جدال انتخاباتی حسن روحانی و صادق لاریجانی

حسن روحانی، رییس جمهور و صادق لاریجانی، رییس قوه قضاییه ایران همدیگر را متهم کرده اند که در رسیدگی به یک پرونده فساد مالی صادقانه عمل نکرده اند.

این پرونده فساد مربوط به بدهی ۳میلیارد یورویی بابک زنجانی، فعال اقتصادی است که اکنون در زندان بسر می برد و به اعدام محکوم شده است. دولت ایران می گوید خواستار اعدام زنجانی نیست و باید قبل از اعدام،‌ تکلیف پول روشن شود.

بابک زنجانی در دوران تحریم ها در زمینه فروش نفت ایران فعال بود ولی وزارت نفت ایران می گوید او حاضر نشده پول نفت را به دولت برگرداند.

رییس جمهور ایران خواستار آن شده که این متهم در اختیار وزارت اطلاعات قرار گیرد تا به پرونده او با دقت رسیدگی شود و پول های دولت بازپس گرفته شود. وزارت اطلاعات دستگاه رسمی متولی امور امنیتی محسوب می شود ولی در سال های اخیر با رشد و قدرت یافتن سازمان اطلاعات سپاه به حاشیه رفته است. تحقیقات و پیگیری پرونده بابک زنجانی در اختیار سازمان اطلاعات سپاه بوده است.

درخواست مکرر حسن روحانی مبنی بر تغییر روند رسیدگی به این پرونده، نشان می دهد رییس جمهور ایران از فعالیت های سازمان اطلاعات سپاه و قوه قضاییه ناراضی است. پیش از این برخی منابع مطلع در ایران به ایران وایر گفته بودند که حداقل یک مقام ارشد سازمان اطلاعات سپاه در دوران تحریم از حامیان بابک زنجانی بوده است. دولت ایران بارها خواستار روشن شدن نقش شبکه حمایتی از بابک زنجانی شده است.

از سوی دیگر، رییس قوه قضاییه ایران گفته است بابک زنجانی در سال ۹۲ در جریان انتخابات ریاست جمهوری به ستاد انتخاباتی حسن روحانی کمک مالی کرده است. پیش از این حمید رسایی، نماینده سابق مجلس گفته بود بابک زنجانی مبلغ ۵ میلیارد تومان به ستاد انتخاباتی حسن روحانی کمک کرده است. رییس قوه قضاییه ایران به میزان کمک اشاره نکرده و گفته ادعای بابک زنجانی را قبول ندارد ولی طرح علنی چنین اتهامی یک خط و نشان قوی برای حسن روحانی بود.

صادق لاریجانی گفت ممکن است در آینده برخی افراد مرتبط با پرونده بابک زنجانی احضار شوند و اگر لازم باشد، بازداشت می شوند. به نظر می رسد منظور او حسین فریدون، برادر حسن روحانی باشد که از سوی تندروها متهم شده از بابک زنجانی پول دریافت کرده و نامش در برخی پرونده های فساد اقتصادی شنیده شده است.

در واکنش به این اتهام، حسن روحانی در صفحه توییترش خواستار آن شد که حساب های بانکی قوه قضاییه شفاف شوند. در ماه گذشته، شایعات گسترده ای درباره وجود برخی حساب های بانکی که میلیاردها تومان موجودی دارند، منتشر شد که به نام صادق لاریجانی، رییس قوه قضاییه هستند. موجودی این حساب ها ۲۵۰میلیارد تومان اعلام شده است. مقام های قوه قضاییه، دولت و مجلس ایران چنین شایعاتی را رد کردند ولی اشاره توییتری حسن روحانی به حساب های بانکی قوه قضاییه، شعله ور کردن دوباره شایعات منجر شود.

طرح چنین تنش هایی بین روسای دو قوه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری کاملا معنادار است و موضوع صرفا به حساب های بانکی محدود نیست.

مقام های قوه قضاییه به طور گسترده و معناداری تلاش می کنند حسن روحانی و تیم انتخاباتی اش را تیمی فاسد نشان دهند.

در طول سال های اخیر فساد مالی به عنوان مهم ترین سوژه مورد توجه مردم قرار گرفته است. دولت روحانی مدعی مبارزه با فساد بوده است و اکنون اگر نامش با بحث های مربوط به فساد مالی گره بخورد، در موضع دفاعی قرار می گیرد. از سوی دیگر هر اتهامی که اکنون در فضای رسانه ای و یا از سوی مقام های عالی مورد اشاره قرار گیرد، می تواند در فرایند انتخابات به عنوان یک پرسش یا معضل روبروی حسن روحانی قرار گیرد.

با وجود چنین ریسکی، به نظر نمی رسد حسن روحانی از دوئل سیاسی با صادق لاریجانی ناراضی باشد. رییس قوه قضاییه ایران یک چهره تندروست که محبوبیت سیاسی قابل توجهی ندارد و در افکار عمومی به عنوان یکی از پدرخوانده های جریان تندرو در ایران شناخته می شود. علاوه بر نارضایتی هایی که مردم از عملکرد قوه قضایی در رسیدگی به پرونده ها دارند، عملکرد حقوق بشری، بازداشت فعالان سیاسی، و گسترش فشارهای قضایی و امنیتی در دوران صادق لاریجانی، سبب شده همواره افکار عمومی با رویکردی منفی عملکرد این قوه را ارزیابی کنند. قرار گرفتن حسن روحانی در برابر چهره ای که در افکار عمومی موقعیت منفی دارد، می تواند از نظر انتخاباتی به سود او باشد.

حسن روحانی در انتخابات سال ۹۲ هم با استفاده از موقعیت منفی سعید جلیلی، مذاکره کننده سابق هسته ای و چهره نزدیک به آیت الله خامنه ای، توانست بازی انتخاباتی خود را سازماندهی کند، حالا می تواند بخشی از بازی انتخاباتی اش را با کارت مخالفت و تضاد با صادق لاریجانی جلو ببرد.

او به خوبی به روانشناسی رای دهندگان در ایران آگاهی دارد. تعداد قابل توجهی از رای دهندگان معمولا به خاطر لجاجت با یک کاندیدا و یا یک طیف سیاسی به یک کاندیدای دیگر رای می دهند. به طور ساده تر، آنها ممکن است احساس نزدیکی سیاسی زیادی با حسن روحانی نداشته باشند ولی به او رای می دهند تا سعید جلیلی رای نیاورد. مشخص نیست که تاکتیک انتخاباتی حسن روحانی در زمان انتخابات کارآمد باشد ولی برای شروع و ورود به بازی انتخابات، ایده بدی نیست.