بر اساس اعلام قوهقضاییه، دادگاه «الهه محمدی» و «نیلوفر حامدی»، دو روزنامهنگاری که پس از کشتهشدن «مهسا [ژینا] امینی» بازداشت شدند، به ترتیب امروز و فردا برگزار میشود. این دو روزنامهنگار بیش از ۸ ماه است که در بازداشت موقت بهسر میبرند و بر اساس گفتههای نزدیکانشان تا قبل از دیروز، وکلای تعیینی پرونده با موکلانشان ملاقات نداشته و به پرونده آنها دسترسی نداشتهاند.
قوهقضاییه اتهامات مطرح شده علیه این دو روزنامهنگار و تاریخ برگزاری دادگاه را پیش از ابلاغ به وکلای آنها، بهصورت عمومی اعلام کرد. دادگاه این دو روزنامهنگار قرار است در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب که ریاست آن را «ابوالقاسم صلواتی»، یکی از بدنامترین قضات دادگاه انقلاب برعهده دارد، بهصورت غیر علنی برگزار شود. در دو روز گذشته درخواست برگزاری دادگاه علنی برای این دو روزنامهنگار بارها مطرح شده است. «صالح نیکبخت»، حقوقدان و از وکلای دادگستری که وکالت خانواده مهسا امینی را برعهده دارد، درباره نقصهای حقوقی پرونده این دو روزنامهنگار با «ایرانوایر» گفتوگو کرده است.
***
آقای نیکبخت، خانم محمدی و خانم حامدی بیش از ۸ ماه است که در بازداشت موقت بهسر میبرند. آیا قانون اجازه طولانی شدن بازداشت موقت را میدهد؟
قرار بازداشت موقت در مورد جرائم درجهبندی شده است و در قانون آمده است که قرار بازداشت موقت در مورد جرائمی که مستلزم سلب حیات از انسان است، یعنی قتل، در بار اول دو ماه است و برای دو ماه دیگر تمدید میشود و پس از آن باید به قرار بالای وثیقه تبدیل شود. در مورد سایر جرایم، حداکثر مدت قرار بازداشت موقت یک ماه است و برای یک ماه دیگر هم تمدید میشود. این دو روزنامهنگار، هماکنون بیش از ۸ ماه است که در بازداشت موقت بهسر میبرند، در حالی که دوران تحقیقات از آنها پس از دو ماه تمام شده و آنان از بخش انفرادی به زندان عمومی منتقل شدهاند. تحقیقات وقتی تمام میشود، موجبات بازداشت موقت مرتفع میگردد و مشخص نیست به چه علت و به چه عنوانی این دو روزنامهنگار را با قرار بازداشت موقت در زندان نگه داشتهاند. از این جهت و به لحاظ شکلی، نگهداری آنان غیر قانونی است.
یکی از اتهاماتی که قوهقضاییه درباره این دو روزنامهنگار مطرح کرده است و البته مصداقی برای آن عنوان نشده است، اتهام همکاری با دول متخاصم است و نام کشور آمریکا مطرح شده است. آیا آمریکا جزو دولت متخاصم محسوب میشود؟
بر اساس آنچه روزنامههای ایران و بهویژه خبرگزاریهای وابسته به دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی منتشر کردهاند، یکی از اتهامات این دو روزنامهنگار، همکاری با دول متخاصم عنوان شده و گفته شده منظور همکاری با آمریکا است.
به جهات زیر ما اساسا با کشور امریکا در حالت تخاصم نیستیم. زمانی دو کشور در حالت تخاصم شناخته میشوند که بین دو کشور جنگ باشد و یا قبلا جنگ بوده و بین آنها فقط آتشبس موقت برقرار باشد و این آتشبس تبدیل به صلح دائم نباشد. ما با کشور آمریکا هرگز در حالت جنگ نبودهایم و در حال حاضر هم چنین حالتی بین ما وجود ندارد. مضاف بر اینکه بین ایران و آمریکا قرارداد مودتی وجود دارد که مربوط به سال ۱۹۵۵(۱۳۳۴) است. ایران هم در مجامع بینالمللی به این قرارداد استناد کرده و اتفاقا بر اساس همین قرارداد، ایران در دادگاه لاهه پیروز شد و آمریکاییها محکوم شدند. بنابراین ایران نمیتواند از یک طرف مدعی شود که قرارداد مودت با آمریکا داریم و از سوی دیگر بگوید ما در حالت تخاصم هستیم.
ایران و آمریکا و اکثر کشورهای جهان، کنوانسیونهای ژنو در سال ۱۹۴۹ را امضا کردهاند. طبق این کنوانسیون، فقط در حالتی که توضیح دادم، یعنی جنگ و آتشبس موقت، دو کشور در حالت تخاصم هستند.
ضمن اینکه جنگ و صلح با کشورها در ایران فقط با نظر رهبر ایران انجام میشود و دادگاهها، سازمانهای اطلاعاتی و امنیتی و …، نمیتوانند تعیین کنند ما با کشوری در حالت تخاصم هستیم یا خیر.
اتهام دیگر این دو روزنامهنگار اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت است. خانم حامدی و محمدی به ترتیب در دو روزنامه مختلف «شرق» و «هممیهن» کار میکردند، آیا اجتماع و تبانی در مورد آن دو صدق میکند؟
اتهام دیگری که برای این دو روزنامهنگار درنظر گرفته شده، اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت است که در طول ربع قرن گذشته عده زیادی را با آن محکوم کردهاند. در حالی که در ماده ۶۱۰ قانون مجازات اسلامی که عنصر قانونی جرم اجتماع و تبانی است، ذکر شده که هرگاه دو نفر یا بیشتر با همدیگر برای ارتکاب جرمی علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور اجتماع و تبانی کنند، از مصادیق اجتماع و تبانی است و به دو تا پنج سال حبس محکوم میشوند.
این دو روزنامهنگار دو پرونده جداگانه دارند که در دو دادگاه جداگانه امروز و فردا بررسی میشود، پس نمیشود اتهام اجتماع و تبانی با یکدیگر را برای آنها مطرح کرد، از سوی دیگر اجتماع و تبانی با دولت متخاصم هم طبق دلایلی که درباره تخاصم کشورها در بالا ذکر کردم، رد میشود. ضمن اینکه کار روزنامهنگاران یک کار حرفهای بوده و این دو از وضعیت و مراسم مهسا [ژینا] امینی گزارش تهیه کردهاند. تهیه گزارش نه تنها جرم نیست، بلکه وظیفه ذاتی روزنامهنگاران است.
اگر چنانچه در متنی که این روزنامهنگاران تهیه کردهاند کلمات، عبارات یا مطالب غیر قانونی وجود داشته باشد، این مطالب هم از مصادیق اجتماع و تبانی نیست. یعنی اگر احتمالا چنین عباراتی در گزارشهای این دو روزنامهنگار منعکس شده باشد، از مصادیق نشر اکاذیب است. جرم نشر اکاذیب برای تشویش اذهان عمومی که خود شرایط خاص دارد، از صلاحیت دادگاه انقلاب نیست و باید در دادگاههای عمومی مورد رسیدگی قرار بگیرد.
آیا در این موارد نباید مدیران مسوول روزنامهها در دادگاهها حاضر شوند؟
در جلسات دادگاه برای نشر اکاذیب، ابتدا با محاکمه مدیران روزنامهها دایر بر اینکه چنین مطالبی را منتشر کردهاند، به پرونده و با حضور هیات منصفه رسیدگی میشود و اگر هیات منصفه نظر دادند که مدیران روزنامهها مقصر هستند، سپس میتوانند خبرنگاران را هم به همین جهت محاکمه کنند. درحالیکه در پرونده این دو روزنامهنگار، بدون رعایت این قوانین، پرونده را به شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب که قاضی آن آقای صلواتی است، بردهاند. با شناختی هم که از آقای صلواتی داریم، اگر از او کلاه بخواهند، حتما سر میآورد.
طبق گفته خانواده حامدی و محمدی، وکلای پرونده تا دیروز ملاقاتی با موکلانشان نداشتهاند و در کمتر از ۲۴ ساعت مانده به دادگاه توانستهاند آنها را ملاقات کنند. این موضوع تاثیری روی دفاع از موکلان نمیگذارد؟
ما حقوقدانان قاعدهای را داریم که میگوید «نحن ابناء الدّلیل؛ نَمیل حیث یَمیل»؛ یعنی ما فرزندان استدلال و دلیل هستیم و بدانسو میل میکنیم که استدلال میل میکند. وکیل باید بتواند پرونده موکلش را کاملا و جزبهجز بخواند و اگر لازم باشد با خود موکلش هم ملاقات کند برای اینکه استراتژی کار خودش را تعیین کند. این دوستان اگر نتوانستهاند پرونده را کامل مطالعه کنند، مطابق قانون آیین دادرسی از دادگاه درخواست کنند که وقت رسیدگی به این پرونده را به زمان دیگری موکول کنند. ضمن اینکه وکلا باید خواهان آزادی فوری این دو روزنامهنگار شوند، چون همانطور که گفتم تحقیقات به اتمام رسیده و این دو خانم را غیرقانونی در بازداشت موقت نگه داشتهاند.
از سوی دیگر، مطرح شدن این پرونده به این شکل در دادگاه در بسته قانونی نیست و سزاوار است که یک دادگاه علنی با حضور روزنامهنگار و تماشاگران، بهویژه گروهی از حقوقدانان برگزار شود. در هفته گذشته تعدادی از وکلای دادگستری هم خواهان این بودند که در جلسات این دادگاه بهعنوان تماشاچی حاضر شوند و چنانچه مسائل و ایراداتی را در این دادگاه دیدند، از طریق رسانهها آن را منعکس کنند.
شما وکیل خانواده امینی هم هستید. این دو روزنامهنگار پس از نوشتن درباره مهسا [ژینا] امینی بازداشت شدهاند. نظر خانواده امینی ر در اینباره میدانید؟
خانواده امینی بسیار روشن هستند و از شرایط و مقررات قانونی مطلع هستند. اتفاقا چندین بار از من خواستهاندکه خواهان آزادی این دو روزنامهنگار از طرف این خانواده باشم. خانواده امینی بازداشت ۸ ماهه این دو نفر را محکوم میکنند و از طرف دیگر معتقدند این دو روزنامهنگار چه در مصاحبههایی که با خانواده داشتند و چه در گزارشهایی که منتشر کردهاند، هیچ مساله غیر قانونی درباره مهسا مطرح نکردهاند و بازداشت و محاکمه آنها را بر نمیتابند.
ثبت نظر