تحریم های تازه آمریکا، موتور انتقاد تندروها را روشن کرد

تحریم تازه آمریکا، به یک فرصت سیاسی برای عرض اندام اصولگرایان تندرو و منتقدان رویکرد هسته ای دولت روحانی تبدیل شده است.

دیروز حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در نشست خبری اش، در واکنش به اعمال تحریم های تازه دولت آمریکا علیه ایران، گفت: « تحریم غیرقانونی و تجاوز به حقوق ملت ایران است و ما با همه وجود در مقابل این تحریم‌ها ایستادگی می‌کنیم. ما تحریم را دور می‌زنیم و حتی برخی از این تحریم‌ها را که در حوزه دارویی و غذایی است، غیربشری می‌دانیم و در برابر هرگونه تحریمی ایستادگی می‌کنیم و برای آن‌ها راه حل پیدا خواهیم کرد.»

او همچنین کار دولت آمریکا را زشت و مخالف روح مذاکرات هسته ای دانست و گفت این کارها باعث بی اعتمادی بیشتر مردم ایران می شود. رئیس جمهور ایران، آمریکا را متهم کرد که تنها کشور عضو 1+5 است که حسن نیت کافی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات ندارد و گفت: «تحریم‌های اخیر به تعبیر آنها تحریم جدید نیست و تحریم گذشته است و به نظر ما کار درستی نبود، به اصل مذاکرات لطمه نمی‌زند. البته یکی از پایه‌های مذاکره، اعتماد و صداقت است که این کارها به اعتماد و صداقت ضربه می‌زند ولی ما مذاکره با 1+5 را ادامه می‌دهیم و امیدواریم در مدت باقیمانده به تفاهم برسیم.»

ادبیات و واکنش حسن روحانی به تحریم های تازه از این منظر مهم است که 22 مرداد امسال، آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی با تاکید بر اینکه مذاکرات هسته ای بی فایده بود، گفت: « آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم‌ها را هم افزایش دادند. البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه تحریم هم، فایده‌ای نداشته‌است.» تحت تاثیر چنین برداشتی، حسن روحانی دیروز سعی کرد لحن قاطع تری درباره تحریم ها اتخاذ کند و با زیانی تندتر علیه تصمیم های دولت آمریکا سخن بگوید.

با این حال سخنان حسن روحانی تندورها را راضی نکرده و آنها انتظار مواضع قاطع تری دارند. نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران امروز به خبرگزاری فارس گفت: «آمریکایی‌ها مانع اصلی بر سر راه توافق هستند و وزارت امور خارجه باید به 1+5 در مورد عدم پایبندی آمریکا به توافق تذکر دهد.» اسماعیل کوثری، عضو دیگر این کمیسیون هم گفت: «تیم مذاکره‌کننده ما نه‌تنها باید لفظاً این اقدام آمریکا را محکوم کند بلکه باید اعتراض عملی خود را با متوقف کردن مذاکرات نشان دهد.» با این حال، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران که به نمایندگی از مجلس در جریان مذاکرات هسته ای قرار می گیرد، لحنی آرام تر داشت و اگرچه این تحریم‌ها را نشان‌دهنده غیرقابل اعتماد بودن آمریکا دانست ولی در نهایت پیشنهادش این بود که ایران در اولین دور مذاکرات اعتراض شدید خود را به آمریکا اعلام کند.

محمد نبی حبیبی، دبیرکل حزب میانه روی موتلفه هم با انتقاد شدید از آمریکا، گفت: «این رویکرد نشان می‌دهد که واشنگتن همچنان بر بلند کردن دیوار بی‌اعتمادی می‌افزاید و به توافق‌نامه ژنو پایبند نیست و جمهوری اسلامی باید مقابله به مثل کند.»

فریدون عباسی، رئیس سابق انرژی اتمی ایران هم با وجود انتقاد از تحریم های جدید، گفته است: «ما نگرانی از بابت اینکه کسی بتواند برنامه هسته ای ما را عقب بیاندازد نباید داشته باشیم، ممکن است در مواردی به خاطر مذاکرات یکی دو سالی از نظر زمانی عقب بیافتد ولی این چیزی نیست که بتواند دستاوردهای ما را پایمال کند و از بین ببرد.» وی تاکید کرده که «اصولاً توافق ژنو را در صنعت هسته ای کشور تاثیرگذار نمی‌دانم و آن یک مسیر دیگری را طی می‌کند.»

سایت تندروی رجانیوز هم امروز دو مطلب درباره تحریم های جدید منتشر کرد. این سایت که مواضع نزدیک به جبهه پایداری، مهم ترین طیف منتقد دولت روحانی را منعکس می کند، با اشاره به مواضع قبلی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نوشت: «در روزهای بعد از توافق آقای ظریف تاکید نمود که هر گونه تحریم ایران از سوی آمریکا منجر به لغو توافق ژنو می‎شود اما به نظر می رسد دولت که تمامی تخم مرغ‎ها را در سبد مذاکره قرار داده و توجه جدی به اقتصاد مقاومتی نداشته، اکنون توان لازم برای تغییر روند و دفاع از مواضع قبلی ندارد.»

این سایت همچنین در مطلب دیگری با انتقاد از سخنان دیروز حسن روحانی که گفته بود تحریم های جدید به اصل مذاکرات لطمه ای نمی زند، نوشته است: «اگر در همان دفعات ابتدایی نقض توافق زنو توسط طرف غربی، مسئولان دیپلماسی کشورمان با قاطعیت نسبت به آنها واکنش نشان می‌دادند و جلوی زیاده‌خواهی‌های کاخ سفید و هم‌پیمانان می‌ایستادند، اکنون شاهد افزایش دامنه تحریم‌های غیرقانونی برخلاف متن صریح توافق ژنو نبودیم. این انتظار از شخص آقای روحانی وجود دارد که با مرور مجدد متن کامل توافق‌نامه ژنو، نسبت به این مساله که اعمال تحریم‌های جدید علیه کشورمان در زمینه مسائل مرتبط با هسته‌ای، ناقض صریح مفاد توافق‌نامه و موجب باطل شدن آن است، اطمینان کامل پیدا کنند و در موضع‌گیری‌های آینده خود نیز این مساله را مدنظر داشته باشند.»

روزنامه کیهان نیز در صفحه نخست خود یک تیتر کنایه وار از سخنان حسن روحانی انتخاب کرد: «تحریم‌ها جنایت است اما به اصل مذاکرات لطمه نمی‌زند!» روزنامه وطن امروز در تحلیلی کوتاه پیرامون اهداف آمریکا نوشت: «باراک اوباما به دنبال فشار بر ایران برای دریافت اطلاعات بیشتر دفاعی است. آمریکایی‌ها با طرح مطالعات ادعایی و ادعای انحرافات نظامی برنامه هسته‌ای، آژانس بین‌المللی را مامور کرده‌اند در قالب داور اجرای تعهدات ایران در توافق ژنو، درخواست‌های مهم و حساسی را درباره توانمندی‌های دفاعی ایران بویژه دانشمندان دفاعی ایران مطرح کند. ایران در ازای اطلاعاتی که به آژانس داده است، نه تنها شاهد مختومه شدن موضوع چاشنی‌های انفجاری نشد؛ بلکه اکنون با اعمال یکسری تحریم‌های جدید برای دریافت اطلاعات بیشتر مواجه شده است.»

انتقادات گسترده اصولگرایان از دولت روحانی در حالی برجسته شده که اعضای تیم هسته ای ایران و سخنگوی وزارت خارجه این کشور در روزهای گذشته با صراحت بیشتری از رفتار دولت آمریکا انتقاد کرده اند. با این حال تندروها اکنون یک فرصت مناسب یافته اند که از یکسو درستی نظرات آیت الله خامنه ای رهبر ایران درباره بی اعتمادی به غرب را اثبات کنند و از سوی دیگر، کارآمدی دولت روحانی در مدیریت پرونده هسته ای را خدشه دار کنند. این تلاش ها اگرچه دشوار است در کوتاه مدت اراده جمهوری اسلامی برای به نتیجه رساندن تحریم ها را تحت تاثیر قرار دهد ولی در مجموع به عنوان قطعات یک پازل که تصویر نهایی اش شکست مذاکرات اتمی است، قابل تامل هستند.