«ایرانوایر» هر هفته جمعهها بهصورت زنده در اینستاگرام به میزبانی «رقیه رضایی» و با حضور «فریبا بلوچ»، فعال حقوقبشر بلوچ و برنده جایزه بینالمللی «زنان شجاع سال ۲۰۲۴»، اخبار مهم و موارد نقض حقوقبشر در بلوچستان را به زبانهای فارسی و بلوچی پوشش میدهد. در یک هفته گذشته اخبار و ویدیوهای بسیاری از بیآبی، رنج شهروندان در گرمای بالا ۴۵ درجه و نبودن آب حتی برای نوشیدن منتشر شده است. همزمان افراد مسلح ناشناس، یک کارمند شهرداری بهنام «امین عزیزی» را در روز روشن بعد از ورود به ساختمان شهرداری با شلیک گلوله به قتل رساندهاند. ویدیوی دیگری نیز از زاهدان از حضور بیمهابای این افراد با هیبتی وحشتناک و مسلح که از در و دیوار خانه یک شهروند بالا میروند، منتشر شده است. افراد مسلح ناشناس کیستند که در تحتنظارتترین و امنیتیترین شهر ایران، با وجود بیش از ۱۶ ایست بازرسی که مردم را برای رفتوآمد روزانه مورد تفتیش قرار میدهند، جرات به ارعاب میکنند؟
***
آب نیست، برق نیست
در حالیکه گرما در ایران بیداد میکند و خصوصا مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان با دمای بالای ۴۵ درجه روبرو هستند، گزارشها حاکی از قطعی آب لولهکشی برای روزهای متوالی و قطعی برق در اغلب شهرها و روستاهای این استان است. زبالهها هنوز در سطح شهرهای بزرگ این استان هستند و زندگی مردم در اثر نبود خدمات عمومی حداقلی دچار اختلال شده است.
فریبا بلوچ در این برنامه لایو اینستاگرامی با اشاره به خبرهای قطعی آب، به خصوص در روستایی که ۱۵ روز است آب ندارند، میگوید: «اینجا، در این کشورهایی که ما زندگی میکنیم وقتی هوا گرم میشود، میگوید آب زیاد بنوشید. اما مردم بلوچستان در آن گرمای ۵۰ درجه آب هم ندارند که بنوشند.»
خانم بلوچ به بارندگیهای فراوان در سالهای گذشته اشاره کرد و گفت: «با وجود این بارندگیها و سدهایی که هست، همچنان معضل آب را داریم. این ناکارآمدی دولت است و من همیشه گفتهام اینها عامدانه است.»
در رسانههای بلوچستان ویدیوهای بسیاری از بیآبی و بیبرقی توسط شهروندخبرنگاران ضبط و بازنشر شده است که جان انسانها را بهخطر میاندازد.
فریبا بلوچ در ادامه این بحث تاکید کرد که «وقتی از بیآبی و بی برقی صحبت میکنیم، روستای دورافتادهای نیست، مرکز استان و شهرهای بزرگ است. او به قطعی آب منطقه خیابان انقلاب ۴ در شهر زاهدان اشاره کرد و گفت شهروندی که ویدیو را ضبط و ارسال کرده، گفته که هر چه با اداره آب تماس میگیرند، هیچکس پاسخگو نیست و حتی آنها را به تمسخر گرفتهاند.»
فریبا بلوچ عدم ارائه این خدمات را گسترشدهنده فقر در این منطقه خواند و گفت: «حتی درباره قطعی آب تبعیض قائل میشوند و مثلا مجتمع وحدت در نزدیکی همین خیابان انقلاب ۴ که بلوچنشین است، چون افراد نیروی انتظامی در آن ساکن هستند، آب دارد ولی کمی این طرفتر منطقه بلوچ نشین آب ندارد.»
از کمبود شیرخشک تا نبود پزشک متخصص؛ ارادهای برای بهبود اوضاع نیست
در هفتههای اخیر، گزارشهایی از گران شدن و کمبود شیرخشک در استان سیستان و بلوچستان منتشر شده است. فریبا بلوچ این موضوع را نیز بخشی از تبعیض در ارائه خدمات به شهروندان تعبیر کرد و گفت: «اینها همه در کنار کمبود پزشک، کمبود خدمات درمانی و بیمارستان، تبعیض محسوب میشود.»
در هفته گذشته، رسانه حقوقبشری «حالوش» از بستری بودن یک نوزاد ۹ ماهه برای مدت ۲۰ روز در بیمارستان «امام علی» زاهدان خبر داد و نوشت که بهخاطر نبود پزشک متخصص در این بیمارستان، در ۲۰ روز گذشته، ۱۵ نوزاد جان خود را از دست دادهاند. همچنین گزارش شده که بیمارستان چابهار نیز که تنها بیمارستان کل آن منطقه است، چندان تفاوتی با بیمارستان زاهدان ندارد و کمبود امکانات و نبود پزشک متخصص منجر به سرگردانی مردم برای دریافت درمانی که به آن نیازمند هستند، شده است.
خانم بلوچ به نبودن اراده برای ایجاد تغییر در این مشکلات که زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده و جان آنها را با خطر جدی مرگ روبرو میکند نیز تاکید کرد: «با وجود پوشش هر روزه رسانههای بلوچستان و دیگر رسانهها، مقامات گویی نمیبینند و نمیشنوند و اوضاع حتی هر روز بدتر هم میشود.»
ایست بازرسی برای شهروندان است، نه افراد مسلح ناشناس
در هفتهای که گذشت خبر به قتل رسیدن یک کارمند شهرداری زاهدان در محل کارش با ورود افراد مسلح ناشناس بدون اینکه نیروهای نظامی و پلیس آنها را متوقف یا تعقیب کند، خبرساز شد. نام این شهروند «امین عزیزی» عنوان شد.
همچنین ویدیوی دیگری از زاهدان منتشر شده که افراد مسلح ناشناس با صورتهای پوشیده، به خانه شهروندی با اسلحه حمله میکنند و با شلیک سعی دارند قفل در را باز کنند.
رقیه رضایی با اشاره به این دو خبر از خانم بلوچ پرسید که چطور است وقتی شهروندان عادی را هر روز در ایستهای بازرسی شهر میگردند و بابت نداشتن مدارک هویتی ساعتها بازجویی میکنند، کسی با این اشخاص کاری ندارد؟
خانم بلوچ در پاسخ به این سوال با تاکید بر این که استان سیستان و بلوچستان امنیتیترین استان ایران و زاهدان یکی از امنیتیترین شهرهاست و از بعد از جمعه خونین زاهدان، ۱۶ ایست بازرسی در شهر دایر شده، گفت: «در شهری که تمام خیابانها دوربین های مداربسته هست، ۷- ۸ نفری با صورتهای پوشانده میآیند و بارها شلیک میکنند به قفل در خانه. این تماما صحنههایی است که من بهعنوان یک بلوچ قبلا از سوی نیروهای امنیتی دیدهام که حالا تکرار شده است.»
او ادامه داد: «هیچکس نیست جلویشان را بگیرد. مثل نیروی انتظامی ایستاده بودند و اگر کسی از مردم عادی رد میشد سعی میکردند او را سریع راهی و متفرق کنند. اینقدر راحت بودن در مرکز استان واقعا جای تعجب دارد.»
فریبا بلوچ گفت: «در جمعه خونین زاهدان با لباس بلوچی از بالای ساختمان، خودِ ماموران شلیک میکردند. نمیخواهند شناسایی بشوند تا هم رعب و وحشت ایجاد کنند و هم حضور فوقالعاده خود در منطقه را توجیه کنند. ناامنی ایجاد کنند و با افزایش ناامنی بهانه بیشتری برای افزایش سرکوب داشته باشند.»
او به حمله افراد مسلح ناشناس به آقای عزیزی، شهروند کشته شده اشاره کرد و گفت: «چطور است که یک بچه در خیابان شعار میدهد سریع او را شناسایی میکنند ولی در این مورد کاری نمیتوانند انجام دهند؟!»
تبعیض پشت تبعیض؛ میگویند بلوچ هستید، بنزین نمیدهیم
در هفتهای که گذشت خبری از عدم فروش بنزین به یک شهروند بلوچ در ساری در استان مازندران، جایی که بیش از هزار کیلومتر با بلوچستان که حکومت مدعی است از آنجا مردم بلوچ، «قاچاق سوخت» انجام میدهند، منتشر شد. فریبا بلوچ با تاکید بر اینکه این شکل از تبعیض نتیجه تبعیضهای ساختاری از سوی حکومت علیه مردم بلوچ است، گفت: « باید این سوال را بپرسیم که آن کارگر جایگاه سوخت با چه پشتوانهای این رفتار را علیه یک شهروند ایرانی انجام میدهد؟»
او همچنین به ردِ مرز شدن یک شهروند بدون شناسنامه بلوچ که ۶ فرزند دارد و در یزد برای امرار معاش خانوادهاش کار میکرده نیز اشاره کرد و گفت که بعد از دو ماه بیخبری به تازگی به خانواده آقای عبدالخالق رخشانی گفتهاند که رد مرز شده و آنها هنوز نمیدانند چه بر سر ایشان آمده و کجاست؟
در هفته گذشته همچنین نیروهای امنیتی به یک مدرسه دینی اهل سنت در ریگان استان کرمان حمله کردند و طلبههای ۱۳-۱۴ سالهای که شناسنامه نداشتند را ضربوشتم کرده و فردی که آنجا به کودکان درس میداده را هم بازداشت کرده و با خود بردهاند.
او به معضل نبود سرویس مدارس و در واقع نبود مدرسه و وضعیت خطرناکی که دانشآموزان ناچارند از آن بگذرند تا به مدرسه برسند نیز، اشاره کرد و گفت: «نبودن مدرسه در نزدیکی روستاها، اغلب موجب ترک تحصیل اجباری دختربچهها میشود، چون خانوادهها میترسند با این شرایط آنها را راهی مدرسه راه دور کنند.»
او به ویدیوهایی که از به مدرسه دینی رفتن کودکان در خودروهای سوختبران منتشر شده، اشاره کرد و گفت: «بچهها در بلوچستان هیچ تفریح و سرگرمی دیگری ندارند و مدارس که تعطیل میشود راهی مدارس دینی میشوند و چون سرویس برایشان نیست، مجبورند با سوختبرها اینطرف و آنطرف بروند که آن هم خیلی خطرناک است.»
رفتار غیرقانونی نیروهای انتظامی در روستای قادرآباد
ویدیویی از حمله نیروهای امنیتی و انتظامی به روستای قادرآباد که در پی شلیک ماموران امنیتی یک زن حدودا ۶۰ ساله، به نام «زلیخا گمشادزهی» کشته شده و یک نوجوان ۱۶ ساله و یک مرد ۳۵ ساله نیز زخمی شدهاند، یک بار دیگر راوی رفتار غیرقانونی ماموران نظامی و امنیتی در سیستان و بلوچستان است.
خانم بلوچ درباره توجیهی که رسانههای حکومت درباره این حمله مطرح کردهاند گفت که میگویند اعضای جیش العدل را آنجا بازداشت کردهاند.
او ادامه داد: «باید پرسید زن ۶۰ ساله و نوجوان ۱۵-۱۶ ساله جیشالعدل هستند؟ ضمن اینکه جیشالعدل نیز بازداشت اعضایش را تکذیب کرده و اعلام این خبر از سوی حکومت را دلیلی بر سیاست ارعاب و سرکوب بیشتر شهروندان به نام جیشالعدل دانسته است.»
مصونیت قضایی نیروهای سپاه و امنیتیها برای سالهای متمادی برای ارتکاب جرم در بلوچستان باعث شده که وقتی شهروندان بلوچ که به گفته خانم بلوچ که این روزها آگاه شدهاند، مثلا از آنها حکم میخواهند، به شکل خشنی به مردم حمله میکنند.
این فعال حقوقبشر در اینباره نیز گفت: «چون مردم حکم قضایی از آنها خواسته بودند، به آنها شلیک کردند. این نیروها قطعا پشتوانه ای دارند که بدون این که توجه کنند این شهروندان غیرنظامی، کودک یا مسن هستند، به سمت آنها شلیک میکنند، قطعا از جایی پشتوانهای دارند.»
او به حمله ماموران منابع طبیعی و نیروی انتظامی به منازل و اتاقکهای شهروندان در زمینهای آبا و اجدادیشان نیز اشاره کرد و گفت: «وظیفه دولت است که حتی اگر اتاقک بدون مجوز و در زمین منابع طبیعی ساخته شده، اطمینان حاصل کند که آن شهروند جایی برای زندگی دارد. یکی از این افراد که خانهاش را خراب کردند در ویدیویی میگفت که من با قرضوقوله همین اتاقک را ساختم و اینها خرابش کردند.»
فریبا بلوچ در پایان با تاکید بر لزوم ادامه دادن به مطالبهگری، گفت: «درست است که مردم اعتراض میکنند، سرکوب میشوند ولی باید روی آن پافشاری کرد.»
در پایان این لایو اینستاگرامی، رقیه رضایی از راهاندازی کارزاری در وبسایت ایرانوایر برای کمک به پیدا کردن «امیرحمزه فولادی»، کودک ۹ ساله بلوچ که از ۲۵ روز پیش در کوهستانهای آهوران مفقود شده، خبر داد و از مخاطبان رسانه ایرانوایر خواست که آن را امضا کرده و به دوستانشان هم بدهند تا امضا کنند. این کارزار را از طریق این لینک میتوانید امضا کنید.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر میتوانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راهاندازی کنید
با ایرانوایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر