نمایش دوباره ایران و فدراسیون جهانی؛ خانم های خودمان آماده باشند

ساناز کلانتری، شهروند خبرنگار

طی سه سال اخیر، لیگ جهانی والیبال در حالی برگزار شده است که دختران ایران با تابلوی بزرگ «ورود ممنوع» در بالای سر در ورودی غربی ورزشگاه «آزادی» تهران روبه رو بوده اند. دختران حق ورود به سالن 12 هزار نفری این ورزشگاه را ندارند اگرچه فدراسیون والیبال ایران راه‏کارهای خودش را برای برگزاری رقابت های لیگ جهانی با حضور دختران و در عین حال بدون حضور آن ها دارد.

«محمدرضا داورزنی»، سرپرست کنونی وزارت ورزش و جوانان همیشه مدعی بوده که در تلاش است درهای ورزشگاه را به روی دختران ایران باز کند. اما وعده هایش همیشه در حد شعار باقی مانده اند. کم تر کسی در وزارت ورزش، کمیته ملی المپیک و حتی شورای تامین استان دیده است که او در مورد حضور بانوان در ورزشگاه ها تلاشی کند. حتی وقتی دو سال قبل هم شورای عالی امنیت ملی با حضور بانوان در ورزشگاه ها موافقت کرد، داورزنی نقشی در آن نداشت. وزارت ورزش تمام رایزنی ها را کرده بود.

فدراسیون داورزنی گاهی رفتارهای تبعیض آمیز جنسیتی خود را به صورت علنی نشان داده است؛ چهارم اردیبهشت ماه امسال «زهره میرسپاسی» از سمت معاونت بانوان فدراسیون والیبال استعفا داد. او پس از استعفایش، به خبرگزاری «ایرنا» گفت: «متاسفانه احترام لازم در حد شان نایب رییس بانوان و حوزه کاری وی در فدراسیون وجود ندارد و این ناشی از سانسور زنان در حوزه تصمیم گیری اساس نامه فدراسیون ها و نادیده گرفته شدن زنان در حوزه تصمیم سازی در فدراسیون والیبال است.»

یکی از نشانه های ساده بی میلی رییس سابق و سرپرست کنونی فدراسیون والیبال به حضور و نقش زنان در این حوزه را می توان در ممنوع اعلام شدن حضور خبرنگاران زن در ورزشگاه ها دید. سال 83 فدراسیون والیبال طی بخش نامه ای، حضور خبرنگاران خانم در ورزشگاه هایی که رقابت های والیبال مردان در آن ها برگزار می شود را ممنوع اعلام کرد اما معاونت ورزشی بانوان وزارت ورزش و جوانان این حکم را در دومین هفته رقابت های لیگ والیبال ایران شکست.

درعین حال، محمدرضا داورزنی علاقه مند به گسترش روابط خود با فدراسیون والیبال ایران بوده است. او طی سال های اخیر به هر شکل ممکن توانسته است امتیاز میزبانی رقابت های جهانی را از فدراسیون جهانی والیبال( FIVB) بگیرد.

مهم ترین دل‎خوشی زنان ایرانی که خواهان حضور در ورزشگاه ها هستند، نمایش فدراسیون جهانی والیبال در پایبندی به شعارهای حقوق بشری است. «آری گاراسا»، رییس این فدراسیون سال 2011 با سازمان ملل متحد قراردادی امضا کرد که براساس آن، در راستای حقوق شهروندی جهانی حرکت کند؛ مثل برابری حقوق زنان و مردان در والیبال. از آن سال، در اساس نامه فدراسیون جهانی بندی قید شد با این مضمون: «رقابت های بین المللی والیبال در هیچ ورزشگاهی که برابری های جنسی، نژادی، مذهبی و قومیتی در آن ها رعایت نشود، بزگرار نخواهد شد.»

این بند اساس نامه دقیقا برای فدراسیون جهانی والیبال یک قانون نمایشی بوده است. بهمن ماه سال 94 ایران میزبان رقابت های والیبال ساحلی جهانی در کیش شد. «ریچارد بیکر»، مدیر روابط عمومی فدراسیون جهانی گفته بود که ایران در زمان رایزنی ها هیچ تعهدی برای اجازه ورود بانوان به محل برگزاری مسابقات نداد و ما امیدوار بودیم بعد از آغاز این رقابت ها، ایران درها را بر روی دختران باز کند.
همان سال، وقتی سایت «Inside the games» در گزارشی اختصاصی، از نارضایتی دختران در ورود به ورزشگاه ها نوشت، درهای ورزشگاه به روی تعدادی از دختران گزینشی باز شد.

حالا دو سال است که بهمن ماه بعضی از خانم های خبرنگار و تعدادی از زنانی که از سوی نیروی انتظامی کیش مورد تایید قرار گرفته اند، تماشاگرهای نمایشی بازی های ساحلی جهانی می شوند. این نمایش مختص به رقابت های ساحلی هم نبوده است؛ والیبال ایران طی دو سال اخیر راه های میان بر را به خوبی یاد گرفته است. پس از آن که دلواپسان مقابل وزارت ورزش تجمع کردند، فدراسیون والیبال عقب کشید و وزارت ورزش و جوانان هرآن چه برای حضور دختران رشته کرده بود را پنبه شده دید. در نهایت هم هیچ دختری حق حضور در ورزشگاه را پیدا نکرد.

این اتفاق تازه ای نبود؛ یک سال قبل «غنچه قوامی» به جرم درخواست تماشای والیبال بازداشت و راهی زندان شد.

محمدرضا داورزنی بازی در زمین فدراسیون جهانی را به خوبی آموخته است. فدراسیون او که به گفته معاون بانوان سابقش، فدراسیونی سرآمد در تبعیض جنسیتی است، حتی توانسته است فدراسیون جهانی والیبال را متقاعد کند که فعالیت های «دریا صفایی» در جریان رقابت های المپیک، ساحلی هلند و همین طور لیگ جهانی والیبال، فعالیت های سیاسی است و نه حقوق بشری.

فدراسیون جهانی با فدراسیون داورزنی همراه شده است. برای FIVB، منافع کنونی در ایران مهم تر از حضور یا عدم حضور بانوان تلقی می شود. در رقابت های لیگ جهانی سال 2016 بیش ترین تماشاگری که از این رقابت ها در یک بازی در ایتالیا بازدید کرد، شش هزار نفر بود اما مجموع تماشاگران یک بازی ملی ایران از مرز 12 هزار مرد عبور می کند. این یعنی جذب بیش تر اسپانسر، بالا بردن قیمت حق پخش تلویزیونی و بازار جدید در خاورمیانه.

اما یک مشت راه‎کار ساده هم باقی می ماند برای این که در آینده کمیته جهانی المپیک، FIVB را محکوم به اجرایی نکردن اساس نامه خود نکند؛ مثل درخواست فدراسیون والیبال از خبرنگاران برای حضور در ورزشگاه با روسری های رنگی.

دو سال قبل، در جریان همین رقابت ها، فدراسیون والیبال و وزارت ورزش و جوانان از خبرنگارها خواسته بودند همراه خود روسری های رنگی (ترجیحا قرمز رنگ) ببرند و در ورزشگاه با روسری های رنگی (نه مقنعه و چادر) بنشینند. این درحالی است که خبرنگاران خانم در اماکنی که برای تهیه خبر می روند، باید همیشه با حجاب کامل (حداقل مقنعه) حاضر شوند.

راه حل دوم، استفاده از خانم های گزینشی بود. سال 94 چند خانم از کارمندان سفارت ایتالیا وارد سالن 12 هزارنفری آزادی شدند. بعد تعدادی از کارمندان وزارت ورزش و فدراسیون والیبال این مجوز را گرفتند. سال گذشته هم راه‎کار تازه ای پیدا شد؛ فدراسیون والیبال در تعامل با شهرداری تهران و نیروی انتظامی، مجوز ورود 100 خانم به ورزشگاه را به دست آورد.
این 100 نفر، کارمندان حراست شهرداری تهران و همین طور نیروهای رسمی نیروی انتظامی بودند. خانم هایی که به ورزشگاه آمدند، برای تماشای بازی، از شهرداری و نیروی انتظامی حق ماموریت هم گرفتند.

حالا فدراسیون برای میزبانی رقابت های لیگ سال 2017 تمام برنامه های خود را آماده کرده است. نخستین قدم، تلاش برای حضور خانم های خبرنگار است. یکی از همین خبرنگاران به «ایران‏وایر» می گوید: «من برای کارت ورودی رقابت ها در سایت فدراسیون جهانی ثبت نام نکرده بودم اما از فدراسیون تماس گرفتند و گفتند همه کارها را ما انجام می دهیم، فقط آماده باش که برای بازی ها به ورزشگاه بروی.»

خبرهایی هم از تعامل دوباره با نیروی انتظامی برای حضور نمایشی خانم ها در ورزشگاه به گوش رسیده است. مساله این است که فدراسیون جهانی والیبال چرا نمی پرسد از یک ورزشگاه 12هزار نفری، چه گونه فقط 100 خانم در سالن حضور دارند و سایر تماشاچیان همه مرد هستند. محمدرضا داورزنی البته یک بار در اجلاس توکیو (سال 2015) در این مورد توضیح قابل تاملی داده بود. اوگفته بود که والیبال برای دختران ایرانی چندان هم جذاب نیست.

کسانی که می خواهند بدانند والیبال برای دختران ایرانی چه قدر جذابیت دارد، می توانند دوباره در روزهای برگزاری لیگ جهانی (نوزدهم تا بیست و یکم خردادماه) به ورزشگاه آزادی بروند. با وجود اعلام ممنوعیت حضور دختران در آزادی، باز هم شاهد حضور آن ها خواهید بود.