چتر امنیتی روی سر آزادی؛ چهار روز ملتهب

رضا خادمی، شهروند خبرنگار

حملات تروریستی تهران بازی های ملی را نیز تحت تاثیر قرار داده اند. ایران قرار است روزهای نوزدهم، بیستم و بیست و یکم خردادماه میزبان رقابت های لیگ جهانی والیبال باشد. یک روز بعد، یعنی دوشنبه 22 خردادماه، ورزشگاه «آزادی» (چندصدمتر دورتر از سالن 12هزارنفری و محل برگزاری رقابت های جهانی والیبال) میزبان بازی ایران مقابل ازبکستان در انتخابی جام جهانی 2018 روسیه خواهد بود. رقابت های جهانی و بین المللی حالا در یک قدمی اقدامات تروریستی منتسب به «داعش»، نگرانی های شورای تامین امنیت استان تهران را افزایش داده است. 

نگرانی ها از بازی والیبال آغاز شده است. صبح پنج شنبه، یک روز پس از اقدامات تروریستی در مرقد روح الله خمینی و مجلس شورای اسلامی، در ورزشگاه آزادی جلسه ای برای هماهنگی های لازم میان نمایندگان وزارت ورزش و جوانان، فدراسیون فوتبال و همین طور فدراسیون والیبال با نمایندگان شورای تامین امنیت استان تهران برگزار شد. بیش تر وقت جلسه به ابراز نگرانی و پیش بینی اقدامات لازم برای بازی پایانی، یعنی دیدار ایران مقابل ازبکستان در ورزشگاه آزادی خلاصه شد. 

اقدام عجیب و عجولانه فدراسیون والیبال برای بالابردن درآمد خود از برگزاری رقابت های لیگ جهانی در تهران هرچند ابتدا باعث انتقادات به مسوولان فدراسیون شد اما حالا به خوش اقبالی و شاید هم راه‎کار امنیتی تبدیل شده است. 

فدراسیون والیبال ایران روز سه شنبه بلیت فروشی اینترنتی برای رقابت های لیگ جهانی را آغاز کرد. پایه قیمت بلیت ها برخلاف ادوار قبل، با رشد بیش از صد در صدی، به رقم 40 هزار تومان برای هر نفر رسید. این افزایش قیمت، روند فروش بلیت ها را کند کرد به طوری که تا عصر روز پنج شنبه، فقط 62 درصد از کل بلیت های بازی ایران و بلژیک که قرار است روز جمعه برگزار شود، به فروش رفت. از بلیت های بازی ایران و صربستان در روز شنبه نیز فقط 31 درصد فروش رفته و این رقم در بازی ایران و آرژانتین در روز یک شنبه 16 درصد است. 

انتظار عمومی این بود که با نزدیک شدن به موعد برگزاری رقابت ها، فدراسیون والیبال قیمت بلیت ها را کاهش دهد اما امروز در جلسه شورای تامین استان دستور داده شد که قیمت بلیت ها به هیچ وجه تغییر نکند و البته جلوی بلیت فروشی در ورزشگاه آزادی هم گرفته شد. 

اگر بلیت بازی ایران مقابل هر یک از این سه حریف را برای روزهای جمعه، شنبه و یک شنبه خریده اید، حتما با خود کارت ملی همراه داشته باشید. همراه داشتن کارت ملی در بازی های بین المللی همیشه در حد یک دستورالعمل باقی مانده بود. در بازی های ملی فوتبال و والیبال، کم تر پیش می آمد که ماموران از هواداران و تماشاگران طلب ارایه کارت ملی داشته باشند اما این بار قطعا در بازی های لیگ جهانی والیبال، ورود با کارت ملی و ارایه بلیت مقدور خواهد بود. 

در سایت فروش آنلاین بلیت ورود به رقابت ها نوشته شده است: «در روز مسابقه، تطبیق چهره با کارت ملی انجام می‌شود. لذا دارنده کارت ملی، خود باید به ورزشگاه مراجعه کند و واگذاری کارت ملی مجاز نبوده و از ورود افراد مذکور جلوگیری می‌شود.» 

مساله اصلی، فقط برگزاری رقابت های والیبال در تهران نیست؛ آن چه باعث نگرانی فدراسیون جهانی فوتبال شده، حضور دوباره بیش از 100هزار تماشاگر در ورزشگاهی است که حالا پس از صندلی شدن سکوهایش، گنجایش بیش از 77 هزار تماشاگر را ندارد. 

فروردین ماه امسال، در بازی ایران و چین، بیش از 110 هزار تماشاگر نظاره گر بازی بودند. فیفا پیش از این به فوتبال ایران در بازی مقابل چین تذکر جدی داده بود. از نگاه فدراسیون جهانی فوتبال، حضور بیش ‌از اندازه هواداران و نشستن روی سکوها و راه‌پله‌ها در بازی ایران مقابل چین، برخلاف قوانین بین‌المللی بود. فیفا از ناظر و داوران خواسته بود تا در مورد چرایی حضور تعداد بیش تر از گنجایش ورزشگاه و ناامن شدن آن محیط برای هواداران ایرانی پاسخ گو باشند. 

مساله مهم‌تر اما پرتاب ترقه‌ای بود که لحظاتی پس از گل ایران، به‌سوی کمک‌داور دوم این بازی پرتاب شد؛ اتفاقی که می‌توانست باعث نیمه‌ تمام ماندن بازی شود. این موضوع به‌عنوان جرم آشکار و یک تخلف مشهود موردبحث مقامات انضباطی و امنیتی فیفا قرارگرفت و حتی از داور بازی سوال شد که چرا بازی را حداقل برای دقایقی قطع نکرده است. 

ورود نارنجک های دست ساز به ورزشگاه های ایران امری جدید نیست؛ با وجود بازرسی بدنی در روزهای رقابت های فوتبال در ورزشگاه ها، باز هم انفجار نارنجک ها کنار زمین مساله ساز می شوند. پس می توان نگران بود که شاید این بار به جای نارنجک، موادی خطرسازتر با عمق فاجعه ای بیش تر به ورزشگاه آورده شوند. راه‎کار تماشاگرانی که از مواد محترقه در رقابت های لیگ و ملی استفاده می کنند، تقریبا قدیمی و نخ نما است اما هنوز راه حلی جدی برای مقابله با آن پیدا نشده است. تماشاگران فوتبال در روزهایی که مسابقه ای در ورزشگاه برگزار نمی شود، مواد محترقه را به آزادی می برند، در سرویس های بهداشتی یا زیر فضاهای آب خوری پنهان می کنند و روز بازی فقط آن ها را برداشته و به زمین پرت می کنند. 

این بار، سه مسابقه جهانی والیبال بهانه ای خواهد بود برای حضور راحت تر این تماشاگران در مجموعه ورزشی آزادی. بازی ایران مقابل ازبکستان، البته با سه دیدار والیبال تفاوت خواهد داشت. شاید ایران دوشنبه به جام جهانی فوتبال صعود کند. 

یک تجمع 100هزار نفری (یا اگر به میزان استاندارد بلیت فروشی شود، 77 هزار نفری) متاسفانه برای یک خراب کاری تروریستی ایده آل به نظر می رسد. شورای تامین استان از امروز راه‌کارهای امنیتی خود را قطعی کرده است. نخستین موردی که پنج شنبه به صورت دستوری به رییس فدراسیون فوتبال ابلاغ شده، بلیت فروشی برای دیدار ایران مقابل ازبکستان است. فدراسیون ایران در بازی های ملی گذشته برای جلب تماشاگر بیش تر، تماشای بازی را برای هواداران رایگان اعلام می کرد. همین مساله موجی از تماشاگران را به غرب تهران و ورزشگاه آزادی می کشاند. فدراسیون اما فعلا درخواست رایگان اعلام شدن طبقه دوم را داده است؛ مساله ای که شورای تامین استان به شدت با آن مخالفت کرده است. 

مسوولیت امنیت ورزشگاه آزادی طی دو دهه اخیر همواره برعهده یگان ویژه نیروی انتظامی بوده است. سرهنگ «سعید مطهری‌زاده»، فرمانده این یگان در ماه های اولیه آغاز فرماندهی خود به «ایسنا» گفته بود: «لازم است در راستای ارتقای امنیت، این ورزشگاه به گیت بازرسی های الکترونیکی مجهز شود. ساختار ورزشگاه مشکلاتی در خصوص نحوه کنترل ایجاد کرده است و درگاه های متعددی برای ورود تماشاگران وجود دارد که باید ساختار این ورزشگاه تغییر کند.» 

آن روزها، تازه نگرانی های امروز وجود نداشت. یگان ویژه آذرماه سال 94 و پس از حملات تروریستی به ورزشگاه «سنت‌دنی» پاریس، نیروهای امنیتی خود را در ورزشگاه های ایران افزایش داد. آن روزها، حراست وزارت ورزش و جوانان مدعی بود که نیروهای اطلاعات سپاه پاسداران اخباری به دست آورده اند که نشان می دهند تلاش هایی برای انجام فعالیت های تروریستی در ورزشگاه های ایران آغاز شده است. 

این بار اما فقط مساله، حضور نیروهای امنیتی نیست؛ روز دوشنبه اگر به ورزشگاه می روید، احتمالا با گیت های بازرسی بدنی روبه رو خواهید شد. در ورودی های شرقی و غربی ورزشگاه هم نیروهای پلیس اسب سوار را خواهید دید و قطعا تا آغاز بازی، صدای هلی کوپتر ناجا را بالای ورزشگاه خواهید شنید. در کنار این ها، اگر از بغل دستی خود برای روشن کردن سیگارتان آتش خواستید و ناگهان یک کلت کمری یا بی سیم را کنار کمربندش دیدید، نترسید. او شاید یکی از هزاران مامور نامحسوسی باشد که قرار است روز بازی میان تماشاگران بنشیند. 

شورای تامین استان فعلا درخواست هفت هزار بلیت برای بازی روز دوشنبه ایران و ازبکستان را داشته است؛ یعنی چیزی در حدود 10 درصد ورزشگاه. از این رقم احتمالا افزایش یابد اما قرار نیست به ازای هر بلیت، یک مامور نامحسوس در ورزشگاه مستقر شود. شورای تامین استان چندان هم از این که سکوهایی خالی بمانند، ناخرسند نیست. 

«حسین ساجدی نیا»، فرمانده پلیس تهران روز 23 آذرماه سال 93 در مورد حضور گسترده نیروهای انتظامی و یگان ویژه در ورزشگاه های کشور گفته بود: «این یک تمرین عملیاتی است.در این تمرین، نیروهای یگان ویژه، یگان امداد، واحدهای ۱۱۰، نیروهای نامحسوس، تیم‌های چک و خنثی‌سازی بمب و... حضور دارند.» 

ایران اگر روز دوشنبه مقابل ازبکستان پیروز شود، نه فقط ورزشگاه آزادی که کل شهر تهران و تمامی ایران شاهد جشن های خیابانی خواهند بود؛ جشن هایی که پیش از این هم برای صعود ایران به جام جهانی فوتبال در سال های 76 (جام جهانی فرانسه)، 84 (جام جهانی آلمان) و 92 (جام جهانی برزیل) شاهد بودیم. 

این شب که بگذرد، باز هم داستان امنیت ورزشگاه ها برای پنجمین روز متوالی ادامه خواهد داشت. روز سه شنبه قرار است ژاپن در تهران میهمان تیم ملی عراق باشد. تیم ملی عراق طی سال های اخیر به دلیل ناامنی در کشورش، ایران را به عنوان میزبان خود در رقابت های بین المللی معرفی کرده است.