نمایندگان مجلس کدام کشورها از ایرانیان معترض حمایت می‌کنند؟

روزی که چهره‌های حامی حکومت در تلویزیون جمهوری اسلامی یا در شبکه‌های اجتماعی خطاب به منتقدان می‌گفتند هرکس وضعیت را تحمل نمی‌کند از این کشور برود، گمان نمی‌کردند که آن‌ها که رفته‌اند، در ایجاد موج جهانی علیه جمهوری اسلامی این‌قدر موثر باشند.

به دنبال اعتراضات ماه‌های اخیر در ایران و همراهی گسترده ایرانیان مقیم کشورهای دیگر از این اعتراضات، نمایندگان پارلمان‌های تعدادی از کشورها، یکی پس از دیگری به حمایت از مردم معترض ایران و به‌ویژه، بازداشت شدگان پرداختند؛ اقدامی که تاکنون به این گستردگی در ارتباط با اعتراضات ضد حکومتی هیچ کشور دیگری سابقه نداشته است.

از استرالیا تا نیوزلند در شرق، تا بریتانیا و کانادا در غرب، نمایندگان پارلمان‌های چندین کشور به‌طور انفرادی یا جمعی از معترضان زندانی در ایران حمایت کرده‌اند.

گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا در آخرین اقدام از این دست، پس از دیدار با چند فعال مدنی ایرانی‌تبار، به کارزار بین‎‌المللی حمایت از زندانیان سیاسی در ایران پیوستند. در پی این ملاقات که جمعه۳۰دی صورت گرفت، تعدادی از اعضای پارلمان بریتانیا، کفالت سیاسی بازداشت‌شدگان و محکومان اعتراضات جاری در ایران را به‌عهده گرفته‌اند.

این اقدام اعضای پارلمان بریتانیا بعد از آن انجام گرفت که فعالان ایرانی در دیدار با نمایندگان پارلمان بریتانیا، جزییاتی از شرایط زندانیان، به‌خصوص متهمان در معرض حکم اعدام را به اطلاع آن‌ها رساندند. «جرمی کوربین»، رهبر سابق حزب کارگر و «کارولین لوکاس»، رهبر سابق حزب سبز، از جمله سرشناس‌ترین نمایندگانی هستند که با فعالان ایرانی‌تبار دیدار کردند.

این دیدار، تنها یکی از اقداماتی است ایرانیان فعال در خارج از کشور انجام دادند و موجب تصمیم گیری مقام‌های قانون‌گذار و حتی دولتی کشورهای دیگر شدند.

***

حضور ایرانیان از خیابان تا پارلمان

موج حمایت از معترضان زندانی در ایران، هم‌زمان با اولین محاکمه‌ها و صدور احکام سنگین برای معترضان آغاز شد. ایرانیان خارج از کشور نیز به دنبال صدور این احکام، به اعتراضات خود در خیابان‌های شهرهای مختلف دنیا ادامه دادند. در این بین، برخی از ایرانیان که از اعضای پارلمان کشورهای میزبان خود هستند، نقش مهمی در حمایت پارلمان این کشورها داشته‌اند.

پس از حدود سه ماه از اعتراضات، در حالی‌که صدور احکام اعدام فریاد اعتراض مدافعان حقوق‌بشر را بلند کرده بود، چهار عضو پارلمان سوئد با اعلام حمایت از زندانیان سیاسی ایران، کفالت تعدادی از این زندانیان را برعهده گرفتند. از این جمع، «علیرضا آخوندی»، «آزاده رحجان» و «اردلان شکرابی» ایرانی‌تبار هستند و «آرین کاراپت»، ارمنی‌تبار.

اما پیش از اقدام جمعی این نمایندگان در سوئد، اعضای پارلمان آلمان بودند که به‌طور گسترده از معترضان بازداشت شده در ایران حمایت کردند. در واقع آغازگر پذیرفتن کفالت سیاسی و ایجاد موج این حرکت در میان نمایندگان دیگر کشورها، اعضای پارلمان آلمان بودند.

 البته کفالت سیاسی، مفهومی اداری-پارلمانی است که از سوی دولت و مجلس آلمان وارد ادبیات سیاسی و به تازگی بیان حقوقی شده است، بنابراین جای تعجب نیست که نمایندگان پارلمان آلمان پیشگام حمایت از زندانیان معترض در ایران شدند. امری که نقش تجمع های گسترده ایرانیان در آلمان و تجمع بزرگ ایرانیان در برلین را نباید در شکل گیری آن نادیده گرفت.

