علیرضا فغانی داور فینال فوتبال المپیک ریو شد

پدرام قائمی - شهروندخبرنگار

 جوجه اردک زشت!

«هوشنگ نصیرزاده» در صفحه فیس بوک خود نوشته بود: «سه هفته بعد از آن بازی معروف (تراکتورسازی و نفت تهران)، به تبریز رفتیم. با دوستانم وارد یک بقالی شدیم. طرف مرا شناخت، گفت آقای نصیرزاده! مگر قرار نبود "فغانی" را اعدام کنند؟»

او توضیح داده بود در صوت و سیمای مخاطب هیچ مزاحی ندیده است. یک روزهایی هم بوده که اگر می‌توانستند، او را محاکمه صحرایی می‌کردند؛ مثلاً بعد از همان بازی تراکتورسازی و نفت.

اصل داستان، اشتباهی بود که در ورزشگاه رخ داد؛ بلندگویی که نتیجه بازی سپاهان را به‌ اشتباه اعلام کرد، جوی که متشنج شد و فدراسیون و وزارت ورزشی که ساده‌ترین تصمیم را گرفتند.
«علیرضا فغانی» به دلیل اخراج اشتباه «آندرانیک تیموریان»، بازیکن تراکتورسازی، چهار جلسه از قضاوت در لیگ ایران محروم شد.

فدراسیون فوتبال ایران یک داور را به دلیل یک اخراج اشتباه، چهار جلسه از قضاوت محروم کرد که پیش از آن روز سوابقی درخشان داشت. او سال ۲۰۱۳ بازی رده‌بندی جام باشگاه‌های جهان را قضاوت کرده بود، سال ۲۰۱۴ قاضی دیدار رفت فینال لیگ قهرمانان آسیا شد و یک سال بعد مهم‌ترین بازی چهارساله فوتبال آسیا، یعنی فینال جام ملت‌های آسیا را در استرالیا سوت زد.

محرومیت چهار جلسه‌ای فغانی که تمام شد، برای او یک بازی ویژه به‌عنوان پاداش و عذرخواهی در نظر گرفتند؛ دیدار پرسپولیس و ذوب‌آهن در تهران. خودش گفته بود علاقه‌ای به این که در آن جو داوری کند، نداشته اما مجبور بوده است. او دو اشتباه تأثیرگذار داشت؛ پنالتی نادرست برای ذوب آهن و اخراج «محسن بنگر». 

پرسپولیس بازی برده را با همان دو اشتباه باخت. فردای بازی، وزیر ورزش و جوانان شخصاً به داستان داوری علیه پرسپولیس ورود کرد و دستور داد سریع‌تر به قضاوت فغانی رسیدگی شود. ظهر روز اول شهریورماه، «مسعود عنایت»، رییس دپارتمان داوری و «علی کفاشیان»، رییس فدراسیون فوتبال باهم دیدار کردند و حکم به محرومیت دوباره فغانی دادند؛ این بار هم چهار جلسه.

قبل از این که حکم به‌دست داور بازی برسد یا به رسانه‌ها اعلام شود، روی میز «محمود گودرزی»، وزیر ورزش و جوانان بود. وزیر تایید کرد، به رسانه‌ها اعلام و به علیرضا فغانی ابلاغ شد.

همین دو جلسه محرومیت فغانی را نگه‌داریم، برویم دوباره به آسیا. کنفدراسیون فوتبال آسیا سال ۲۰۱۰ از «روشن ایرماتوف»، داور ازبکستانی به‌عنوان جانشین «پیرلوییجی کولینا» نام برد. در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ همین داور بهترین داور سال آسیا شد. او رکورد بیش ترین قضاوت در جام جهانی را به نام خودش زده است. ایرماتوف اولین داوری بود که ۹ دیدار در جام جهانی را قضاوت کرد؛ یعنی بالاتر از «ژول کویینو» فرانسوی، «بنیتو آرچوندیا» مکزیکی و «خورخه لاریوندا» اروگوئه‌ای که هرکدام هشت قضاوت در تاریخ جام جهانی داشتند.

