close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

مخاطب تهدیدهای هسته ای خامنه ای کیست؟

۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴
رضا حقیقت‌نژاد
خواندن در ۸ دقیقه
مخاطب تهدیدهای هسته ای خامنه ای کیست؟

"من اجازه نمی دهم"، این تیتر یک صبح امروز سایت رهبر جمهوری اسلامی ایران است. او با چه چیزی مخالف است؟ سایت علی خامنه ای اینچنین پاسخ داده است: "بیگانگان از دانشمندان [هسته ای]، بازجویی کنند."

این تیتر از سخنرانی امروز علی خامنه ای در دانشگاه امام حسین انتخاب شده است، یک نهاد علمی وابسته به سپاه.

چالش تازه از منظر علی خامنه ای، درخواست کشورهای غربی برای بازرسی تاسیسات هسته ای ایران است: "باز حرف های تازه ای می زنند. اجازه نمی دهیم از هیچ یک از مراکز نظامی هیچ گونه بازرسی انجام شود."

22 اردیبهشت امسال یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با اشاره به مفاد پروتکل الحاقی که ایران اجرای داوطلبانه آن را در بیانیه سوئیس پذیرفته است، گفت: " ایران مجبور است بازرسی و تحقیق درباره مراکز نظامی را بپذیرد."

علی خامنه ای 20 فروردین در سخنرانی اش پیرامون مذاکرات هسته ای گفته بود: "مسئولین نظامی کشور به‌هیچ‌وجه مأذون نیستند که به بهانه‌ نظارت و به بهانه‌ی بازرسی و مانند این حرف ها، بیگانگان را به حریم و حصار امنیّتی و دفاعی کشور راه بدهند "، ولی امروز صریح تر سخن گفت. 

رهبر جمهوری اسلامی امروز طرف های مذاکره کننده که درخواست گفت و گو با دانشمندان هسته ای ایران را طرح کرده اند را "وقیح" و "پررو" توصیف کرد و تاکید کرد علاوه بر دشمنان ایران، "کسانی که منتظر تصمیم نظام هستند" به روشنی بدانند که مطلقا چنین اجازه ای صادر نمی شود.

سخنان امروز علی خامنه ای از این منظر مهم است که هفته پیش عباس عراقچی، عضو تیم هسته ای ایران گفته بود دسترسی مدیریت شده از مراکز نظامی امکان پذیر است.  

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم 28 اردیبهشت در یک نشست خبری کوشید تفاوت بین بازرسی و دسترسی مدیریت شده را تشریح کند: "اینها بازرسی نیست بلکه دسترسی است که براساس چارچوب مشخص و مدیریت شده است."

در همین حال، حمید بعیدی نژاد، دیگر عضو تیم هسته ای ایران هم در چند مطلب کوتاه که در طول هفته گذشته صحفه اینستاگرامش منتشر کرد، تلاش کرد راه حلی برای این معضل ارائه دهد: "هر گونه دسترسی به مراكز حساس غيرهسته ای شامل تاسيسات نظامي اگر بخواهد انجام شود هم بايد از طريق اعمال روش هايی كه به آن ساز و كار دسترسی مديريت شده مي گويند، صورت گيرد. در اين شرايط، كشور مي تواند به هنگام اعطاي دسترسی به آژانس تمامی تجهيزات لازم و نواحي و فعاليت های غير مرتبط را از چشم اعضای آژانس بپوشاند و به اين وسيله امكان افشای اطلاعات محرمانه خود را به كمترين حد و به صفر برساند."

با این حال، استفاده از عبارت "هیچ گونه بازرسی" از سوی علی خامنه ای در سخنرانی امروزش، این ابهام را به وجود آورده که ممکن است رهبر جمهوری اسلامی با تعابیر و تفاسیر دیپلماتیک تیم هسته ای ایران موافق نباشد.

علی خامنه ای همچنین در سخنرانی امروزش "کسانی که منتظر تصمیم نظام هستند"، را مخاطب قرار داد. به نظر می رسد مخاطب اصلی این جمله رهبر جمهوری اسلامی، مسئولان دولت ایران هستند.

این یک رویه شناخته شده از سوی رهبر جمهوری اسلامی است که وقتی تلاش هایش در پشت پرده برای اعمال نظراتش به بن بست می رسد، سعی می کند در سخنرانی های علنی مواضع خود را ابراز کند. او پیش از این هم درباره تعداد سانتریفیوژهای مورد نیاز ایران، مراحل توافق و جدول زمانی تحریم ها به صورت علنی ابراز نظر کرده بود.

ابراز علنی مواضع رهبر جمهوری اسلامی سبب می شود دور تازه ای از فشارها توسط مجلس ایران و تندروها روانه تیم مذاکره کننده هسته ای شود و آنها را در وضعیت انفعالی قرار دهد.

اما این نگرانی ها تازگی ندارد. از اواخر فروردین، رسانه ها و چهره های اصولگرایان به ویژه تندروها ابراز نگرانی های گسترده ای درباره مسئله بازرسی تاسیسات هسته ای ایران مطرح کرده بودند. روزنامه کیهان، 22 فرودین به نقل از چند نماینده مجلس نوشت: "هر توافقی صورت بگیرد، به هیچ عنوان به بیگانگان اجازه نخواهیم داد که پای شان به مراکز نظامی کشورمان باز شود."

احمد توکلی، نماینده برجسته اصولگرا هم همان روز در یادداشتی مفصل به بررسی ابعاد مختلف بیانیه سوئیس پرداخته و با انتقاد از پذیرش پروتکل الحاقی نوشت: " یکی از خطوط قرمز بسیار مهم امنیت ملی که حفظ اسرار نظامی کشور است شکسته خواهد شد که نه مردم نه رهبری ونه مجلس رضایت نخواهند داد."

 مهدی محمدی، عضو تیم هسته ای دوران سعید جلیلی نیز در یادداشت که 30 فروردین در روزنامه وطن امروز منتشر شد، خواستار اصلاحات جدی در زمینه بازرسی‌ها و دسترسی‌ها شد و نوشت، " ایران برای مدت زمانی بیش از 20 سال گرفتار یک رژیم بازرسی ویژه و منحصربه‌فرد خواهد شد. این امر منجر به خروج اطلاعاتی از ایران خواهد شد که می‌توان حدس زد بلافاصله پس از آن، دوران بی‌سابقه‌ای از بحران‌های اطلاعاتی و حفاظتی برای ایران آغاز می‌شود."

محمود نبویان، نماینده تندروی مجلس و عضو جبهه پایداری هم 31 فروردین در سخنرانی اش در دانشگاه تهران با انتقاد از پذیرش پروتکل الحاقی، گفت: "ما باید دانشمندان هسته‌ای‌مان را و تمام مراکز نظامی و متخصصین نظامیان را در اختیار آنان قرار دهیم. با این وضعیت ما هسته‌ای نمی‌خواهیم، باید مواظب باشیم که یک وقت امنیت کشور را هدر ندهیم."

7 اردیبهشت نیز جبهه پایداری انقلاب اسلامی، مهم ترین نهاد سیاسی منتقد دولت حسن روحانی در بیانیه ای با اشاره به بیانیه سوئیس، اعلام کرد: "پذیرش بازرسی های خارج ازنظام ان. پی. تی. و ایجاد رژیم جداگانه بازرسی مختص ایران، بر خلاف اصول بین المللی و ایجاد دسترسی نا متعارف و خاص به صورت آنچه که در برخی از اظهارات دشمنان، عنوان گردیده جزو خطوط قرمز، به رنگ خون شهیدان، است."

ابراز مخالفت با این رویه، به چهره های سیاسی محدود نبود. در همان ایام، یدالله جوانی، مشاور عالی نماینده ولی فقیه در سپاه در تحلیلی به ارزیابی "چرایی تأکید آمریکایی‌ها برای بازرسی‌های ویژه" پرداخت و نوشت: " می‌خواهند با دستیابی به اسرار و اطلاعات نظامی ایران، افزون‌بر مخدوش کردن استقلال و عزت ایرانیان، قدرت دفاعی کشورمان را نیز تضعیف کنند و از این طریق، زمینه‌ها را برای یک اقدام نظامی احتمالی فراهم آورند ... بازرسی از پادگان‌ها معادل اشغال سرزمین ... خیانت و وطن‌فروشی است و اگر کسی این حرف‌ها را بزند، با سرب داغ پاسخ او را خواهیم داد."

تعبیر "سرب داغ" در روزهای گذشته نیز مورد علاقه فرماندهان نظامی بود. سردار سلامی، جانشین فرمانده سپاه 30 فروردین در یک برنامه تلویزیونی گفت: "هرکس حرف از بازدید از مراکز نظامی ایران بزند، جواب آن را با سرب داغ» خواهیم داد." او گفت حتی امکان ندارد یک بازرس را به یک مرکز عادی نظامی ایران راه بدهند.

علاوه بر فرماندهان سپاه، حتی دریادار سیاری، فرمانده نیروی ارتش ایران هم 9 اردیبهشت در یک برنامه تلویزیونی گفت: "درخواست بازرسی از توان دریایی خودمان را با "سرب داغ" پاسخ خواهیم داد."

اما دیگر ایراد مهم تندروها به آژانس بین المللی انرژی اتمی باز می گردد. آنها با توجه به سوابق بازرسی های فنی آزانس از ایران، درباره اعلام نظر مثبت این نهاد بین المللی ناامید هستند. محمدجواد لاریجانی، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و دیپلمات سابق 27 اردیبهشت در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم درباره این موضوع گفت: "سپردن این مسئولیت خطیر به این آژانس چیزی شبیه فاجعه است. مانند این است که احمد شهید مسئول راستی‌آزمایی حقوق بشر در ایران باشد."

علاوه بر این، روزنامه میانه روی خراسان که در طول دو سال گذشته، رویکردی حمایتی در دفاع از تیم مذاکره کننده ایران داشت، در یادداشتی که 24 اردیبهشت منتشر شد، با اشاره به نقل قول یوکیا آمانو، مديرکل آژانس انرژي اتمي درباره بازرسی از مراکز نظامی، نوشت: «نگراني از درز اطلاعات امنيتي، نظامي و تکنولوژيکي و به خطر افتادن امنيت ملي کشورها، موضوعي است که پروتکل الحاقي را مهم کرده است. غرب از يک نهاد فني که ماموريتش چيز ديگري است در راستاي منافع سياسي بهره مي برد."

27 اردیبهشت نیز سایت آیت الله خامنه ای، گفت و گویی مفصل با علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین الملل رهبر جمهوری اسلامی منتشر کرد که با انتقاد از رویکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی، گفت: " [غربی ها] گفته‌اند از بعضی مراکز می‌خواهند بازدید کنند که شامل بعضی از مراکز نظامی هم می‌شود. این موارد جزو خط‌قرمزها است و آن‌ها اصرار دارند که خط‌قرمزها را بشکنند و از این حدود عبور کنند. این خودش تبدیل به یک مانع می‌شود. بر این موضوع تأکید می‌کنم که خط‌قرمز‌های اعلام‌شده «قطعی» هستند و به‌هیچ‌وجه این خطوط نباید از طرف مذاکره‌کنندگان نادیده گرفته شود ... اگر روزی خدای‌نکرده از این خطوط گذر کنند، محرمانه و غیرمحرمانه با مردم نداریم و واقعیات را به مردم خواهند گفت."

چنین تهدیدهایی را نمی توان در حاضر حاضر نشانه به بن بست رسیدن مذاکرات توصیف کرد ولی به خوبی نشان دهنده بروز شکاف های مهم در سطوح بالای تصمیم گیری در ایران و افزایش فشارها بر تیم مذاکره کننده هسته ای ایران هستند.

شش روز پیش سایت ایران هسته ای که تحت نظر مهدی محمدی، عضو تیم هسته ای دوران سعید جلیلی اداره می شود، از پیگیری طرحی در مجلس خبر داده که توسط ابراهیم کارخانه ای رییس کمیته هسته ای مجلس دنبال می شود. بر اساس این طرح، " همه تحریم ها باید یکجا و بدون هرگونه فاصله زمانی لغو شود." این سایت همچنین خبر داده بود: "احتمال دارد در روزهای آینده موضوع بازرسی ها هم به آن افزوده شود."

مرور این سوابق به خوبی نشان می دهد سخنان امروز علی خامنه ای، جمع بندی انتقادات منتقدان تیم هسته ای دولت روحانی موسوم به دلواپسان است و آنها از امروز می توانند طرح فشار به دولت را با قدرت بیشتری دنبال کنند. 

ثبت نظر

گزارش

اجازه هیچگونه بازرسی از هیچ یک از مراکز نظامی داده نخواهد شد

۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۴
ایران وایر
خواندن در ۴ دقیقه
اجازه هیچگونه بازرسی از هیچ یک از مراکز نظامی داده نخواهد شد