ابراهیم رئیسی کجا می رود؟

عزت الله ضرغامی، رئیس سابق صداوسیما به ابراهیم رئیسی، کاندیدای بازنده انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ پیشنهاد داده با توجه رای ۱۶میلیونی اش و «وضعیت استثنایی» که دارد، «در جایگاه نظارتی و آلترناتیو قوی نسبت به دولت» فعالیت کند. 
ابراهیم رئيسی خودش در بیانیه پس از روز انتخابات گفت رای ۱۶میلیونی را نمی توان نادیده گرفت و همواره سخنگوی محرومان خواهد بود. حسین شریعتمداری هم دو روز بعد از انتخابات نوشت رای ۱۶میلیونی که فقط در ۴۰ روز حاصل شده، «نشان می دهد برنامه ها، بینش و منش وی در میان توده های مردم خریداران فراوانی داشته ... در صورتی که آقای رئیسی فرصت بیشتری برای نظرات خود به مردم داشت، به یقین توده های عظیم بیشتری از آنان را جذب می کرد.» حدادعادل هم «رئيسی سخنگوی ۱۶میلیون نفری توصیف کرد که از دولت مطالبه دارند.

مشخص نیست ترجمه سیاسی این پیشنهادها و تعارف ها و شعارها دقیقا چیست ولی یکی از ترجمه هایش می تواند تشکیل دولت سایه باشد. فعلا سعید جلیلی پیش دستی کرده و قرار است کارگروه های تخصصی برای نظارت بر عملکرد دولت تشکیل دهد و به تعبیر سایت رجانیوز برای دولت سایه فراخوان داده است. مشخص نیست در این دولت سایه نقش ابراهیم رئيسی چیست، شاید «مقام معظم رهبری» شان باشد.

اما نکته جدی تر اینکه با در نظر گرفتن سوابق سیاسی و هم با درنظر گرفتن تجربه انتخاباتی، به قد و قواره ابراهیم رئیسی نمی خورد که در مقام رئیس دولت سایه یا آلترناتیو دولت روحانی به فعالیت بپردازد ولی اگر بپذیریم که تجربه انتخابات ریاست جمهوری، شخصیت سیاسی او را باتجربه، آشناتر و قوی تر کرده، شرط اول چنین کاری این است که از تولیت آستان قدس استعفا دهد. او در آستان قدس درگیری های اجرایی و کاری گسترده ای دارد، باید مدام در مشهد ساکن شود و یا در رفت و آمد به تهران باشد و این وضعیت مدیریتی با ایفای نقش آلترناتیو یا دولت سایه همخوانی ندارد و حداقل اینکه نمی تواند به صورت قوی و پذیرفته شده این کار را انجام دهد. اما علاوه بر این، چه نقش هایی می توان برای ابراهیم رئیسی متصور شد:

الف) عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام: این نقش یک گزینه محتمل است. عباس واعظ طبسی، رئیس سابق تولیت آستان هم عضو مجمع تشخیص بود. کسوت و اعتبار او و رفاقتش با آیت الله خامنه ای و هاشمی خیلی بیشتر از رئیسی بود ولی در هر صورت با توجه به موقعیت سیاسی جدید رئیسی، احتمال اینکه او عضو مجمع شود، کم نیست. یک گمانه عجیب و بعید احتمال ریاست او بر مجمع تشخیص مصلحت است. ابراهیم رئیسی گذشته از اینکه شان پیشکسوت بودن را ندارد، رابطه خوبی با هیچکدام از سران قوا هم ندارد. با صادق لاریجانی در دورانی که در قوه قضائیه بود هم رابطه ویژه ای نداشت و در نهایت از معاون اولی قوه قضائیه به دادستانی کل کشور رفت. علی لاریجانی و حسن روحانی هم که در انتخابات در جبهه مخالف او بودند.

ب) ابراهیم رئیسی از تولیت آستان قدس رضوی کنار برود، به تهران برگردد و در داخل بیت رهبری سمت بگیرد و در مقام رئیس جمنا به ایفای نقش سیاسی بپردازد. هزینه چنین کاری احتمالا بالاست. رفتن او از آستان قدس در هر صورت می تواند به برکناری و نارضایتی رهبر جمهوری اسلامی تعبیر شود، مگر اینکه سمت مهم تری دریافت کند. از نظر هزینه و فایده سیاسی، تا اطلاع ثانوی آستان قدس رضوی و مشهد بهترین محل برای ابراهیم رئیسی است. شبکه خاصی که پس از رفتن رئیسی در آستان قدس مستقر شده، اکنون نه تنها دستش از دولت آینده کوتاه تر شده که با شکست اصولگرایان از انتخابات شورای شهر مشهد، دستش از سفره شهرداری مشهد هم کوتاه تر شده و در آینده آستان قدس بهترین سفره برای دورهمی های آنهاست. از این نظر، ابراهیم رئیسی جای خوبی نشسته است و می تواند خیلی ها را در چهارسال آینده جذب کند.