پیشنهاد تکراری و بیهوده روحانی درباره حل مشکلات برجام

حسن روحانی امروز ۲۶ شهریور پیش از سفر به آمریکا در اشاراتی کنایه آمیز به تشبیه برجام به یک «سفره غذا» گفت: «مخالفان برجام به دو سه کشور و از جمله عده ای در آمریکا محدود می شوند که خودشان را مغبون می بینند و احساس می کنند سفره ای باز شده است و فکر می کنند موقع خوردن غذا و استفاده از این سفر، محروم هستند.» وی به مخالفان برجام توصیه کرده که «اگر اخلاق بدشان را کنار بگذارند، می توانند کنار سفره برجام باشند.»

رئيس جمهور ایران پیش از این در انتقاد از مخالفان داخلی برجام ریشه انتقادات آنها را اقتصادی دانسته بود و گفته بود: «کاسبان تحریم از کسادی کاسبی شان ناراحتند.» این ایده در واقع برای تحت فشار قراردادن منتقدان صورت گرفت و در ابتدا موفق بود ولی با افزایش مشکلات اجرایی شدن برجام و تحریم های تازه آمریکا، مخالفان برجام موفق شده اند تا حدودی خودشان را از زیر سایه این اتهام بیرون بکشند.

تاکید حسن روحانی بر جنبه های اقتصادی مخالفت با برجام در حالی صورت می گیرد که ۲۳شهریور، مجلس نمایندگان آمریکا به متمم هایی رای داده که در صورت نهایی شدن در سنا و امضای ترامپ، فروش هواپیماهای تجاری به ایران را منع می کند. این مصوبه می تواند قرارداد فروش هواپیمای شرکت آمریکایی بوئینگ به ایران را تحت الشعاع قرار دهد. مشخص نیست اگر آمریکایی ها از نبودن بر سر سفره برجام ناراحت هستند، چرا خودشان برای بلندشدن شرکت های آمریکایی از سر سفره برجام پیشقدم شده اند؟

فارغ از این سوال، مقام های آمریکایی در روزهای اخیر بر سویه های دیگری تاکید دارند. رکس تیلرسون، وزیر امورخارجه آمریکا، ۲۳ شهریور در لندن در نشست خبری با بوریس جانسون، وزیر امورخارجه بریتانیا گفت دولت ترامپ در بازنگری سیاست هایش نسبت به ایران «کل تهدیدهای ایران» را در نظر می گیرد و از حمایت ایران از بشار اسد، گسترش برنامه موشکی بالستیک و فعالیت های خصمانه در منطقه خاورمیانه به عنوان مصداق های این تهدیدها نام برد.

دو روز پیش از این نیز هدر نوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ایران را متهم کرده که روح برجام را رعایت نمی کند، چون این توافق خواستار ایجاد صلح و ثبات در منطقه است و ایران به آن عمل نکرده است. اظهاراتی که ۲۴شهریور توسط دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تکرار شد و گفت ایران روح توافق هسته ای را نادیده می گیرد.

رابرت وود، نماینده آمریکا در زمینه خلع سلاح بین المللی نیز ۲۵ شهریور با متهم کردن ایران به عدم رعایت تعهدات خود درباره برجام از فعالیت های موشکی ایران، حمایت ایران از بشار اسد و کمک به حزب الله لبنان و حماس و همچنین حمایتش از شبه نظامیان حوثی در یمن به عنوان مصداق های عدم تعهد ایران نام برد. عمده اشارات مقام های آمریکا متوجه مقدمه برجام است که بر نقش توافق هسته ای بر کمک به «صلح و ثبات در منطقه و جهان» تاکید کرده است. آنها می گویند اقدامات ایران خلاف این روند در منطقه است.

همزمان با اوج گرفتن این دیدگاه ها، ۲۴شهریور رسانه اسرائیلی جروزالم پست گزارش داد که کمک سالانه ایران به حزب الله از ۲۰۰میلیون دلار به ۸۳۰میلیون دلار در سال رسیده و «ایران صدها میلیون دلار در عراق، سوریه و یمن هزینه کرده و سالانه ۶۰تا۷۰ میلیون دلار نیز به سازمان های فلسطینی در باریکه غزه کمک می کند.» این نشریه اسرائيلی چنین روندی را پیامد برجام و بهتر شدن وضعیت اقتصاد ایران و آزادشدن پول های بلوکه شده اش دانسته است. به تعبیر دقیق تر، مخالفان اسرائیلی برجام می گویند پس از برجام، کاسبی گروه های شبه نظامی حامی ایران در منطقه رونق گرفته و این امر را موجب نگرانی می دانند.

از این زاویه به نظر می رسد شکاف عظیمی بین دیدگاه حسن روحانی درباره مخالفت ها با برجام و تفسیر مقام های دولت ترامپ درباره پیامدهای برجام وجود دارد و توضیحات رئيس جمهور ایران در نیویورک قرار نیست کمک مهمی به برطرف شدن این شکاف ها کند. دولت آمریکا تحت فشار متحدان منطقه ای اش، انتظار تغییر رفتار ایران در خاورمیانه را دارند. دولت حسن روحانی از توانایی لازم برای برآورده کردن چنین انتظاراتی برخوردار نیست و سعی می کند با پیش کشیدن بحث سفره برجام، صورت مسئله را پاک کند. تلاشی که نتیجه اش روشن است.