سال ۲۰۱۳ در کلاس داوری کنفدراسیون آسیا، «ژانگ جیلونگ»، رییس موقت کمیته داوران آسیا از فغانی به عنوان استعداد جدیدی که قدرت جانشینی ایرماتوف را دارد، نام برد.
او یک بار به جام جهانی رفت اما فرصت قضاوت پیدا نکرد، داور چهارمِ (ذخیره داور اول) بازی افتتاحیه جام جهانی برزیل شد و در شش بازی دیگر هم به‌عنوان داور چهارم حضور داشت. 
بعد از تجلیل کنفدراسیون فوتبال آسیا و البته بعد از آن دو جلسه محرومیت پیاپی در فوتبال ایران، تازه موقعیت‌هایش در سطح بین‌المللی بالاتر رفت. سال ۲۰۱۵ دو بازی جام باشگاه‌های جهان را قضاوت کرد. دومی مهم‌ترین بازی عمرش بود؛ فینال جام باشگاه‌های جهان بین «ریورپلاته» آرژانتین و «بارسلونا» اسپانیا.

در بازی فینال، قضاوتی تحسین‌برانگیز داشت. دو ایرانی، یعنی «رضا سخندان» و «محمدرضا منصوری» به‌عنوان کمک ‌داور او را همراهی می‌کردند. در یک صحنه به «نیمار»، ستاره برزیلی بارسلونا به دلیل تمارض کارت زرد داد که اعتراض مهاجم برزیلی را به همراه داشت. فیفا اما قضاوت علیرضا فغانی را بعد از این بازی ستود.

بارسلونا در روزی که نیمار به داوری فغانی معترض بود، قهرمان شد. فغانی به تهران بازگشت و از «عادل فردوسی پور» در برنامه زنده 90 چنین جمله‌ای را شنید: «همکاران شما می گویند که شما خودت را خیلی بالاتر از آن ها می‌دانی و تعاملی با داوران و کمیته داوران نداری.»

سال 93 هم با «خداداد افشاریان» مجادله‌ای تلویزیونی داشت. بعد از انتقادهای افشاریان، به او گفت: «تعجب می‌کنم دوستانی که به برنامه 90 می‌آیند، باید به روز باشند و اصراری به اعتقاد قبلی نداشته باشند. شما هیچ اطلاعی از قوانین روز داوری ندارید.»

روایت فغانی شبیه به داستان «جوجه اردک زشت» است؛ در داخل ایران مقبولیتی ندارد، نقد می شود، محرومش می کنند، از رفتار و گفتارش گریزان هستند، او را بالاتر می بینند و نمی پسندند ولی خارج از ایران قضاوت هایش را ستایش می کنند.

حالا همین مرد، داور فینال فوتبال المپیک شده است. بازهم دو ایرانی، یعنی رضا سخندان و محمدرضا منصوری او را به‌عنوان کمک‌داور همراهی می‌کنند. فینال بین برزیل و آلمان است.
دو نکته را فراموش نکنیم؛ اول این‌که برزیل دوباره در کشور خودش به آلمان رسیده است و می‌خواهد انتقام همان شکست تاریخی هفت بر یک را از آلمان بگیرد. هم فیفا و هم کمیته جهانی المپیک روی این تک بازی حساسیتی ویژه دارند. داوری انتخاب ‌شده که از دید آن ها کم نقص ترین قضاوت را داشته باشد. 

نکته دوم، رویارویی دوباره نیمار و تیم داوری ایرانی خواهد بود؛ پسری که خوب تمارض می‌کند و داوری که سخت فریب می‌خورد.

پرونده علیرضا فغانی دارد از افتخارات لبریز می‌شود؛ از فینال جام ملت‌های آسیا تا فینال المپیک، از فینال جام باشگاه‌های جهان تا فینال جام باشگاه‌های آسیا. فقط یک جام جهانی کم دارد. شاید لازم است فدراسیون ایران به‌حکم وزارت ورزش، یکی دو بار دیگر فغانی را چهار جلسه از قضاوت در لیگ ایران محروم کند، آن‌وقت به جام جهانی هم خواهد رسید.

یک شنبه فینال فوتبال المپیک با فغانی برای ایرانیان دیدنی خواهد بود.