زیبا کلام: حصر کروبی برای روحانی اهمیت ندارد

«مهدی کروبی»، از رهبران در حصرِ «جنبش سبز»، روز گذشته اعتصاب غذای خشک خود را با اعلام دو درخواست خروج ماموران امنیتی از منزلش و برگزاری دادگاه علنی برای محاکمه‌اش آغاز کرد. او ساعت یک بامداد امروز به علت وخامت وضعیت جسمی، به بیمارستان «شهید رجایی» منتقل شد. اعتصاب غذای مهدی کروبی در سن 80 سالگی و با توجه به سابقه بیماری قلبی او،  واکنش‌های زیادی را در فضای مجازی برانگیخته است. برخی فعالان مدنی اعلام کرده‌اند تا زمان اعتصاب غذای او، آن‌ها هم دست به اعتصاب غذای خشک می‌زنند. برخی سیاسیون هم از رای‏زنی‌های پشت پرده برای رفع حصر خبر داده‌اند. کاربران شبکه‌های مجازی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و آیات عظام، وزرا و حسن روحانی را درباره برگزاری دادگاه علنی، رفع حصر و وضعیت مهدی کروبی مورد سوال قرارداده‌اند. برخی  تحلیل‏گران این اعتصاب غذا را راهی برای پایان حصر خانگی رهبران جنبش سبز می‌دانند و بعضی معتقدند کروبی با تنها دارایی خود، یعنی جانش مقابل حاکمیت ایستاده است و نمی‌خواهد با مرگ طبیعی و بدون هیچ هزینه‌ای از بین برود.«صادق زیباکلام»، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران یکی از مخالفان حصر است. «ایران‎وایر» از او درباره اعتصاب غذای مهدی کروبی و تاثیر آن روی حصر خانگی رهبران جنبش سبز و تحلیل‌های مطرح شده پرسیده است:

اعتصاب غذای آقای کروبی را چه گونه ارزیابی می‌کنید؟

• اساسا کل ماجرای حصر در تمام قریب به هفت سالی که حصر ادامه داشته، چه در عرصه بین‌المللی و چه در حوزه داخلی، هزینه سنگینی برای نظام داشته است. حصر را در ساده‌ترین شکل‌ آن، می‌بایست یک عمل غیر اخلاقی، غیر انسانی، غیر اسلامی و غیر قانونی توصیف کرد. خواسته رهبران جنبش سبز برای برگزاری دادگاه کاملا منطقی است. کم ترین خواسته آقایان کروبی، موسوی و بانو زهرا رهنورد و ابتدایی‌ترین حق‌شان این است که حکومت جمهوری اسلامی مگر شما نمی‌گویید ما مجرم هستیم و کارهای خلاف و غیر قانونی انجام داده‌ایم، مگر شما نمی‌گویید ما با تبانی با امریکا، اسراییل، انگلیس، «جورج سورس» و ... خواسته ایم نظام را سرنگون کنیم، این‌ها را در یک دادگاه علنی مطرح کنید و همه شواهد و قرائن و ادله را ارایه دهید که مردم ببینند یا می‌توانیم به این‌ها پاسخ دهیم و یا مشخص می‌شود اتهامات شما درست است و ما پاسخ درستی نداریم. اما حکومت جمهوری اسلامی از این کار شانه خالی کرده و صرفا پاسخ داده است که ما به شما رحم کردیم، ما به شما لطف کردیم یا اگر ما شما را محاکمه کنیم، کم ترین مجازات شما اعدام است. هر سه نفر گفته‌اند اشکالی ندارد، هر حکمی در دادگاه صادر شود، آن را می‌پذیریم؛ مشروط بر این که دادگاه علنی باشد. آن‌ها بدون محاکمه در حصر هستند و حالا آقای کروبی برای ابتدایی‌ترین حق خود اعتصاب غذا کرده است.

فکر می‌کنید این اعتصاب منجر به شکستن حصر شود؟

• من بعید می‌دانم حصر بشکند چون به هر حال، اراده راس حکومت جمهوری اسلامی بر این است که حصر هم‎چنان ادامه پیدا کند. اما در عین حال، این اعتصاب غذا فرصت خوبی را برای کسانی مثل آقای روحانی یا «علی لاریجانی» و بسیاری از شخصیت‌هایی که مخالف حصر هستند و به این نقطه رسیده‌اند که حصر جز هزینه، چیز دیگری برای نظام نداشته است، به وجود می‌آورد که شاید بتوانند غیر مستقیم رای‎زنی کنند و نظر حاکمیت تعدیل شود و بتوانیم به سمت مسیرِ برداشتن حصر به شکل تدریجی گام برداریم.

