چرا خامنه ای از ترامپ تعریف کرد؟

۳۰ اردیبهشت ۹۵، محمدجواد لاریجانی، سیاستمدار تندرو ایرانی، به میانه روهای ایرانی کنایه زد که از دونالد ترامپ مضحک تر هستند و پیشنهاد داد یک برنامه طنز با عنوان «ترامپ چپ و چوله» درباره اصلاح طلبان ساخته شود.

۱۱ فروردین ۹۵ نیز حسین شریعتمداری، مدیرمسئول روزنامه تندروی کیهان، کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا را «ترامپ دیوانه» توصیف کرد و البته از پاره شدن برجام توسط ترامپ استقبال کرد. دو و ماه اندی بعد آیت الله علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی گفت اگر برجام را پاره کنند، ما آن را آتش می زنیم. گفته های او پاسخ به دونالد ترامپ توصیف شد.

با وجود چنین سوابقی، «ترامپ مضحک و دیوانه» اکنون تصویر دیگری نزد تندروهای ایرانی دارد. چهارشنبه ۱۲ آبان، خامنه ای، دونالد ترامپ را مردی توصیف کرد که حرف هایش درست و واضح است. او علت توجه مردم آمریکا به ترامپ را نیز همین دانست: «مردم نگاه می کردند، می دیدند درست است، در واقعیت زندگی خودشان آن را می دیدند.»

چنین تصویری از ترامپ پیش از این به صورت پراکنده در رسانه های نزدیک به سپاه تبلیغ شده بود. ۵ خرداد ۹۵ روزنامه جوان وابسته به سپاه ترامپ را نماد واقعی سیاست آمریکا دانست که نشان می دهد «چه کسانی بر این کشور حکومت می کنند و برای مردم دنیا تصمیم می گیرند.» با این حال اظهارنظر خامنه ای می تواند فضای مناسب تری برای ابراز مخالفت آنها علیه کلینتون و حمایت تلویحی از ترامپ فراهم کند.

تیتر یک امروز روزنامه تندروی وطن امروز که هیلاری کلینتون را «عفریته جنگ» توصیف کرده، یک نمونه روشن در این زمینه است. این روزنامه نوشته «هیلاری بسیار تندروتر از آن است که به نظر می رسد» و «روی کار آمدن او به احتمال بسیار زیاد به وقوع یک جنگ بسیار بزرگ» منجر می شود. نویسنده این یادداشت مهدی محمدی، عضو تیم هسته ای ایران در دوران سعید جلیلی است. او در یادداشت کوتاهی که در تلگرام منتشر شده، با ابراز خوشحالی از کاهش آرای کلینتون در نظرسنجی ها، گفته است مردم آمریکا تصمیم گرفته اند خودشان رییس جمهور را انتخاب کنند و اگر ۹۹درصدی بپاخاسته باشند، کار به این سادگی ها نخواهد بود.

منظور او از ۹۹درصدی ها، جنبش اشغال وال استریت است. معترضان آمریکایی که در طول سال های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ راهپیمایی اعتراضی به سیاست های اقتصادی برگزار کردند. این راهپیمایی ها در آن زمان مورد استقبال مقام های ایرانی قرار گرفت. خامنه ای مهرماه سال ۹۰ گفت «جنبش وال استریت نظام سرمایه داری آمریکا و غرب را زمین خواهد زد». او آذر همان سال تلاش کرد جنبش وال استریت را نوعی بیداری اسلامی توصیف کند:‌ «امروز جوانان نیویورک و کالیفرنیا هم شعارهای مردم مصر و تونس را تکرار می کنند، از آنها الهام می گیرند و انکار هم نمی کنند.»

خامنه ای در آغاز رویدادهای موسوم به «بهار عربی»، این حوادث را بیداری اسلامی توصیف می کرد ولی اکنون کمتر از این عبارت استفاده می کند. همچنانکه بعید است او رای دهندگان به ترامپ را افراد الهام گرفته از بیداری اسلامی بداند.

در عین حال، تندروهای ایرانی نگرانی خاص خودشان را دارند. آنها ترامپ را یک مزاحم می دانند و می گویند سخنرانی های ترامپ علیه مسلمانان، به دموکرات ها و غربی ها فرصت تظاهر به اسلام دوستی داده است. تندروها همچنین به طور معمول مخالف ترامپ با توافق هسته ای را سند تردید درباره آینده برجام قرار داده و علیه دولت روحانی استفاده می کنند ولی دقیقا مشخص نیست در صورت ارایه پیشنهادهای تازه ترامپ چه رویکردی در پیش خواهند گرفت. ترامپ یکی از نقاط ضعف برجام را این دانسته که باعث شده ایران به یک قدرت منطقه ای تبدیل شود. اگر او بخواهد طوری حرکت کند که قدرت منطقه ایران را مهار کند، به احتمال بسیار زیاد از سوی خامنه ای یک فرد راستگو و صریح توصیف نمی شود.

رضایت کنونی خامنه ای از ترامپ به خاطر این است که می تواند با استناد به اظهارات انتخاباتی ترامپ، صریح تر علیه آمریکا حرف بزند و به مردم ایران بگوید اظهارات ضدآمریکایی اش درست و دقیق بوده است. او از هرچه ضد آمریکایی باشد و یا نشان دهد او درست گفته است، خوشش می آید، مهم نیست نتیجه اش چه باشد، مهم این است که ضد آمریکا باشد و اثبات کند پیش بینی خامنه ای درست بوده است.