاره این فعال حوزه حقوق‌بشر کادر درمان، به تجمع‌های پزشکان، پرستاران و سایر اعضای کادر درمان، در ۲۸مهر و ۴آبان است. در این تجمع‌ها، اعضای کادر درمان ضمن اعلام حمایت از مردم معترض، خواهان عدم مداخله نیروهای سرکوبگر در روند درمان مجروحان، دزدیده نشدن آن‌ها از بیمارستان‌ها و جلوگیری از استفاده از آمبولانس به‌عنوان ابزاری برای استتار حین سرکوب شده بودند.
«ایران‌وایر» پیش‌تر در چندین گزارش درباره استفاده از آمبولانس توسط مقامات امنیتی برای حمل‌ونقل نیروهای سرکوبگر و جابه‌جایی بازداشتی‌های اعتراضات، خبر داده بود.
این دندانپزشک و محقق حوزه اجتماعی درمان، همچنین با تاکید بر اینکه تعداد دانشجویان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی که در جریان اعتراضات دانشجویی بازداشت شده‌اند نیز بسیار بوده، می‌گوید: «داده‌هایی که من جمع آوری کردم مربوط به اواسط نوامبر است و بسیاری از کادر درمان که پیش از آن بازداشت و با قید وثیقه نیز آزاد شده‌اند، در لیست ۴۰-۵۰ نفری من نیستند.»
بنا به اطلاعاتی که به دست این فعال حوزه کادر درمان رسیده، تاکنون بیش از ۴۰ دانشجوی رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی نیز بازداشت و تحت تعقیب قرار گرفته‌اند: «اغلب این افراد الان به قید وثیقه آزادند و در انتظار حکم دادگاه هستند. برخی هم هستند که با تعهد آزاد شده‌اند، ولی در دانشگاه‌های علوم پزشکی بسیاری از جمله تبریز، زاهدان و شیراز، دانشجوهایی که با تعهد آزاد شده‌اند هم با کمیته انضباطی سر و کار دارند و مورد آزار هستند و بعضا حتی برای چند ترم محروم از تحصیل شده‌اند.»
به باور این فعال حقوق کادر درمان، در ایران حاکمیت با بازداشت شماری از اعضای کادر درمان می‌خواهد که از آن‌ها درس عبرتی برای بقیه بسازد و با ارعاب، مانع انجام وظایف حرفه‌ای این قشر از جامعه ایران که در اعتراضات تخصص آن‌ها جان بسیاری از شهروندان را نجات داده، شود.
پزشکان و کادر درمان؛ اسرایی ارزشمند
آن‌گونه که هما فتحی می‌گوید، با وجود نیاز شدید حکومت به اعضای کادر درمان، آزار و اذیت آن‌ها ادامه دارد و به روش‌های مختلف، حکومت سعی در محدود کردن آن‌ها دارد: «هر روز گشت حجاب می‌فرستند مقابل در کلینیک‌های خصوصی. خبر داریم در شیراز که مامور می‌فرستند مقابل در منازل کادر درمان و احضار می‌کنند برای بازجویی و اگر مراجعه نکنی، بازداشت می‌کنند. در بیمارستان‌های خصوصی، زنانی که حجاب ندارند را مورد آزار و اذیت قرار داده و به نظام پزشکی زنگ می‌زنند و خبر می‌دهند که فلان عضو حجاب ندارد و از این طریق، غیرمستقیم به اعضای کادر درمان فشار می‌آورند.»
او همچنین تاکید می‌کند: «روزبه‌روز فشار روی پزشکان و کادر درمان در حال بیشتر شدن است. تنها تفاوت این است که به خاطر کمبود نیرو در این بخش، سعی می‌کنند پزشکان را اسیر کنند. ممنوع‌الخروج می کنند، دائم احضار می‌کنند و مورد بازجویی قرار می‌دهند، اما بازداشت نمی‌کنند که بتواند سر کارش هم حاضر شود. در واقع برای کادر درمان روند فرسایشی مزاحمت و آزار ایجاد می‌کنند که هر موقع که بخواهند و هر برخوردی که بخواهند، با آن‌ها انجام دهند و رفتارشان با آن‌ها شبیه برده‌ها و اسرایی ارزشمند است که هم نمی‌گذراند خارج شوند، و هم مدام آن ها را آزار می‌دهند.»
نام‌شان را بگو؛ آیدا، آیلار، مائده و پریسا
بنا بر گزارش سازمان‌های حقوق‌بشری و فعالان حقوق کادر درمان، تاکنون دست‌کم ۴ نفر از پزشکان، کادر درمان و دانشجویان رشته های پزشکی و پیراپزشکی در جریان اعتراضات کشته شده‌اند؛ «آیدا رستمی»، «آیلار حقی»، «مائده جوان فر» و «پریسا بهمنی».
آیلار حقی، دانشجوی پزشکی و اهل تبریز بود که در اعتراضات ۲۵آبان۱۴۰۱ در این شهر، از پشت سر هدف گلوله مستقیم سرکوبگران قرار گرفت و کشته شد. خانواده او تحت فشار بودند که بگویند فرزندشان از ارتفاع سقوط کرده، ولی بعدا پدر آیلار در مراسم چهلم او، صداوسیما را مسوول تحریف خبر قتل او خوانده و از خدا خواسته بود که از بازجوخبرنگاری که «در عرض دو دقیقه هم بازجو شد، هم قاضی شد، هم رای داد و آبروی کل خانواده آیلار حقی را برد، نگذرد.»
مائده جوان‌فر نیز پرستار ۲۸ ساله اهل رشت بود که اوایل آبان، کاربران شبکه‌های اجتماعی خبر از کشته شدن او در اعتراضات دادند. بلافاصله بعد از انتشار این اخبار، رسانه‌های نزدیک به حکومت از جمله «همشهری آنلاین»، مدعی شدند که او در تصادف جان باخته است. همشهری در گزارشی به نقل از پدر مائده نوشته بود که فرزندش برای احیای قلبی یک بیمار به لاهیجان رفته بوده که در گردنه «کوهین» قزوین تصادف کرده،و جان خود را از دست داده است.
در تصاویری که همشهری از خودرو تصادفی منتشر کرده، این خودرو از سمت عقب مچاله شده است و سمت جلوی ماشین، به‌ویژه سمت راننده، دچار آسیب نشده است.
پریسا بهمنی نیز پزشک جوانی بود که در جریان اعتراضات ۴آبان مقابل سازمان نظام پزشکی تهران، هدف گلوله قرار گرفت و جان باخت. شاهدان عینی، صحنه تیر خوردن او را دیده بودند ولی بعدا رسانه‌های نزدیک به سپاه، از جمله «تسنیم» و خبرگزاری رسمی دولت، «ایرنا»، دلیل مرگ این پزشک و جراح جوان را، «تصادف» اعلام کردند. «ایرنا» به نقل از سازمان نظام پزشکی، دلیل مرگ دکتر بهمنی را تصادف اعلام کرده بود، خبری که بعدا سازمان نظام پزشکی آن را تکذیب کرد و نوشت که «پزشکی قانونی هنوز در حال بررسی علت مرگ دکتر بهمنی است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر