فرش‌های تبریز کف اتاق پهن و مبل‌های طلایی دور تا دور چیده شده‌اند. یک نفر روی مبل نشسته است و رو به رویش کیک بزرگی قرار دارد و کنارش پر از بادکنک‌های رنگی است. پشت مبل‌ها کارگرهای کارخانه‌اش با لباس کار ایستاده‌اند. پای هیچ‌کدام‌شان روی فرش نیست. هر کس شاخه گلی به سمت آقای رییس گرفته و عکاس شاتر دوربین را فشار داده است. این تصویر جشن تولد «خلیل نظری»، صاحب کارخانه «چسب هل» است؛ تصویری که رابطه کارفرما و کارگر را در این کارخانه به خوبی ترسیم می‌کند.
کارخانه چسب هل یک کارخانه صنایع شیمیایی معمولی نیست و در آن مقرراتی خاصی حکم فرما است. خواندن نماز در این کارخانه اجباری است. روی یکی از بنر‌هایی که در نمازخانه این کارخانه نصب شده، نوشته شده است: «خواندن نماز از مورخه 25/5/1390 برای تمامی آقایان اجباری شد در غیر اینصورت مشمول عکس‌العمل خواهد شد که حداقل آن جریمه 120 هزارتومانی می‌باشد و یا اخراج می‌شوند.»
نماز اجباری تنها قانون نامتعارف این کارخانه نیست، قوانین دیگری هم هستند؛ مثل قوانین دستشویی رفتن کارگران. آن‌ها اجازه استفاده از سرویس‌های بهداشتی را در هر زمان ندارند و رفت و آمد به سرویس بهداشتی با دوربین کنترل می‌شود: «بعد از به صدا در آمدن زنگ کارمندان، نبایستی به مدت بیست دقیقه به w.c بروند در غیر اینصورت منجر به واکنش خواهد شد.»
مکالمات کارگران با تلفن‌های کارخانه در این محل ضبط می‌شوند: «کلیه مکالمات توسط تلفن برای کنترل و بهبود عملکرد پاسخگویی ضبط می‌شود و هر سه ماه یکبار به طور رندوم از بلندگوی کارخانه پخش می‌گردد، لذا مکالمات خود را رعایت کنید. مسئولیت آن بر عهده خود شماست.»
کارمندان مجاز به استفاده از کیف‌های بزرگ نیستند و هنگام کار اجازه صحبت با یکدیگر را ندارند و باید سرهایشان پایین باشد: «در حین کار، برای ایمنی و کیفیت کار، سر کارکنان بایستی پائین باشد و نگاه کردن به کارفرما و سر گروهان چون مصداق سعی برای کم کاری و تنبلی تلقی شده، منجر به واکنش خواهد بود.»
این کارخانه که به تازگی آگهی استخدام 600 زن مجرد را منتشر کرده، در بعضی از مفاد قرارداد کارگری خود ذکر کرده است به محض ازدواج کارمندان زن، از ادامه قرارداد با آن‌ها صرفنظر می‌کند: «بر اساس آموزه‌های دینی و به منظور حفظ استحکام کانون گرم خانواده‌ها، انتخاب نیروی کار جدید از بین خانم‌های متاهل برای کارخانه ممنوع است.»
این موارد تنها بخش‌هایی از مفاد قرارداد کارگری کارخانه چسب هل تبریز است. قوانین دیکتاتورمآبانه و غیر انسانی دیگری که از سوی برخی کاربران شبکه‌های مجازی با قوانین اداره کشور کره شمالی و پادگان «اشرف» سازمان مجاهدین خلق مقایسه شده اند هم وجود دارد.بسیاری از آن‌ها نبود سندیکای کارگری و عدم حمایت وزارت کار و رفاه اجتماعی از کارگران را دلیل به وجود آمدن چنین برخوردهایی دانسته‌اند. وزارت کار تاکنون واکنشی به این موضوع نشان نداده است. تماس «ایران‌وایر» با روابط عمومی وزارت کار نیز نتیجه‌ای در برنداشته است. یکی از کارمندان روابط عمومی می‌گوید: «کارگران می‌توانند با تلفن گویای وزارتخانه تماس بگیرند و نسبت به وضعیت خود اعتراض کنند. در این صورت، وزارتخانه بازرس می‌فرستد و وضعیت را بررسی می‌کند.»
