مناظره نبود، جنگ قدرت و پوپولیست ها بود

«مینو بدیعی» از روزنامه نگاران با سابقه و قدیمی ایران است. او سال 1356، زمانی که دانشجوی جوان رشته ارتباطات اجتماعی بود، با همراهی «صدرالدین الهی» و 36 دانشجوی دیگر دوره کارآموزی روزنامه نگاری را در روزنامه «کیهان» آغاز کرد و مدت 22 سال گزارش نویس صفحه پنج این روزنامه بود. مینو بدیعی تمام این سال ها به حرفه روزنامه نگاری متعهد ماند. او اما این روزها از شرایط سیاسی حاکم بر جامعه که توام با بداخلاقی های انتخاباتی است، گله مند است. می گوید با مشاهده مناظره های اخیر متوجه شده است تفکر «پوپولیستی» و حتی در فرازهایی شاید بتوان گفت تفکر «فاشیستی» بر فضای سیاسی جامعه ایران امروز سایه افکنده است چون فاشیسم خواهان تخریب و حذف رقیب در هر شرایطی است.

• خانم بدیعی چرا این طور فکر می کنید؟

باید بگویم که انتخابات این دوره ریاست جمهوری در آغاز راه با نوعی نمایش، کارناوال و بالماسکه شروع شد و در این آخرین روزهای تبلیغاتی، به فضای پرتشنج ناشی از جنگ دو گروه اصلی حاضر در جریان قدرت تبدیل شده است.

• این تضارب آرا و درگیری های لفظی در نهایت به شفافیت منتهی نمی شود؟

همه ما «ماکیاولی »، نظریه پرداز سیاسی اواخر قرون وسطی را می شناسیم. او در کتاب «شهریار» که می توان گفت نخستین اثر در حوزه علم سیاست به شکل علمی و دانشگاهی است، توصیه ای به همه فرمان‌روایان و حکم‌رانان دارد. او معتقد است قدرت را با هر روش و شیوه، حتی نادرست و غیراخلاقی باید حفظ کرد. به عبارت دیگر، هدف حکم‌ران و فرمان‌روا دست‌یابی به قدرت بی چون و چرا است و حفظ آن از مهم ترین وظایف آن ها است. از این رو است که هدف، وسیله را توجیه می کند. به اعتقاد من، نمایندگان دو جناح اصلی سیاسی در ایران به جای شفافیت، حتی اگر خود هم ندانند، کاملا ماکیاولیستی و برای حذف رقیب خود، از هیچ روش نادرستی ابایی ندارند.

• این رویه به باور شما مشمول هر دو طیف فعال در حوزه سیاست می شود؟

بله؛ واقعیت این است که دو طیف مسلط بر جامعه که به تعبیری، اصول گرایان و اعتدال گرایان(یا همان اصلاح طلبان) هستند، در این مورد رویه واحدی دارند. گروه اخیر عملا دیگر چیزی به نام اصلاح طلبی را دنبال نمی کند. هر دو گروه در جنگ قدرت، حتی تا مرز نابودی فیزیکی حریف هم گام برمی دارند. جلوه بارز این دشمنی را در مناظره این کاندیداها دیدیم که نهایت بی اخلاقی، شعار طلبی و پوپولیسم بود.

• آیا شما هم معتقدید روش بالا گرفتن جنجال، درگیری لفظی، اتهام و برچسب زنی از انتخابات سال 88 به بعد متداول شده است؟

این که از چه زمانی باب شده، مهم نیست بلکه آن چه مشخص است، پوپولیسم خط اصلی این تفکر ماکیاولیستی است. ترور و تخریب شخصیت هم‌دیگر و باقی قضایایی که شاهد آن ها هستیم، حکایت از یک انتخابات تا حدودی بیمارگونه برای حذف رقیب دارد. این که یک نفر ۱۲سال شهردار باشد و دیگری نزدیک به ۳۰سال در دستگاه قضایی سمت داشته و گناه اعدام بسیاری از زندانیان سیاسی بر گردن او باشد و نفر بعدی در قالب رییس جمهوری، آن هم ۲۵ سال عضو مهم شورای امنیت ملی باشد و آن وقت هر کدام از آن ها گناه ناهنجاری های بسیارِ موجود در بخش اقتصاد، سیاست، اجتماع و فرهنگ را به گردن هم بیاندازند و هم‎دیگر را افشا کنند، بیان‎گر همان سیاست ماکیاولیستی و حتی نئوفاشیستی است. فاشیسم حذف رقیب را در هر شرایطی می خواهد.

• این درگیری های انتخاباتی منجر به شکاف مابین طبقه مدیران رد بالای جامعه نمی شود؟

طنز تلخ ماجرا همین جا است. موجب تاسف است که این آدم ها کنار هم می نشینند و به شکل بی رحمانه ای هم‏دیگر را مورد تخریب و ترور شخصیت قرار می دهند و بعد زمانی که انتخابات تمام شد، بار دیگر با هم در اداره کشور همکاری می کنند. به هرصورت، این نوعی بیماری سیاسی است و به نظر من حتی از مرحله پوپولیسم هم عبور کرده است.

• با این وصف، به عنوان یک روزنامه نگار قدیمی که نسبت به شرایط  سیاسی جامعه حساس است، در انتخابات مشارکت نمی کنید؟

خیر، شرکت نمی کنم. در مجموع، من هیچ نوع اعتقادی به این شکل  برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ندارم.

• راه حل و مسیر برون رفت از وضع موجود را در چه می دانید؟

 معتقدم نخستین گام در این ارتباط، تشکیل احزاب، نهادهای مدنی و تشکل های سیاسی و صنفی است. مردم باید هرچه بیش تر تفکر و اندیشه سیاسی پیدا کنند و به صورت ابزارهای بی اراده و تحت تاثیر جوسازی و هیاهو در انتخابات شرکت نکنند. تابوشکنی نه در مناظره ها و توسط مسوولان حکومتی، که باید توسط گروه های مختلف مردم و با مشارکت مستقیم خود آن ها انجام شود. معرفی کاندیداها باید از سوی احزاب و تشکیلات قوی سیاسی باشد. دیگر زمان استخاره و این که در انتخابات شرکت بکنیم و یا نکنیم باید سپری شود. قشر خاکستری انتخاباتی در شرایط عقلایی فکر کردن جامعه معنا دارد. این که با یکی دو وعده پوپولیستی به این وآن رای بدهیم، نتیجه پایین بودن سطح آگاهی سیاسی در جامعه است.

• تصور نمی کنید شرکت نکردن در انتخابات موجب قدرت گرفتن هر چه بیش تر گروه اصول گرا و افراطی شده و جامعه شرایط بدتری پیدا کند؟

فکر می کنم انتخابات ریاست جمهوری در ایران به یک دور تسلسل تبدیل و در این دوره هم بدل به هیاهو شده است. ما شاهد به کارگیری روش ها و شیوه های ماکیاولیستی از سوی هر دو گروه و جناح سیاسی در کشور هستیم. چنین تهاجمی به حریف موجب شده که حتی مردم به گروه های پیش‎روتر هم بی اعتماد شوند.

• یعنی شما به کارکرد اصلاحات باور ندارید؟

اعتقاد دارم اصلاح طلبی در دولت های کنونی محو شده و اندک اندک در حال نابودی کامل است. پس به کدام اصلاح طلب رای بدهیم؟ اگر محمد خاتمی خودش به عنوان سردمدار اصلاحات با طرح ها و برنامه های قوی نظیر آن چه که درسال ۸۴ داشت، با هدف اصلی توسعه سیاسی، آزادی مطبوعات و رسانه ها، ایجاد تشکل های مدنی و... در این دوره انتخابات حضور داشت، داستان تفاوت می کرد و مشارکت مردم می توانست گامی به سوی دمکراسی- البته از نوع نیم بند آن- در ایران باشد.