هزار توی مدیریت فوتبال اصفهان؛ از سپاه تا مهر اقتصاد ایرانیان

مینا لباف – شهروند خبرنگار

شرکتی هست به نام «سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان» که به عنوان تابعه و زیرمجموعه «موسسه مالی و اعتباری مهر» مجوز فعالیت دارد. هم این شرکت و هم آن موسسه، هردو وابسته به «نیروی مقاومت بسیج» هستند؛ زیرمجموعه های اقتصادی «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی». به این ترتیب که از بالا به پایین، اول سپاه است، بعد بسیج، سپس موسسه مالی و اعتباری و در نهایت، شرکت سرمایه گزاری مهر اقتصاد ایرانیان که حالا خودش را مالک مطلق شرکت‌هایی چون «تایدواتر خاورمیانه»، «ایرالکو»، «فولادمبارکه»، «توسعه معادن روی»، «توس‌گستر»، «بانک پارسیان» و «تراکتورسازی ایران» می داند.

به این لیست، یک سیاهه قطور از سهام خرد شرکت‌ها که در بورس خریداری شده اند را هم می توان افزود؛ مثلا «شرکت آلمینیوم ایران»، «شرکت ملی سرب و روی ایران» یا «شرکت داروسازی جابربن حیان».

میان این لیست بلند، یک نام جلب توجه می کند؛ شرکت فولادمبارکه یا همان بنگاه بزرگ اقتصادی که قرار بود از وزارت اقتصاد و دارایی جدا و به بخش خصوصی واگذار شود.

فروردین سال 87 مهر اقتصاد ایرانیان سهام عمده ای از فولاد مبارکه را در کم تر از هفت دقیقه خرید. روز 29 فروردین ماه همان سال روزنامه «دنیای اقتصاد» نوشت: «یک کنسرسیوم به رهبری سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان خریدار45/42 درصد سهام این شرکت بود و رکورد بی سابقه سه دقیقه ای را برای خودش ثبت کرد. این شرکت پیش از این هم سهام فولاد مبارکه را در کم تر از هفت دقیقه خریداری کرده بود.» 
نکته این جا است که در سایت رسمی فولاد مبارکه ادعا شده که مهر اقتصاد ایرانیان از اسفند سال 86 به جمع سهامداران اصلی فولاد مبارکه پیوسته است. 
به این ترتیب، تمامی کارخانه های فولاد مبارکه و البته تمامی شرکت های تابعه آن، زیرمجموعه ای از قدرت اقتصادی و تصمیم گیری سپاه پاسداران ایران می شوند.

در سایت رسمی فولاد مبارکه، 74 کارخانه و شرکت اقتصادی به عنوان زیرمجموعه های داخلی فولاد مبارکه معرفی شده اند. سه مجموعه مهم و قابل اشاره در این بین، کارخانه های «فولاد مبارکه اصفهان»، «ذوب آهن اصفهان» و «فولاد خوزستان» است. 
به این ترتیب، دو باشگاه اصفهانی فولاد مبارکه و ذوب آهن به صورت خود به خود زیر چتر گسترده نیروی مقاومت بسیج و سپاه قرار می گیرند.

وابستگی فوتبال اصفهان و به ویژه باشگاه سپاهان به سپاه، اتفاق تازه ای نیست اما واگذاری رسمی سهام، داستان را روشن تر می کند.

مهم ترین نیروی اطلاعات سپاه پس از جنگ ایران و عراق در فوتبال اصفهان، «مهدی تاج» بوده است. او خودش را یکی از قدیمی های فوتبال اصفهان و بازیکن جوانان «سپاهان» و «شاهین» اصفهان معرفی می کرد اما مدرکی دال بر این که پایش به توپ فوتبال خورده باشد، وجود ندارد. رزومه اش لبریز است از مدیریت های اقتصادی مانند معاون بنیاد استان اصفهان، قائم مقام و مسوول اداره کل بازرگانی استان اصفهان، معاون فروش و صادرات شرکت سهامی ذوب‌آهن، معاون فروش و عضو هیات مدیره مجتمع فولاد مبارکه، مدیرعامل و عضو هیات مدیره «فولاد غدیر» و البته مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت «فولاد متیل». اما می گویند در عملیات «کربلای 4» هم به عنوان نیروی اطلاعاتی، حضوری یک ماهه داشته است.

یک بار «علی کفاشیان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال در برنامه زنده تلویزیونی با سوالات متفاوتی از سوی «رضا رشیدپور» مواجه شد. پس از قهرمانی مشکوک سپاهان در پایان لیگ فصل 93-94 و اتفاقاتی که در تبریز رخ داد (مانند قطع شدن تلفن ها و اینترنت در حین بازی و اعلام نتیجه اشتباه از بازی اصفهان)، مهدی تاج به عنوان مقصر اصلی و طراح سناریوی قهرمانی سپاهان معرفی شد.
شهریورماه سال قبل، رضا رشیدپور از رییس وقت فدراسیون فوتبال می پرسد که آیا این حقیقت دارد که چون مهدی تاج فردی اطلاعاتی است، کسی حق بازخواست او را در این پرونده نداشته است؟ کفاشیان که حیرت کرده، با صدایی آرام می پرسد: «از چه نظر اطلاعاتی؟» 
وقتی مطمئن می شود که منظور مجری برنامه، نیروهای اطلاعاتی است، می گوید: «ایشان ارتباطاتی دارد. در سپاه هم همکاری می کرده است.ارتباطاتش از من بهتر است!» 
یک دقیقه بعد او خواست از نایب رییس وقت خود (که حالا رییس فدراسیون فوتبال شده است) دفاع کند و گفت: «من می گویم با امنیتی ها ارتباط دارد اما فکر می کنم الان امنیتی نیست.» 
بعد هم رشیدپور از کفاشیان پرسید که آیا خودش تا امروز کار امنیتی و اطلاعاتی کرده است که او پاسخ داد: «من اصلا بحث امنیتی نکرده ام. هرگزهیچ وقت با وزارت اطلاعات کار نکرده ام.»

این که مهدی تاج بازنشسته سپاه پاسداران است، روشن است اما این که کفاشیان تحت یک فشار رسانه ای، از واژه هایی مانند «اطلاعات»، «کار امنیتی» و «وزارت اطلاعات» در مورد تاج حرف زده، فضا را در مورد چرایی تمام سال های حضور او در فوتبال اصفهان روشن تر می کند. 
تاج بازنشسته سپاه است و یگان خدمتی او، لشکر «امام حسین» اصفهان تعریف شده است.

مهدی تاج از ابتدای دهه 70 در فوتبال اصفهان تمامی پست های کلیدی ورزش را تجربه کرده است؛ رییس هیات مدیره ذوب آهن، رییس هیات مدیره باشگاه سپاهان و مدیرعامل باشگاه سپاهان. از پست های بالای بعدی او در تهران و مدیریت فوتبال کشور هم بگذریم.

هم‎سابقه با او، «محمود اسلامیان» است. در سال های جنگ، حضور کوتاه مدت اسلامیان به عنوان ناظر لجستیکی در قرارگاه های سپاه، اسباب آشنایی اولیه او با مهدی تاج را فراهم کرد. اسلامیان سال های پایانی دهه 60 و ابتدای دهه 70 استاندار چهار محال بختیاری بود. از سال 72 به اصفهان برگشت و تبدیل به نفر اول کارخانه‎های فولاد و ذوب آهن اصفهان شد. از سال 76 که «اسحاق جهانگیری» در دولت خاتمی به عنوان وزیر صنایع و معادن به قدرت رسید، اسلامیان معتمدترین فرد وزیر در اصفهان شد.

نام دیگری در دهه های 70 و 80 خورشیدی با باشگاه ذوب آهن عجین شده است؛ «حسین کفعمی». او متولد سال 1335 است و از سال 59 به عضویت سپاه پاسداران درآمده است. پس از جنگ، سردبیری ماهنامه «پیام انقلاب» که وابسته به نمایندگی ولی فقیه در سپاه اصفهان است را تجربه کرد. فرماندار شهرهای بوشهر، آباده و خمینی شهر هم بوده است. از اوایل دهه 80 به باشگاه ذوب آهن رسید و تا پایان لیگ سوم حرفه ای هم مدیرعامل این باشگاه بود. بعد به پیکان رفت، دوباره به اصفهان برگشت و سال 92 به عنوان عضو هیات مدیره باشگاه سپاهان معرفی شد؛ یعنی یک سیکل کامل در ورزش اصفهان.

او علاقه چندانی به مدیریت فوتبال ندارد. اسفندماه سال 94 از هیات مدیره سپاهان هم جدا شد. کفعمی سال 92 به عنوان فرمانده سپاه ناحیه مقاومت بسیج شهرستان «برخوار»، از سوی سردار «غلامعلی سلیمانی»، فرمانده سپاه «صاحب‌الزمان» استان اصفهان حکم گرفت. این یعنی فوتبال اصفهان در پس یک انتقال و خریداری بورس، چهره ای نظامی به خودش نگرفته است. سپاهان و ذوب آهن پیش از این هم مدیریت خود را آغشته با تفکرات سپاه می دیدند؛ نمونه دیگر آن، «محمدرضا ساکت» است؛ مردی که این روزها به تهران رفته تا همراه «مهدی تاج»، در فدراسیون فوتبال باشد.

محمدرضا ساکت هرگز در جبهه نبوده است اما یکی از اعضای فعال بسیج اصفهان در دهه 60 محسوب می شد. سال 92 در همایش بسیجیان کشور، خاطره ای تعریف کرد و گفت: «یادم است زمانی که مرحوم "پرورش" وزیر آموزش و پرورش بودند، ما در قالب بچه‌های بسیج به خدمت ایشان رسیدیم. آن زمان بسیج موقعیت خوبی داشت و نیروهای سپاه و بسیج درجبهه‌ها توفیقات خوبی کسب کرده بودند. برای همین ما یک حس غروری در خودمان داشتیم‌.»

سردار «جمشید مشایخی» و محمدرضا ساکت پایه های «بسیج ورزشکاران» را ابتدای دهه 80 خورشیدی گذاشتند. از همان زمان، محمدرضا ساکت با حفظ سمت های خود در فوتبال اصفهان، دبیر ستاد «کنگره شهدای ورزشکار» شد. ساکت قریب به یک دهه مدیر کل تربیت بدنی استان اصفهان و سپس رییس هیات فوتبال این شهر بود تا این که مردادماه سال ۱۳۸۱ به عنوان مدیرعامل باشگاه سپاهان اصفهان انتخاب شد. آن زمان رییس هیات مدیره باشگاه سپاهان چه کسی بود؟ مهدی تاج.

اصفهان با حضور ساکت و تاج، طی دو دهه اخیر یکی از پایگاه های اصلی بسیج ورزشکاران کشور بوده است؛ همان طور که امروز هم فدراسیون فوتبال رابطه ای دو چندان با این شاخه نظامی در ورزش پیدا کرده است.

بهمن ماه سال 1392 مردی به عنوان مدیرعامل باشگاه سپاهان اصفهان انتخاب شد که پیشینه ای روشن در سپاه داشت؛ «مهرزاد خلیلیان» هم بازنشسته سپاه است، با این تفاوت (در تناسب با محمدرضا ساکت) که در روزهای جنگ ایران و عراق در اصفهان نمانده بود تا اخبار را پی گیری کند.

خلیلیان سابقه حضور در عملیات هایی مانند «رمضان»، «والفجر» و «فاو» را در کارنامه پاسداری خود دارد. پس از جنگ، مسوول تربیت بدنی سپاه منطقه 2 شد. پیش از آن که پاسدار باشد، ورزشکار هم بوده است؛ یعنی حد فاصل سال های 54 تا 59 خورشیدی 11 مقام کشوری و استانی در رشته شنا به دست آورده بود.

هفت سال حضور به عنوان مدیرکل تربیت بدنی استان اصفهان از سال 74 تا 81، ریاست فدراسیون پزشکی ورزشی کشور از سال 81 تا 86، دبیرکلی اتاق بازرگانی اصفهان، مشاور ورزشی شهرداری اصفهان، دبیرکلی ستاد مبارزه با دوپینگ کشور‌، عضویت در کمیته اداری اقتصادی «آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ»(وادا) و مدیرعاملی باشگاه سپاهان اصفهان بخشی از پرونده مدیریتی او است.

خلیلیان یک بار در گفت و گو با «فارس» (سال 94) به بخشی از سوابق اجرایی خود در سپاه اشاره کرد و با افتخار خود را «سپاهی» خواند. یکی از مهم ترین وجوه مشترک او با محمدرضا ساکت در سپاهان، ادامه همکاری هایش با بسیج ورزش کشور بوده است.

به پشت صحنه هم که نگاه کنیم، ردپاها کم نیستند؛ مثلا نام «علی قاسمی» بیش از یک دهه با هیات مدیره باشگاه سپاهان اصفهان پیوند خورده است. او سرهنگ سپاه پاسداران است، سه دوره مسوول کمیته تربیت بدنی نیروهای مسلح استان بوده، به عنوان ناظر ورزشی در صداوسیمای اصفهان فعالیت کرده، از سال 1369 در باشگاه های تربیت بدنی بسیج و سپاه و نیز باشگاه های ورزشی «فتح» و «مقاومت» اصفهان هم سابقه مدیریت دارد.

علی قاسمی آذرماه امسال به عنوان مدیرعامل سازمان ورزش شهرداری اصفهان منصوب شد. اولین کسی که به او این پست جدید را به صورت رسمی و با صدور بیانیه تبریک گفت، «امیر مسعود هراتیان»، رییس هیات فوتبال استان اصفهان بود. بعد همین رییس جوان، از تیرماه سال 94 به سمت مدیرعاملی «شرکت فولاد هرمزگان» منصوب شد. یک سال قبل هم حکم مشاور و مدیرحوزه مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان را گرفت. شهریورماه امسال نیز در انتخابات هیات فوتبال اصفهان، به عنوان رییس انتخاب شد؛ یعنی حتی رییس هیات فوتبال اصفهان هم باید یکی از دل مجموعه فولاد مبارکه یا به عبارتی بهتر، شرکت مهر اقتصاد ایرانیان باشد.