او درباره آن چه از کارخانه چسب هل در فضای مجازی منتشر شده است، می‌گوید: «کار وزارتخانه بر اساس جو فضای فیس بوک و توییتر و ... انجام نمی‌شود.»
خلیل نظری، صاحب کارخانه هم تنها در روز اول که اجباری بودن نماز در این کارخانه در فضای مجازی مطرح شد، با اکانت چسب هل در توییتر نوشت: «با توجه به این که کارخانه چسب هل خصوصی است و به زور کسی را در کارخانه نگه نداشته، اجباری کردن نماز با توجه به قراردادی که بین کارفرما و کارکنان نوشته شده، از لحاظ حقوق بین‌الملل، شرع و عرف صحیح است. اگر کارخانه دولتی بود، درست می‌فرمایید. اجباری در دین نیست. اصلا برای اقامه نماز این کارخانه را زده‌ام و ادامه می‌دهم والا نیازی به پول ندارم.»
خلیل نظری 36 ساله است و به عنوان یکی از کارآفرینان جوان تبریز شناخته می‌شود. او چندی پیش چسب گیاهی را به عنوان جایگزین مالچ پاشی برای از بین بردن ریزگردها معرفی کرده بود. نظری که حالا او را با عنوان «دکتر» صدا می‌کنند، سال گذشته از سوی «پردیس» دانشگاه علوم و فنون «فارابی» در رشته «مدیریت کلان» دکترای افتخاری گرفته است. او در کنفرانس‌های کارآفرینی برای جوان‌ها حرف می‌زند. بارها در شبکه تلویزیونی محلی «سهند» به عنوان میهمان دعوت شده و از دستآوردهایش صحبت کرده است. ماه رمضان گذشته هم به عنوان خیر نیکوکاری که در جمع‌آوری دیه برای آزادی زندانیان کمک می‌کند، معرفی شد و در این خصوص به تلویزیون سهند گفت: «من از دوران دبیرستان انفاق می‌کردم و می‌دانستم که خدا چند برابرش را به من برمی‌گرداند.»
او اولین رمز موفقیت خود را «توکل به خدا» دانسته و گفته است: «من با توکل به همین جا رسیدم.»
نظری مدعی شده چسب تولیدی او به عنوان «برترین اختراع جهان» شناخته شده است اما کاربران در توییتر نشان داده اند که این ادعا دروغ است و او از یک موسسه امریکایی با پرداخت پول چنین گواهی را دریافت کرده است.
برای گفت و گو با وی چند بار با کارخانه چسب هل تماس می‌گیریم اما دست آخر مدیر روابط عمومی و تبلیغات این مجموعه می‌گوید: «فکر می‌کنم آقای دکتر ظرف امروز و فردا جوابی را در رابطه با حواشی پیش آمده در اختیار رسانه‌ها بگذارند.»
اما خانم «علیزاده»، مدیر روابط عمومی و تبلیغات این کارخانه به سوالات «ایران‌وایر» پاسخ می‌دهد:
مفاد قرارداد کارگری که در شبکه‌های مجازی منتشر شده بود، صحیح هستند؟
- این وسط سوء استفاده‌هایی هم انجام شده است. سایت کارخانه هک شده و موارد کذب به مفاد قرارداد اضافه شده اند. شاید 99 درصد موارد کذب محض باشند. بالاخره در هر مجموعه‌ای ممکن است این مسایل پیش بیاید. این جا یک مجموعه خصوصی است و کارفرما می‌آید و یک سری از قوانین را که کاملا در چارچوب منطق هستند، وضع می‌کند. کارکنانش هم موافقت می‌کنند و با دل و جان دارند این جا کار می‌کنند و هیچ مساله‌ای ندارند. الان 500 نفر این جا کار می‌کنند. به هر حال، این‌جا یک کشور اسلامی است و باید قوانین اسلامی باشد.
