نتایج یک نظرسنجی؛ افزایش حضور زنان بی‌حجاب در عرصه‌های عمومی

عمومی‌تر شدن «حجاب اختیاری» یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های کوتاه‌مدت اعترض‌های سراسری چهار ماه گذشته در ایران است.

گزارش‌ها و قرائن و شواهد بسیاری حکایت از آن دارند که پدیده حضور زنان بدون «حجاب اجباری» در عرصه‌های عمومی در چهار ماه اخیر افزایش قابل توجهی داشته و جامعه هم نه‌ تنها از آن استقبال کرده بلکه حاکمیت نیز توان و امکان برخورد با این سیل عظیم را نداشته است.

نتایج نظرسنجی سایت «داده‌های باز ایران» که با شرکت بیش از پنج هزار و ۵۰۰ نفر از ۲۶ تا ۳۰ آبان ۱۴۰۱ انجام شده است نیز این تحول رو به رشد اجتماعی را در ماه‌های اخیر تایید می‌کند. این گزارش خلاصه‌ای از نتایج این نظرسنجی است.

***

اغلب کسانی که در نظرسنجی پایگاه داده‌‌های باز ایران شرکت کرده، از ۳۱ استان ایران و بیشترین آن‌ها ساکن تهران هستند. آن‌ها از تجربیات حضور بدون حجاب خود در عرصه‌های عمومی سخن گفته‌اند. این پایگاه داده‌ها را برای استفاده عموم ساده‌‌سازی می‌کند.

یکی از مهم‌ترین نتایج این نظرسنجی می‌گوید از هر ۱۰ زنی که به پرسش‌های این فراخوان پاسخ داه‌، هشت نفر گفته‌اند در ماه‌های اخیر بدون حجاب از خانه بیرون رفته‌ و زنان زیر ۴۰ سال بیشتر از زنان بالای ۴۰ سال اقدام به حضور بی‌حجاب در بیرون از خانه کرده‌اند.

این نظرسنجی هم‌چنین نشان می‌دهد که اقدام به حضور بی‌حجاب در بیرون از خانه در میان زنان دارای تحصیلات دانشگاهی بیشتر از زنان بدون تحصیلات دانشگاهی بوده است.

آن‌طور که این نظرسنجی آشکار کرده است، اقدام به حضور بی‌حجاب در بیرون از خانه در میان زنان مجرد بیشتر از زنان متاهل و پیشتر متاهل (جدا شده/طلاق گرفته/همسر از دست داده) بوده است.

زمان شروع بی‌‌حجاب بیرون رفتن از دیگر پرسش‌های این نظرسنجی است که نتایج آن نشان می‌دهند نزدیک به ۸۰ درصد از زنانی که گفته‌اند در ماه‌های اخیر بی‌حجاب بیرون رفته‌اند، در فاصله‌ زمانی بین کشته شدن «مهسا امینی» در زمان بازداشت در «گشت ارشاد» تا یک ماه پس از آن به این کار اقدام کرده‌اند.

آن‌طور که این نظرسنجی می‌گوید، زنان زیر ۲۰ سالی که بدون حجاب بیرون رفته‌اند، دیرتر از زنان بالای ۲۰ سال اقدام به این کار کرده‌اند.

بردن روسری و شال از دیگر پرسش‌های این نظرسنجی بوده است که کمی بیش از نیمی از زنان پاسخ‌گو گفته‌اند وقتی بدون حجاب بیرون می‌روند، «همیشه» با خود روسری، شال یا چیز دیگری می‌برند تا در صورت لزوم استفاده کنند.

از هر ۱۰ نفر از زنان پاسخ‌گو، چهار نفر از آن‌ها گفته‌‌اند بعضی وقت‌ها روسری، شال یا چیز دیگری با خود می‌برند و تنها یک نفر از ۱۰ نفر گفته است هرگز چیزی با خود برای سر کردن نمی‌برد.

در میان زنان زیر ۲۰ سال، اکثریت با آن دسته از زنانی است که گفته‌اند وقتی بی‌حجاب بیرون می‌روند، «هیچ وقت» شال یا روسری با خود نمی‌برند.

زنان بین ۲۰ تا ۴۰ سال هم وضعیتی میانه‌رو اتخاذ کرده‌ و بیشترشان گفته‌اند وقتی بی‌حجاب بیرون می‌روند، «بعضی وقت‌ها» شال یا روسری با خود می‌برند.

این نظرسنجی هم‌چنین می‌گوید در میان زنان بدون تحصیلات دانشگاهی، اکثریت با زنانی است که گفته‌اند وقتی بی‌حجاب بیرون می‌روند، «هیچ وقت» شال یا روسری با خود نمی‌برند.

در میان زنان دارای تحصیلات دانشگاهی نیز این نسبت دیده می‌شود و زنانی که گفته‌اند وقتی بی‌حجاب بیرون می‌روند، «همیشه» شال یا روسری با خود نمی‌برند، بیشتر از سایر زنانی هستند که با خود شال یا روسری می‌برند.

در میان زنان مجرد هم اکثریت با زنانی است که گفته‌اند وقتی بی حجاب بیرون می‌روند، «هیچ وقت» شال یا روسری با خود نمی‌برند.

در میان زنان متاهل اما این نسبت متفاوت است و اکثریت با زنانی است که گفته‌اند وقتی بی حجاب بیرون می‌روند، «همیشه» شال یا روسری با خود می‌برند.

بیشتر زنان پیش‌تر متاهل هم گفته‌اند وقتی بی حجاب بیرون می‌روند، «بعضی وقت‌ها» شال یا روسری با خود می‌برند.

نگرانی از واکنش‌ها به بی حجابی از دیگر پرسش‌های این نظرسنجی است که ۷۰ درصد از زنان پاسخ‌گو گفته‌اند وقتی بدون حجاب بیرون رفته‌، نگران بوده‌اند که شاید برایشان مشکلی پیش بیاید.

در مقابل، ۲۳ درصد از این زنان گفته‌اند نگران نبوده‌اند و هفت درصد نیز گفته‌اند از پیش تصور خاصی نداشته‌اند.

این نظرسنجی آشکار کرده که در میان زنان ۲۰ تا ۴۰ سال نگرانی از واکنش‌ها بیش از سایر گروه‌های سنی است. 

افراد بالای ۴۰ سال هم کمتر نگران واکنش‌ها بوده‌اند و افراد کمتر از ۲۰ سال بیشتر از سایر زنان در گروه‌های دیگر سنی گفته‌اند تصور خاصی از واکنش دیگران به بی حجاب بیرون رفتن خود نداشته‌اند.

در میان زنان دارای تحصیلات دانشگاهی، اکثریت با زنانی بوده که گفته‌اند نگران واکنش مردم بوده‌اند و در میان زنان بدون تحصیلات دانشگاهی هم اکثریت با زنانی است که گفته‌اند در این زمینه نگرانی ندارند.

نیمی از پاسخ‌گویان زن در این بخش گفته‌اند وقتی بدون حجاب بیرون رفته‌اند، با تایید و تشویق دیگران روبه‌رو شده‌اند.

در مقابل، تنها حدود هفت درصد از پاسخ‌گویان گفته‌اند با مخالفت و تذکر دادنِ دیگران مواجه شده‌ و ۴۲ درصد نیز واکنش خاصی گزارش نکرده‌اند.

در میان زنان کمتر از ۲۰ سال هم اکثریت با زنانی است که گفته‌اند وقتی بدون حجاب بیرون رفته‌اند، با تایید و تشویق دیگران روبه‌رو شده‌اند. این در حالی است که زنان بین ۲۰ تا ۴۰ سال اغلب گفته‌اند با تذکر و مخالفت روبه‌رو شده‌اند.

بیرون رفتن بدون حجاب اعضای خانواده از دیگر پرسش‌های این نظرسنجی بوده است که مردان به آن پاسخ داده‌ و بیش از ۷۵ درصد آن‌ها اعلام کرده‌اند یکی از دختران یا زنان خانواده‌ آن‌ها در یکی دو ماه اخیر بدون حجاب از خانه بیرون رفته‌اند.

کمتر از  ۲۵ درصد از این پاسخ‌گویان نیز گفته‌اند هیچ‌کدام از دختران یا زنان خانواده‌ آن‌ها در یکی دو ماه اخیر بدون حجاب از خانه بیرون نرفته‌اند.

این نتایج تنها بخشی از یک انقلاب عظیم اجتماعی در ایران را تایید می‌کنند که در چهار ماه اخیر کلیت نظام جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است.