 از هنگام اوج گیری اعتراضات در ایران بعد از مرگ «مهسا امینی» در بازداشت گشت ارشاد، بسیاری از شهرهای آلمان هر هفته شاهد تجمع اعتراضی علیه جمهوری اسلامی و تلاش برای فشار به دولت و پارلمان آلمان برای اقدام علیه جمهوری اسلامی بوده است. بزرگترین تجمع ایرانیان در خارج از کشور نیز ۳۰مهر به دعوت «انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز هواپیمای اوکراینی»، در برلین برگزار شد.

همه این‌ها در کنار حضور نمایندگان ایرانی‌تبار در پارلمان آلمان، موجب شد که بیش از ۱۰۰ نماینده پارلمان آلمان کفالت سیاسی معترضان زندانی در ایران را بپذیرند. «کاوه منصوری»، نماینده ایرانی‌تبار پارلمان آلمان، روز ۱۰دی گفت که تقریبا تمام نمایندگان احزاب آلمانی از جمله نمایندگان حزب «دموکرات مسیحی» به رهبری «آنگلا مرکل»، به جنبش قبول کفالت زندانیان سیاسی در ایران پیوسته‌اند.

 

حمایت همه اعضای پارلمان اتریش

در کنار اقدام فردی و جداگانه نمایندگان پارلمان‌های اروپایی، اقدام گروهی در چند پارلمان خبرساز شد. در یک اقدام منحصر به فرد، ۱۸۳ عضو پارلمان اتریش در یک اقدام دسته‌جمعی، کفالت سیاسی ۱۸۳ معترض را برعهده گرفتند. نمایندگان  پارلمان اتریش پس از این اقدام، با ارسال نامه‌ای، به عهده گرفتن کفالت سیاسی زندانیان را به اطلاع سفارت جمهوری اسلامی در وین رساندند.

اقدامات گروهی در پارلمان های دیگر کشورها تنها به کفالت سیاسی ختم نشد. به دنبال فشار از سوی پارلمان نیوزیلند، وزارت خارجه این کشور گفت‌وگوهای سیاسی خود با جمهوری اسلامی را لغو کرد.  

تعدادی از اعضای پارلمان نیوزلند نیز با ارسال نامه‌ای به «علی خامنه‌ای»، رهبر جمهوری اسلامی، او را مسوول خشونت علیه معترضان دانستند و ۱۰ عضو این پارلمان، کفالت سیاسی زندانیان سیاسی در ایران را برعهده گرفتند. نمایندگان این پارلمان، طوماری هم برای اخراج سفیر جمهوری اسلامی تنظیم کردند. «گلریز قهرمان»، نماینده ایرانی‌تبار پارلمان نیوزیلند، در مرکز اقدامات پارلمان آن کشور علیه جمهوری اسلامی قرار دارد.

در اروپا، علاوه بر سوئد و آلمان، بسیاری از اعضای پارلمان فرانسه نیز کفالت سیاسی معترضان بازداشت شده در ایران را برعهده گرفتند.

در کانادا، در ادامه حمایت قانونگذاران کشورهای مختلف از بازداشت‌شدگان اعتراضات ایران، ۹ تن از نمایندگان پارلمان این کشور، کفالت سیاسی ۱۹ تن از این بازداشت‌شدگان را که جانشان از سوی حکومت جمهوری اسلامی در معرض خطر است، به‌عهده گرفتند.

در استرالیا، نمایندگان پارلمان این کشور، کفالت سیاسی بیش از ۲۰ نفر معترضان در خطر اعدام را برعهده گرفتند. ایرانیان مقیم استرالیا بارها در اعتراض به سرکوب معترضان در ایران مقابل پارلمان آن کشور تجمع کرده‌اند. کارزار کفالت سیاسی زندانیان نیز از سوی تعدادی از ایرانیان و فعالان مدنی در آن کشور راه اندازی شد.

موج حمایت از مردم معترض ایران و زندانیان اعتراضات اخیر، به پذیرش کفالت سیاسی ختم نشده است. نمایندگان اروپایی و بریتانیایی حالا خواستار قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی هستند. اقدامی که هرچند مشخص نیست چقدر قطعی باشد، اما صرفا مطرح کردن و تصویب آن از سوی پارلمان اروپا و پارلمان بریتانیا، نشان می‌دهد که دست کم روابط کشورهای غربی با ایران دیگر به پیش از اعتراضات به مرگ مهسا امینی بر‌نمی‌گردد.