یکی از مفاد این بود که کارمندان بعد از صدای زنگ، تا 20 دقیقه اجازه استفاده از دستشویی ندارند؛ این دستور منطقی است؟
- این به خاطر بالا رفتن راندمان کاری است. این‌جا یک مجموعه بزرگ است و ما صادرات انجام می‌دهیم. اصلا اگر این قوانین و این چهارچوب‌های قانونی وجود نداشته باشد، نظم این کارخانه به هم می‌خورد. نظم این کارخانه زبانزد است.
در یکی از مفاد گفته شده است کارگران حتی لحظه‌ای نباید بیکار باشند و اگر بیکار شدند، تا رسیدن قطعه و ... باید یک پای خود را بالا بگیرند؟
- نه، اصلا چنین چیزی نیست. شما اگر از نزدیک بیایید کارخانه را ببینید، اصلا این پارامترها را نمی‌بینید. مواردی هم اگر هست، برای کسانی است که با دستگاه‌هایی کار می‌کنند که خطر قطع انگشت و... وجود دارد و به خاطر این هست که حواس آن فرد پرت نشود و دقت لازم را داشته باشد. در بقیه موارد چنین چیزهایی نیست.
در بخش دیگری گفته شده است فقط خانم‌های مجرد استخدام می‌شوند و به محض تاهل، قراردادشان فسخ خواهد شد.
- شما اگر بخواهید این را از نظر اخلاقی نگاه کنید، دلیلش این است که خانمی که وارد زندگی می‌شود، قطعا تعهداتش در زندگی بیش تر است. ما از این حیث این را گذاشته‌ایم که خانمی که مجرد است، دغدغه‌هایش کم تر است و در محیط کار و هنگام ساعت کاری بهتر می‌تواند در محیط کار بماند. بالاخره پنج ساعت، ساعت کاری است. ما روی این حساب گفته‌ایم که خانم‌های مجرد بیایند سرکار. خانم متاهل وقتی کار می‌کند، به پارامترهای زندگی شخصی خود به خوبی نمی‌رسد و ما حتی روی این مساله هم ریز شده‌ایم. چون در کارخانه چسب هل تنها کار مهم نیست، معیارهای اخلاقی زیادی در الویت و سرلوحه کار ما است.
این خبرهای چند روز اخیر چه واکنشی در کارگران کارخانه ایجاد کرده اند؟
- کارگران می‌گویند این جا کار می‌کنیم و هیچ مشکلی نداریم، چرا بیرون از کارخانه این حرف‌ها را می‌زنند. حقوق پرداختی کارگران در این جا یک روز قبل از موعد پرداخت می‌شود، در حالی که بسیاری از کارخانه‌ها حقوق کارگران یک تا چند ماه عقب می‌افتد.
شما در پاسخ های خود بارها گفتید برخی موارد کذب بوده اند اما تا الان هرچه من گفتم را تکذیب نکردید، فقط برایشان دلیل آوردید.
- مثلا آن جا که گفتند باید پای‌شان را بالا نگه دارند، اصلا چنین مسایلی نیست. این را با فوتوشاپ تغییر داده‌اند. اصلش این است که کسانی که با آن دستگاه‌های کات کار می‌کنند، نظم را رعایت کنند. تحمیل نیست، همه موافق آن هستند.
شما خودتان متاهل هستید؟
- خیر، من مجرد هستم.
می‌توانم اسم کوچک‌تان را بدانم؟
- من علیزاده هستم دیگر. علیزاده هستم.
بعد ازتمام شدن مصاحبه، چشمم به یکی از مفاد قرارداد می‌افتد: «نوشتن اسم به جز خلیل نظری در کارخانه، در کلیه بخش‌ها، اعلامیه‌ها، بولتن و تابلو ممنوع است.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر