جنتی از دولت می رود

روزبه دارابى، شهروند خبرنگار

مهم ترین خبرِ درگوشیِ امروزِ سیاست ایران، برکناری «علی جنتی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط رییس جمهوری ایران است. به گفته برخی منابع نزدیک به دولت، حسن روحانی که در سفر آسیای شرقی است، حکم برکناری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را صادر کرده و این تصمیم بعد از تعطیلات  تاسوعا و عاشورا، ابتدای هفته آینده اعلام می شود. با این حال، «حسین نوش آبادی»، سخن گوی وزارت ارشاد گفته است هرگونه خبر درباره کناره گیری یا برکناری وزیر را قویا تکذیب می کنم.

پیش از این حسن روحانی به صورت علنی از عقب نشینی علی جنتی و عدم برگزاری کنسرت موسیقی در خراسان انتقاد کرده بود. یک منبع نزدیک به دولت خبر داده حسن روحانی بعد از اعلام رسمی عدم برگزاری کنسرت در خراسان توسط وزیر، او را احضار و به شدت نسبت به تن دادن به چنین درخواستی اعتراض کرده است. 

او چند ماه پیش از این نیز بعد از سفر جنتی به قم و دست بوسی برخی علمای این شهر، او را مواخذه کرده و گفته بود وزیر اجازه ندارد به دست‏بوسی هیچ فردی برود. 

به گفته این منبع مطلع، با وجود چنین ماجراهایی، علی جنتی یک ماه بعد بار دیگر در واکنش به اعتراض هایی که به برگزاری کنسرت در قم شد، اعلام کرد در این شهر مذهبی نیز مجوز کنسرتی داده نخواهد شد. او روز 17 مهرماه نیز به صورت رسمی استعفای مدیرکل ارشاد قم را به خاطر تهدیداتی که از سوی برخی روحانیان تندرو این شهر شده بود، پذیرفت.

به نظر می رسد که روحانی با تصمیم برای تغییر وزیر ارشاد، تاکتیک انتخابی در پیش گرفته است و با توجه به اعتراض هایی که به جنتی می شود، سعی دارد هم جناح تندرو، هم جناح اصلاح طلب و هم هنرمندان را که به خاطر عملکرد وزیر فرهنگ و ارشاد دولت خود و تیم هنری او نگران و منتقد هستند را با خود همراه کند. 

برخی منتقدان معتقدند او با برکناری جنتی، کمی از دلواپسی های برخی دلواپسان می کاهد و دل هنرمندان را به دست می آورد. 

تصمیم برای برکناری وزیر در حالی رخ می دهد که به نظر می رسد حسن روحانی برای جایگزینی فرد دیگری در چند ماه آینده در بهارستان با مشکلات زیادی رو به رو خواهد بود. گفته می شود گزینه مورد نظر روحانی، «احمد مسجد جامعی» است که در دولت دوم محمد خاتمی نیز وزارت فرهنگ ارشاد را برعهده داشت و در حال حاضر از اعضای شورای اسلامی شهر تهران است. نمایندگانی از سوی رییس جمهوری نیز نزد مسجدجامعی رفته و با او گفت و گو کرده اند ولی او گفته است تصمیمی برای رفتن به دولت ندارد.

«علی مرادخانی»، معاون هنری علی جنتی نیز جزو گزینه های جانشینی وزیر است. علاوه بر این، حسن روحانی به «سیدعباس صالحی»، معاون فرهنگی وزیر ارشاد نیز فکر می کند. هر دو چهره از وزارت ارشاد هستند و مدافعان خاص خود را دارند. مدافعان صالحی می گویند او بر خلاف مرادخانی، در زمینه فرهنگی کم اشتباه و بدون جنجال پیش رفته است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله حوزه هایی است که از روز اول دولت یازدهم با چالش های زیادی مواجه بوده است. حسن روحانی یکی از معدود نامزدهایی بود که با شعارهای فرهنگی و باز کردن فضای هنری و فرهنگی به میدان آمد و حمایت خوبی نیز از سوی هنرمندان کسب کرد. وزیر منتخب او در حوزه فرهنگ نیز در نخستین حضورش در جمع هنرمندان، با وعده بازکردن فضای هنری و ایستادن بر سر مجوزهای صادر شده و البته درهای باز وزارت فرهنگ و ارشاد برای هنرمندان، کمی فضای هنری را آرام کرد. صحبت های جنجالی او، از جمله آزاد کردن صدای زنان، برداشتن برخی محدودیت های هنرمندان و از بین بردن لیست سیاهی که در دولت های احمدی نژاد تهیه شده بود و همین طور دادن مجوز به برخی فیلم هایی که در چند سال گذشته توقیف شده اند، با واکنش های مثبت و منفی زیادی رو به رو شد.

واکنش های منفی، به ویژه در دورانی که مجلس نهم فعالیت داشت، بیش تر بود و تندروهای مجلس موفق شدند به او کارت زرد بدهند. از سوی دیگر، نخستین انتقاد جدی و علنی که از سوی علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی علیه دولت حسن روحانی رخ داد، در حوزه فرهنگ بود. خامنه ای از تعبیر «ولنگاری فرهنگی» برای بیان نارضایتی خود استفاده و با عدم بازدید از نمایشگاه های سالانه کتاب، این نارضایتی را علنی تر کرد.

برای حل چنین مشکلاتی، وزیر ارشاد ایران کوشید در مصاحبه های مطبوعاتی متعددی، رویکرد خود را توضیح دهد؛ توضیحاتی که در مجموع، بی فایده بودند.

در طول دو سال گذشته، عقب نشینی های وزیر ارشاد درباره فیلم هایی چون «رستاخیز» و «آشغال های دوست داشتنی» و عدم صدور مجوز برخی از فیلم ها مانند «ارادتمند نازنین»، «بهاره و تینا» و نیز ماجرای کنسرت ها، علی جنتی را از عمل کردن به وعده های حداقلی خود باز داشت. راه جدید وزیر ارشاد برای کاهش تنش ها بین دولت و منتقدان اصول گرا و کسب رضایت رهبر جمهوری اسلامی انتخاب شد ولی اکنون به یک نقطه اختلاف جدی بین او و رییس جمهور تبدیل شده است. برکناری احتمالی او، نقطه عطف قربانی شدن او نیست، جنتی پیشاپیش قربانی شده بود.