منظور از شکستن حصر به شکل تدریجی چیست؟

• شکستن حصر به این سادگی نیست. الان اگر حکومت بگوید از فردا حصر وجود ندارد، اولین مشکلی که برای حاکمیت به وجود می‌آید، این است که هزاران نفر از اطراف و اکناف مملکت و خود تهران به راه می‌افتند و می‌خواهند این سه نفر را ببینند. این سه نفر امروز سران اعتراضات انتخابات 88 نیستند بلکه به قهرمانان ملی تبدیل شده‌اند. به عقیده من، برای برطرف شدن این مشکل باید حصر به شکل تدریجی برطرف شود؛‌ یعنی اول بستگان درجه یک بتوانند رفت و آمد کنند و دسترسی به پزشک و بیمارستان و دارو آسان شود، بعد از چند ماه، بستگان دورتر اجازه دیدار پیدا کنند و بعد از آن هم‌فکران و دیگران تا به شکل تدریجی حصر شکسته شود. این روند کمک می‌کند هم حکومت از خفت و خواری این که شکست خورده و مجبور شده است حصر را در برابر افکار عمومی بشکند، نجات پیدا ‌کند و هم این که از موج احساساتی که بلافاصله بعد از شکستن حصر در مردم ایجاد می‌شود، جلوگیری ‌شود.

با توجه به خصوصیات اخلاقی آقای کروبی، بسیاری اعتصاب غذای ایشان را خطرناک می‌دانند. استدلال آن ها هم این است که مهدی کروبی تا آخر سر حرف خود می‌ماند. نظر شما چیست؟

• تصور می‌کنم که به توصیه آقای محمد خاتمی و شاید حتی آقای میرحسین موسوی، نه این که اعتصاب غذا را بشکنند اما اجازه دهند که سرم و مواد غذایی به ایشان برسد. یا خانواده ایشان پادرمیانی کنند و نگذارند وضع جسمی آقای کروبی رو به وخامت برود. 

بعضی معتقدند آقای کروبی با این اعتصاب غذا، جانش را هزینه کرده است و نمی‌خواهد بدون هزینه از بین برود. در این مورد چه نظری دارید؟

• ما که در دل آقای کروبی نیستیم اما بعید نیست که ایشان بخواهند جان‎شان را از دست بدهند و شهید راه آزادی شوند. خدایی ناکرده اگر هرکدام از این سه، حتی با مرگ طبیعی در حصر از بین بروند، قطعا به عنوان شهید راه آزادی و شهید مبارزه علیه استبداد و دیکتاتوری نام‏شان می‌درخشد.

الان بسیاری از کسانی که به آقای روحانی رای داده‌اند، توقع دارند به عنوان رییس جمهوری کاری کند. حسن روحانی چه واکنشی می‌تواند نسبت به این موضوع داشته باشد؟

• فکر می‌کنم کم ترین گامی که آقای روحانی می‌تواند بردارد، این است که به این 24 میلیون نفر، به این ده ها هزار دانشجو، نویسنده و روشن‏فکر این مملکت که به ایشان رای دادند و گوشه چشمی به این داشتند که رفع حصر کند، نشان دهد می‌خواهد کاری کند اما کاری از دستش ساخته نیست.

این که تلاش کردم ولی نشد، چه فایده‌ای دارد؟

• توقع این است که حداقل تلاش کنند. حالا اگر این تلاش به بار ننشیند، امر دیگری است. مشکل این جا است که متاسفانه حداقل در چهار سال گذشته ما هیچ نشانه ای در آقای روحانی مبنی بر این که می‌خواهد کاری کند اما کاری از دستش ساخته نیست، ندیدیم. بدبختانه ما این را دیدیم که حصر برای ایشان اهمیت چندانی ندارد. آقای روحانی می‌تواند بگوید من رای‏زنی‌هایی را با مسوولانِ دیگرِ نظام شروع کردم که اوضاع از این وخیم‌تر نشود. یا از این وضعیتی که به وجود آمده، نگران و ناراحت هستم. این را که می تواند.